Als we de FAO en Wereldbank mogen geloven, is er niet genoeg tarwe en mais voor iedereen. Er schijnt een veel voedselrijkere oplossing te zijn die nangka heet.
Met z'n hoevelen we uiteindelijk 2050 ook zullen bereiken, het zal niet eenvoudig zijn iedereen voldoende te eten te kunnen bieden. De klimaatverandering leidt tot teruglopende opbrengsten. We moeten land inruimen voor het huisvesten van iedereen. Onze watervoorziening wordt bedreigd en de wereldbevolking blijft vooralsnog groeien. Dat alles samen leidt tot een toenemende voedselonzekerheid.
We maken het onszelf daarbij niet gemakkelijker door steeds zwaarder op steeds minder verschillende gewassen te leunen. De Westerse wereld draait bijna uitsluitend nog om graan, mais en soja. Dat maakt ons kwetsbaar. Terwijl er allerlei alternatieven zijn en op veel plaatsen in de wereld mensen juist hele andere dingen eten.
Reuzeboomvrucht
Daarom besteedt The Guardian aandacht aan de 'jackfruit', of nangka (Artocarpus heterophyllus). De nangka is een zogenoemde boomvrucht, die rechtstreeks aan de stam van de nangkaboom ontspringt en tot 40 kilo zwaar kan worden.
De van oorsprong uit India afkomstige nangka is een snelgroeiende boom die goed tegen hitte (en droogte) kan en van zichzelf goed bestendig is tegen ongedierte en ziekten. Het fruit is rijk aan kalium, calcium en ijzer. Het vruchtvlees bevat zo'n 30% zetmeel. In combinatie met z'n mineralenrijkdom is nangka dan ook voedzamer dan andere koolhydraatrijke basisvoedingsmiddelen.
Gebruiksmogelijkheden
India is de bakermakt van de nangka, daar werd de vrucht al duizenden jaren geleden geteeld. Inmiddels komt de nangka ook in Afrika en Zuid-Amerika voor. In India is de teelt drastisch teruggelopen en is nog maar van twee plantages sprake. Maar in andere Zuid-Oost Aziatische landen (Sri Lanka en Vietnam) wordt de nangka volop geteeld. Van de verse vrucht zijn de zaden eetbaar, het vruchtvlees van de jonge vrucht en ook de rijpe vrucht. Het vruchtvlees van de jonge vrucht wordt om zijn consistentie en smaak wel vergeleken met... vlees. Het is dan ook een geliefd ingrediënt in diverse curry's. Ook wordt het vruchtvlees verwerkt tot bloem, noedels, papadum en zelfs ijs. De verse vruchten worden (schoongemaakt) op straat verkocht , of als groente - of fruit - ingeblikt dan wel diepgevroren.
Nangka-nadelen
Voor je nu zelf enthousiast aan de slag gaat: de nangka komt echter wel met een gebruiksaanwijzing. Zo heeft de vrucht een bijzondere geur, die sommigen als zoet omschrijven, maar andere als een rottingslucht. Als je de vrucht aansnijdt komt er dik wit plakkerig sap uit dat je bijna niet van je mes - of handen - krijgt. En je houdt een heleboel afval over. Heb je de eetbare delen ('kernen') bemachtigd, blijf je nog met een stapel van zo'n 70% schil en oneetbare stukken zitten. Dat moet je dus allemaal weggooien.
Raar hè? Het doet je onmiddellijk de vraag stellen: zou er nou niet iets nog veel beters zijn dan een vrucht waarvan je 70% - als afval - weggooit?
Fotocredits: 'Artocarpus heterophyllus', uitsnede, Alex Popovkin
Dit artikel afdrukken
We maken het onszelf daarbij niet gemakkelijker door steeds zwaarder op steeds minder verschillende gewassen te leunen. De Westerse wereld draait bijna uitsluitend nog om graan, mais en soja. Dat maakt ons kwetsbaar. Terwijl er allerlei alternatieven zijn en op veel plaatsen in de wereld mensen juist hele andere dingen eten.
