Het geval markeert de oplopende spanningen tussen voedselverwerkende en -verkopende (supermarkten) bedrijven over wie de kosten van de hoge inflatie van de afgelopen jaren moet dragen. Vanuit de context van Nederlandse supermarkten schreven we daar al eerder over in het grijze tekstblok onder een artikel Jan-Willem Grievink over de inkoopmacht van supermarkten.

De beslissing van Carrefour om de populaire A-merken van PepsiCo de deur uit te doen, volgt op complexe onderhandelingen. Carrefour wilde prijsverlagingen, maar kreeg in antwoord van PepsiCo het voorstel om de prijzen juist te verhogen.

De rituele winter-onderhandelingen tussen supermarkten en producenten over de inkoopprijzen en andere leveringscondities worden in Frankrijk dit jaar vroeger afgerond dan gebruikelijk. Dat komt doordat de overheid druk zet op de supermarkten de gedaalde prijzen van grondstoffen versneld aan de consument door te geven. In Frankrijk zijn dure boodschappen en de roep om overheidsingrijpen al 2 jaar onderwerp van gesprek in de media. Ministers doen hun best om de winkelprijzen omlaag te krijgen.

Anders dan zij soms denken, werken ook supermarkten daar hard aan. Dat maakten zij, met Lidl voorop, vorige winter al eens duidelijk in de media.

Terwijl supers niet makkelijk zonder A-merken kunnen, kan PepsiCo in Frankrijk ook niet zonder Leclerc; dat geeft Leclerc een andere onderhandelingspositie
Carrefour's actie om PepsiCo-producten uit de schappen te halen past in het nadrukkelijk op beeldvorming gerichte anti-inflatie beleid van het supermarktmerk.

In september 2023 nam de keten soortgelijke maatregelen tegen andere producenten als onderdeel van hun strategie om in onderhandelingen sterker te staan. Zo plaatste Carrefour ook duidelijk zichtbare krimpflatie-labels op producten die in omvang afnamen maar in prijs gelijk bleven of zelfs stegen. Minister Bruno Lemaire van Economie schaarde zich in september vierkant achter het beleid van Carrefour om de grote levensmiddelenmerken aan te pakken. Deze week deed minister Marc Fesneau van Landbouw het omgekeerde. Hij beschuldigde supermarkt E. Leclerc, een van de andere grote Franse supermarktformules, ervan de prijzen niet te willen verlagen. Topman Michel-Edouard Leclerc zou 'complottheorieën' verkondigen over de ware redenen van de hoge inflatie. Volgens de landbouwminister willen de supermarkten te veel verdienen, terwijl Leclerc zei dat voedselspeculatie de prijzen omhoog had gejaagd en dat iedereen vervolgens de rekening daarvan doorschoof naar de supermarkten. Die trapten juist op de rem om hun klanten niet af te schrikken. Een onzinverhaal volgens Fesneau. Leclerc noemde hem een domme flapuit ('c'est nul') die zijn uitspraken vermoedelijk had gedaan na een beschonken nieuwjaarsfeestje.

Michel-Edouard Leclerc zei vanmiddag dat hij graag het voorbeeld van Carrefour zou willen volgen, maar nog niet zover is omdat supermarkten bekende merken er niet straffeloos uit kunnen gooien. Klanten gaan dan naar een andere winkelier. Op BMFTV legt een marktanalyst uit dat Leclerc met zijn veel grotere marktaandeel (24,9%) dan Carrefour (9,4%) PepsiCo voor het blok kan zetten en kan laten buigen. Terwijl supers niet makkelijk zonder A-merken kunnen, kan PepsiCo in Frankrijk ook niet zonder Leclerc; dat geeft Leclerc een andere onderhandelingspositie.

Feest voorbij

In Nederland gaat dezelfde logica op voor de gespannen relatie tussen supermarkten en verwerkers, ook al is ons land voor de grote multinationale A-merken een kleine markt (Frankrijk heeft een kleine 4 keer zoveel inwoners als Nederland). In het Financieele Dagblad schrijft Bartjens dat het feestje voor supermarkten voorbij is. Daarmee doelt hij op enerzijds de gunstige Covid-periode waarin ze ondanks de kosten van extra maatregelen hun omzetten sneller zagen stijgen. Anderzijds doelt hij op hun balanceeract tussen stijgende kostprijzen en het drukken van hoge inflatie die klanten in koopstaking laat gaan. Omdat supermarkten een beperkte EBIT (winst voor belastingen) hebben, hebben ze maar weinig vet om in hun eigen marge te kunnen snijden. Daarom moeten ze wel met hun leveranciers in de slag én tevens hogere prijzen rekenen aan hun klanten. Die hogere prijzen willen ze echter zo laag mogelijk houden. Op dit moment worden daarom harde onderhandelingen gevoerd met leveranciers, terwijl die juist extra kosten voor verduurzaming willen kunnen doorberekenen.

Bartjens: De hogere kosten voor lonen, rente en huren zijn volgens het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel [de koepel van supermarktorganisaties, CJ] nog niet in de consumentenprijzen doorberekend. En daar komen de kosten voor de energietransitie en verduurzaming van de landbouw bovenop. Dat gaan we komende jaren merken aan de kassa.
Franse supermarkten - Carrefour, Leclerc en Lidl voorop - laten hun klanten weten dat ze aan hun kant staan.


Dit artikel afdrukken