De overheid en de grote biotechbedrijven lijken in een patstelling te raken. Staatssecretaris Dijksma wil het bestaande kwekersrecht voor veredelaars handhaven. De dominante partijen in biotech zien veel liever het kwekersrecht verdwijnen ten gunste van patentering. Nu Dijksma het vorige maand door het Europees octrooibureau erkende recht op patentering van planten weer wil openbreken, gaan ze op hun strepen staan: 'zo valt er niets meer te verdienen en stopt de ontwikkeling'.
Staatssecretaris Sharon Dijksma deed haar uitspraken naar aanleiding van een uitzending van het televisieprogramma Zembla. Zij is voorstander van een uitgebreide kwekersvrijstelling. Daarmee kunnen kwekers en kleine zaadveredelaars nieuwe groenterassen verder veredelen zonder een vergoeding te moeten betalen aan de bedrijven die een octrooi op deze rassen hebben.
Dijksma’s opstelling baart een aantal biotechbedrijven grote zorgen. Zij zijn bang hun investeringen verloren te zien gaan als Dijksma haar plan doorzet. Dijksma kan echter rekenen op brede steun in de Tweede Kamer.
'Gemorrel leidt tot rechtsonzekerheid'
In het FD spreekt de biotechsector zijn zorgen uit. “Gemorrel aan het octrooirecht leidt tot een enorme rechtsonzekerheid voor honderden bedrijven in de Nederlandse biotech, of ze nu biobrandstoffen, geneesmiddelen of gentherapie ontwikkelen”, zegt Annemiek Verkamman, directeur van Hollandbio, de branchevereniging van biotechbedrijven.
Het FD schrijft dat de biotechsector en grote veredelingsbedrijven de publiciteit zoeken omdat zij juist vorige maand hun beroepszaak bij het Europees octrooibureau hebben gewonnen. Volgens het octrooibureau is het wel degelijk mogelijk om ‘octrooi aan te vragen op planten met specifieke eigenschappen, die een plant bijvoorbeeld resistent maken voor bepaalde ziektes.’
Gecompliceerde beleidskeuze
De uitspraken van Dijksma overvallen de sector omdat de staatssecretaris recent een onderzoek had ingesteld naar de mogelijkheden van een kwekersvrijstelling. Verkamman: “Nu lijkt het erop dat dit onderzoek weinig zin heeft, omdat de staatssecretaris haar conclusies al heeft getrokken.”
Het lijkt er echter op dat de grote veredelaars die het kwekersrecht liever minder belangrijk willen laten worden, wijzen op het feit dat het afwijzen van de patentering van plantveredeling ook gevolgen heeft voor andere biotechbedrijven. Dat maakt de beleidskeuze van Dijksma en de juridische consequenties daarvan lastiger.
Begin maart schaarde Plantum, de branchevereniging van de Nederlandse zaadveredelaars zich de facto achter Dijksma door de vrije toegang tot uitgangsmateriaal 'essentieel' te verklaren. De grote veredelaars lijken terug te slaan via Hollandbio, een biotechkoepel die overwegend leden heeft die niet of niet alleen in plantveredeling actief zijn.
Fotocredits: Syngenta proefveld tijdens Werktuigendagen, Werktuigendagen
Dit artikel afdrukken
Dijksma’s opstelling baart een aantal biotechbedrijven grote zorgen. Zij zijn bang hun investeringen verloren te zien gaan als Dijksma haar plan doorzet. Dijksma kan echter rekenen op brede steun in de Tweede Kamer.
'Gemorrel leidt tot rechtsonzekerheid'
In het FD spreekt de biotechsector zijn zorgen uit. “Gemorrel aan het octrooirecht leidt tot een enorme rechtsonzekerheid voor honderden bedrijven in de Nederlandse biotech, of ze nu biobrandstoffen, geneesmiddelen of gentherapie ontwikkelen”, zegt Annemiek Verkamman, directeur van Hollandbio, de branchevereniging van biotechbedrijven.