Reuzeboomvrucht
Daarom besteedt The Guardian aandacht aan de 'jackfruit', of nangka (Artocarpus heterophyllus). De nangka is een zogenoemde boomvrucht, die rechtstreeks aan de stam van de nangkaboom ontspringt en tot 40 kilo zwaar kan worden.
De van oorsprong uit India afkomstige nangka is een snelgroeiende boom die goed tegen hitte (en droogte) kan en van zichzelf goed bestendig is tegen ongedierte en ziekten. Het fruit is rijk aan kalium, calcium en ijzer. Het vruchtvlees bevat zo'n 30% zetmeel. In combinatie met z'n mineralenrijkdom is nangka dan ook voedzamer dan andere koolhydraatrijke basisvoedingsmiddelen.
Gebruiksmogelijkheden
India is de bakermakt van de nangka, daar werd de vrucht al duizenden jaren geleden geteeld. Inmiddels komt de nangka ook in Afrika en Zuid-Amerika voor. In India is de teelt drastisch teruggelopen en is nog maar van twee plantages sprake. Maar in andere Zuid-Oost Aziatische landen (Sri Lanka en Vietnam) wordt de nangka volop geteeld. Van de verse vrucht zijn de zaden eetbaar, het vruchtvlees van de jonge vrucht en ook de rijpe vrucht. Het vruchtvlees van de jonge vrucht wordt om zijn consistentie en smaak wel vergeleken met... vlees. Het is dan ook een geliefd ingrediënt in diverse curry's. Ook wordt het vruchtvlees verwerkt tot bloem, noedels, papadum en zelfs ijs. De verse vruchten worden (schoongemaakt) op straat verkocht , of als groente - of fruit - ingeblikt dan wel diepgevroren.
Nangka-nadelen
Voor je nu zelf enthousiast aan de slag gaat: de nangka komt echter wel met een gebruiksaanwijzing. Zo heeft de vrucht een bijzondere geur, die sommigen als zoet omschrijven, maar andere als een rottingslucht. Als je de vrucht aansnijdt komt er dik wit plakkerig sap uit dat je bijna niet van je mes - of handen - krijgt. En je houdt een heleboel afval over. Heb je de eetbare delen ('kernen') bemachtigd, blijf je nog met een stapel van zo'n 70% schil en oneetbare stukken zitten. Dat moet je dus allemaal weggooien.
Raar hè? Het doet je onmiddellijk de vraag stellen: zou er nou niet iets nog veel beters zijn dan een vrucht waarvan je 70% - als afval - weggooit?
Fotocredits: 'Artocarpus heterophyllus', uitsnede, Alex Popovkin
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik heb "jackfruit" ooit in Sri Lanka gegeten en vond het lekker.
Schillen en oneetbare stukken kunnen worden gecomposteerd of vergist. Het leuke van vruchtbomen is ook dat er biodiversiteit bij kan komen. Maar ik heb geen idee of de opbrengst per hectare kan wedijveren met die van de "grote drie".
Ja, hallo, die oneetbare stukken heb je alleen als je 'm als vrucht eet, helemaal rijp. Als je 'm onrijp eet, als groente, dan kun je alles eten behalve de schil. Dan kom je niet aan 70% oneetbare delen hoor.
Hier meer daarover: Nangka
een broertje van deze boom (A.altilis) staat veel in Surinaamse achtertuinen en heet daar bredebon (broodboom, fruta pao voor Ze), het is de boom die captain Bligh ooit meenam op zijn schip de Bounty om in de Engelse kolonies als goedkoop slavenvoedsel in te voeren (mislukt! vanwege de muiterij). zoals Wouter aangeeft, een ideale boom voor biodiverse agrosystemen (permacultuur, agroforestry) en tropische culturen waar je niet kunt of wilt ploegen en wieden maar liever wacht tot de rijpe vruchten geplukt kunnen worden, of, nog liever, van de boom vallen. jaarlijks draagt de boom , Wouter, 50-200 vruchten, het hele jaar door lekker eten, en veel , een soort luilekkerlandboom dus, je zit eronder en wacht maar af.
Zou je van de nangka-latex (het melksap) een biologisch afbreekbare plastic of rubber kunnen maken?
Robin, mooi! probleem opgelost.