Antibiotica: bevordert groei óók voor mensenkinderen

Iedereen is het er wel over eens dat ondervoeding aan het begin van een mensenleven zowel op korte als op lange termijn tot gezondheidsproblemen leidt. Het leidt zelfs tot een derde van de kindersterfte bij kinderen jonger dan vijf jaar. Diverse onderzoeken laten zien dat het toedienen van antibiotica gunstige resultaten oplevert voor zowel de groei als het gewicht van ondervoede kinderen. Omdat de resultaten niet altijd consistent zijn, voerde een internationaal team van wetenschappers een metastudie uit.

Antibiotica bevordert groei
Ze namen 10 onderzoeken nader onder de loep. In totaal waren daar 4.316 kinderen van 1 maand tot 12 jaar oud in 7 ontwikkelingslanden betrokken waren. Over het algemeen waren lengte en gewicht achtergebleven bij de leeftijdgemiddeldes. Er werd gecorrigeerd voor onderzoeksopzet en -kwaliteit teneinde bias uit te sluiten.

De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat antibiotica toedienen een duidelijk positief effect heeft op lengte en gewicht. Antibiotica zorgt voor een extra groei van 0.04 centimeter per maand en 23,8 gram per maand. Bij jongere kinderen was het lengte-effect het grootst. Bij Afrikaanse was een duidelijke invloed op gewicht te zien.

'Meer onderzoek nodig'
De auteurs benadrukken dat ze niet precies weten waaraan de groeibevorderende effecten van de antibiotica te danken zijn. Ze vermoeden dat het gebruik van antibiotica zorgt voor een vermindering van infecties en het veranderen van darmbacteriën die de groei belemmeren (denk aan al die kinderen met chronische diarree en slechte sanitaire omstandigheden). Ze besluiten met de bekende riedel 'de gunstige bijwerking van antibiotica-behandeling in bedreigde bevolkingen is hoog - om de onderliggende mechanismen beter te begrijpen is meer onderzoek nodig - de volgende stap is het doorgronden van hoe je achterblijvende groei bij ondervoede kindjes kunt behandelen met antibiotica'.

Groeibevorderende antibiotica baart zorgen
Zouden deze mensendokters nog nooit een uitstapje naar de intensieve veehouderij gemaakt hebben? Hoe wijdverbreid is daar het gebruik van antibiotica juist als groeibevorderaar wel niet? En zouden ze echt niet weten van de oprukkende antibioticaresistentie en daardoor toenemende kwetsbaarheid van mensen? Misschien toch wel. Ze schrijven: "...antibiotica zijn niet de meest haalbare optie om ondervoeding te behandelen." Dat raadt ons de koekoek. Het verlies van werkzame antibiotica is een van de grootste zorgenkinderen in de humane zorg van dit moment.

Honger bestrijd je niet met een pil
Ook het editorial bij het onderzoek laat zien dat er terughoudend gedacht wordt over intensief antibioticagebruik en de ongewenste effecten daarvan. Dr. Bhutta (verbonden aan het Hospital for Sick Children in Toronto, en de Aga Khan University, Pakistan), plaatst grote kanttekeningen bij 'de toenemende belangstelling voor de potentiële rol van antibiotica' in het bestrijden van kinderondervoeding. Daarom pleit hij voor het geven van prioriteit aan betere voeding. Zijn boodschap is duidelijk: ondervoeding pak je aan met eten, niet met een antibioticapil.

Fotocredits: 'Medical staff examine a child for signs of malnourishment in DRC', uitsnede, DFID - UK Department for International Development