Het lijkt er echter op dat de grote veredelaars die het kwekersrecht liever minder belangrijk willen laten worden, wijzen op het feit dat het afwijzen van de patentering van plantveredeling ook gevolgen heeft voor andere biotechbedrijvenDe biotechbedrijven, waaronder grote plantenveredelaars als Syngenta en Nunhems (Bayer), zijn bang dat anderen hun onderzoeksresultaten kunnen gebruiken, zonder bij te dragen aan de ontwikkelingskosten daarvan. De miljoenen die veredelaars steken in de verbetering van groentegewassen, moeten namelijk wel terugverdiend kunnen worden, stellen ze.
Het FD schrijft dat de biotechsector en grote veredelingsbedrijven de publiciteit zoeken omdat zij juist vorige maand hun beroepszaak bij het Europees octrooibureau hebben gewonnen. Volgens het octrooibureau is het wel degelijk mogelijk om ‘octrooi aan te vragen op planten met specifieke eigenschappen, die een plant bijvoorbeeld resistent maken voor bepaalde ziektes.’
Gecompliceerde beleidskeuze
De uitspraken van Dijksma overvallen de sector omdat de staatssecretaris recent een onderzoek had ingesteld naar de mogelijkheden van een kwekersvrijstelling. Verkamman: “Nu lijkt het erop dat dit onderzoek weinig zin heeft, omdat de staatssecretaris haar conclusies al heeft getrokken.”
Dat maakt de beleidskeuze van Dijksma en de juridische consequenties daarvan lastigerHet FD schrijft dat Dijksma inderdaad de kant van de kleinere veredelaars kiest. Het bestaande – en juist bevestigde – octrooirecht ‘kan bijdragen aan een machtsconcentratie "bij een paar multinationals", zegt de staatssecretaris volgens de krant.
Het lijkt er echter op dat de grote veredelaars die het kwekersrecht liever minder belangrijk willen laten worden, wijzen op het feit dat het afwijzen van de patentering van plantveredeling ook gevolgen heeft voor andere biotechbedrijven. Dat maakt de beleidskeuze van Dijksma en de juridische consequenties daarvan lastiger.
Begin maart schaarde Plantum, de branchevereniging van de Nederlandse zaadveredelaars zich de facto achter Dijksma door de vrije toegang tot uitgangsmateriaal 'essentieel' te verklaren. De grote veredelaars lijken terug te slaan via Hollandbio, een biotechkoepel die overwegend leden heeft die niet of niet alleen in plantveredeling actief zijn.
Fotocredits: Syngenta proefveld tijdens Werktuigendagen, Werktuigendagen
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Helder, Niels. FD heeft een potje van Dijksma gemaakt. Snappen Hollandbio en Plantum ook dat het publiek er geen fluimeduit meer van begrijpt?
Dat denkt: mijn DNA wordt gepatenteerd. Ook het FD begrijpt dat kennelijk niet.
Wat gaan jullie daaraan doen, mede in het licht van de 'grensgevallen' waar de media van smullen?
Dat heb je goed: Dijksma wil het kwekersrecht en het octrooirecht in balans brengen en dat wil de veredelingssector ook. Ook Syngenta en Bayer willen het kwekersrecht niet aantasten.
Waar er verschillen zijn tussen bedrijven is de visie wat octrooieerbaar zou moeten zijn en hoever de rechten die het octrooi geeft zouden moeten reiken.
Je vraagt om uitleg: het kwekersrecht beschermt het plantenras tegen commercialisering door anderen zonder toestemming van de veredelaar. Dat vinden alle leden van Plantum en alle groene-biotechnologie-leden van HollandBio belangrijk. Plantenrassen kunnen in Europa niet beschermd worden middels octrooien, dus er is geen enkele discussie over het belang van het kwekersrecht - het gaat erom in hoeverre het octrooirecht invloed heeft op het werk van de veredelaar, en met name of het octrooirecht toegang tot de nodige diversiteit beperkt.
