De onderhandelingen vallen niet mee omdat de CO2-uitstoot in 2030 met 49% moet zijn gereduceerd. Dat is afgesproken in het Klimaatakkoord van 2015, maar er zijn zware ingrepen in de Nederlandse samenleving voor nodig. "Van elektrisch rijden tot huisisolatie, van meer windmolens tot andere belastingheffing. Over de uitvoering en gevolgen van die 'grote verbouwing' gaat het Klimaatakkoord", schrijft het FD.

Die verbouwing kan duur uitvallen voor grote groepen Nederlanders, berekende adviesbureau CE-Delft. Het adviesbureau voorziet dat de lagere inkomens in Nederland 17% van hun inkomen aan klimaatlasten kwijt zullen zijn.

Recent stelde het bureau een CO2-taks voor. Die zal bij het hoogste tarief van €250 euro per uitgestoten ton CO2 maken dat een tomaat met de hoogste uitstoot (een tomaat uit een gasgestookte Nederlandse kas) rond 16% duurder wordt dan die van concurrenten die klimaatvriendelijker werken. Een treinticket Amsterdam-Berlijn wordt 8% duurder, maar het vliegticket voor dezelfde afstand 85%. Dergelijke kosten zetten de verdienmodellen van bedrijven op hun kop of leiden tot grote noodzakelijke investeringen die begrijpelijk maken waarom een 'derde helft' nodig is om tot een klimaatakkoord binnen Nederland te komen.

Franse voorbode?
De afgelopen tien dagen was in Frankrijk in de vorm van het gele hesjes-oproer een mogelijke voorbode te zien van de reactie van het publiek op de klimaatkosten die het straks voor zijn kiezen krijgt. In Nederlandse media hoor je die analyse van het Franse fenomeen nog niet zo expliciet. In België wel. In Knack schreef Dirk Holemans, cöordinator van de groene denktank Oikos, dat hij de gele hesjes begrijpt die afgelopen zaterdag in Parijs en andere delen van het land weer protesteerden. Hij heeft alle begrip voor de beperking die hogere brandstofprijzen hun besteedbare gezinsbudget oplegt. 'Gewone' mensen zullen hun uitgaven flink moeten dimmen en krijgen daar niets voor terug, terwijl rijkere mensen er weinig last van hebben en zelfs nieuwe kansen kunnen ontwikkelen.

Castaner legt natuurlijk wel een vinger op de zere plek: de klimaatstrijd speelt populistisch rechts in de kaart. Ook in Nederland gebeurt dat
Klassenstrijd/klimaatstrijd
De bekende Franse socioloog Jean-Pierre Le Goff legde afgelopen week in Le Figaro uit dat het armere, rurale Frankrijk terugslaat tegen de stedelijke elite die de basis vormt voor het 'denken in kansen' van waaruit president Emmanuel Macron zijn land - dat op vele terreinen te ver is achtergebleven om in de internationale economie mee te kunnen - hervormt.
Voor die Fransen wordt het leven flink duurder, terwijl ze zelf vinden dat ze nu al nauwelijks genoeg hebben om de eindjes maandelijks aan elkaar te knopen; al evenmin hebben ze uitzicht op beter betaalde banen of nieuwe kansen. Volgens Le Goff is dat nou juist naar zijn aard veel kansarmere platteland te lang gezien als 'les beaufs', achterlijke lieden. De gele hesjes zouden nu laten zien dat zij heel goed weten aan welke verworvenheden ze willen vasthouden omdat ze voelen dat ze toch verder geen kansen krijgen. Le Goff analyseert de reactie niet vanuit klimaatzorgen, maar vanuit een soort klassenstrijd tussen kansarmen en kansrijken.

Met zo'n analyse lijkt het een interne Franse aangelegenheid. De vraag die ik me stel is, hoe 'gewone' Nederlanders straks zullen reageren als ze doorkrijgen dat 17% van hun besteedbaar inkomen opgaat aan 'het klimaat'. Daar kunnen ze niets voor kopen; ze moeten er wel een boel voor laten. Ze sparen uit hun inkomen immers bij lange na geen 17% per jaar.

President Macrons minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner gaf afgelopen weekend het rechts populistische Front National van Marine Le Pen de schuld van de opstand van de gele hesjes. Terecht? Vermoedelijk niet omdat het daadwerkelijk een spontaan volksgebeuren lijkt. Het laat zien hoe machteloos een landsbestuur staat tegenover onvrede onder publiek die niet op te lossen is, behalve dan door maatregelen niet te nemen. De Franse regering is dat laatste voorlopig nog niet van plan.

Castaner legt natuurlijk wel een vinger op de zere plek: de klimaatstrijd speelt populistisch rechts in de kaart. Ook in Nederland gebeurt dat.

Dit artikel afdrukken