Ook over het belang van de plantenveredeling voor een duurzame toekomst kunnen we het denk ik gauw eens worden. Het mooie van de ecologie is dat soorten zich aanpassen aan veranderende omstandigheden - dat heet evolutie. Dat betekent dat we alleen daarom al onze gewassen mee moeten laten evolueren - en dat doen we middels veredeling. Dit is onafhankelijk van het teeltsysteem: hoog technologische (in kassen), intensieve (monocultures), biologische en moestuin-teelten - ze hebben allemaal aan die teeltomstandigheden aangepaste rassen nodig. En klimaatverandering? de snelle opmars van droogte in Afrika kan niet ter plekke via natuurlijke selectie bijgebeend worden, dus er zullen aangepaste rassen ontwikkeld moeten worden, gebaseerd op een combinatie van lokale en mondiale kennis en lokale en mondiaal beschikbare genetische bronnen.
Daarnaast gaat het natuurlijk om productkwaliteit en -diversiteit voor de consument: de brede keuze aan vormen, kleuren en smaken van de huidige tomaten zijn niet automatisch voortgekomen uit de 'wasserbomben' van 20 jaar geleden. Daar hebben veredelaars aan bijgedragen.
Dus - er zijn zeker verschillen van inzicht in de precieze uitwerking van de balans tussen kwekersrecht en octrooirecht, en het afwegen van belangen is dagelijks werk voor politici, maar er is ook een heleboel waar we het over eens zijn. Heeft het daarom zin om in het FD alleen de stem van de biotech-industrie te laten horen, de argumenten van plantenveredelaars als emotioneel te kenschetsen, en Staatssecretaris Dijksma af te schilderen als een slecht geïnformeerd persoon, en - in een extra redactioneel artikel vandaag - het beleid van Dijksma een achterhoedegevecht te noemen? Dat is het FD onwaardig.
Niels, helder. Dan verder, want de lezers willen het graag begrijpen. Je zegt in feite: het FD heeft het niet helemaal begrepen en Dijksma draagt wel degelijk het standpunt van de biotechbedrijven en veredelaars sec.
Dat standpunt luidt: "Met het afnemen van de olie zullen planten de komende decennia enorm in belang toenemen, dus het is belangrijk om planteninnovatie nú voldoende te stimuleren. Het kwekersrecht is daarin een essentiële schakel en ook octrooien op echte innovaties hebben een rol te spelen." (jouw laatste woorden uit #1)
Jij zegt - begrijp ik - daar staan we allemaal achter.
Nunhems/Bayer en Syngenta hoor ik dat in het FD niet zeggen. Daar lees ik: 'We willen vermijden dat iedereen met onze vindingen aan de haal gaat, zonder bij te dragen aan de kosten van het onderzoek’, aldus Toon Musschoot van Syngenta, dat grote vestigingen heeft in onder meer Enkhuizen en De Lier.
‘Ik vraag me af of die consensus in de Nederlandse politiek wel is gebaseerd op de juiste informatie’, zegt Rob Huijten van Nunhems.
Als ik jouw uitspraak met die van Nunhems en Syngenta vergelijk, moet ik begrijpen dat zij het kwekersrecht niettemin niet in zijn belang willen aantasten.
Kun jij nu dan helder aangeven welke 'investeringen' (in de kosten van onderzoek) glashelder onder kwekersrecht blijven, welke niet en wat bepaalt het onderscheid?
Dick, dat heb ik niet gezegd. Het uitgangspunt is dat alle veredelaars toegang tot materiaal belangrijk vinden. Bedrijven binnen HollandBio en Plantum mogen verschillen in hun ideeën over de manier waarop dat gerealiseerd moet worden.
Niels, mogen we er dus vanuit gaan dat Hollandbio en Plantum exact hetzelfde standpunt innemen?
Voor de lezers: Niels Louwaars is directeur van Plantum.