Wijnen en Hongarije: opmerkelijk

Ja, daar zeg je zo wat. Hongarije kent zoals reeds gemeld maar liefst 22 wijngebieden.
De bekensten daarvan, althans die wij hier kennen zijn wel de Egri Bikaver en de Tokaj Aszu.

De Egri Bikaver – stierenbloed- is dan ook vooral de trots van de wijnstreek Eger. Deze wijn is met een aantal verhalen omgeven. Zo wil de legende dat de Turken de burcht van Eger belegerden en ze in een grote overmacht waren. Toen de Turken er achter kwamen dat de verdedigers stierenbloed vermengd met wijn dronken, was het snel voorbij met de belegering. Dit schrok de Turken zodanig af dat ze gevlucht zijn. (Hoewel het ze er echter nooit van heeft weerhouden om toch Hongarije een andere keer binnen te vallen.) De echte achtergrond komt echter voort uit een wijn gemaakt door een Joodse imigrant Dhr.Grüber genaamd die de wijn inzond voor de competitie van 1910 in Bratislava.
De wijn won en men bedacht de naam ‘ Stierenbloed’ en zie daar de geboorte van deze wijn.

De wijn kan worden samengesteld uit maar liefst negen verschillende druivensoorten sinds een nieuwe wijnwet die in 1997 gestalte kreeg pinot-noir, portugieser, zweigelt, cabernet- franc, cabernet-sauvignon, kekfrankos, merlot en shiraz Hij moet uit minimaal drie soorten bestaan. De meest gebruikte variant die wij in ons glas tegen kwamen is met cabernet sauvignon, kekfrankos en merlot. Per 2002 mag er ook 'superior Bikaver' worden gemaakt. Dit mag pas vanaf 2004 op het label verschijnen.

Hoewel wijn in Hongarije een groots imago heeft, voegt de naam stierenbloed eigenlijk niet meer toe dan folklore, wat naar onze bescheiden mening internationaal niet echt wordt gewaardeerd. We hebben er zelfs voor gepleit om de naam van de wijn maar af te schaffen. Omdat niemand die buiten Hongarije serieus neemt. Reden: de wijn verdient meer aandacht dan dat hij nu krijgt!

Gedurende de reis hebben we ruim 100 wijnen geproefd van diverse pluimage en vooral van sterk uiteenlopende kwaliteiten. Een paar wetmatigheden gaan dan meespelen. Het is moeilijk om als grote wijnproducent een boven gemiddelde wijn te maken. Het gebeurt wel, maar ze zijn niet talrijk. Aan de onderkant van de markt zie je hetzelfde fenomeen.

Al lang geleden ben ik tot de conclusie gekomen dat een wijn meer begrepen wordt als je weet wie hem maakt en welke filosofie de maker hanteert. De geschiedenis van het bedrijf en het bijkomende verhaal zorgen vaak voor een goede omkadering van het totaalplaatje. Het mooiste is wanneer deze gegevens allemaal kloppen en dit ook terug te vinden is in de wijn. Dan maak je mensen zoals ik blij.

Een wijn bedrijf wat er gelijk al goed uit sprong was Thummerer Pince in het Eger gebied, wat oostelijk van Budapest ligt. In 1982 begonnen met het pachten van land, nu eigenaar van 84 hectare eigen wijngaarden. Nu staan er nog 23 druivensoorten gepland. Het is de bedoeling dat dit wordt teruggebracht naar vijftien soorten.

Ze produceren 80 % rode wijnen en planten ca. 3300 wijnstokken per ha. In 1992 is de kelder uitgebreid met 2000m2 en de opslag capaciteit verdubbeld nu naar 4000m2 totaal. Ze werken met Hongaars-eikenhout, meestal medium getoast. Deze vaten kosten tussen € 300-400 per stuk. Wat al een veel prettigere prijs is dan de Franse tegenhanger die € 600-700 kost. Je ziet dan nu ook al Franse wijnbouwers gebruik maken van Hongaars eiken. En met authentieke vaten van 1000-1300 liter.


De kelderdoek in de kelders van Thumerrer en een beeld in de kelder gemaakt door de moeder van Eva

De dochter van de wijnbouwer Eva Thummerer begeleide ons en liet proeven wat ze maken.
Zuivere, schone wijnen met een elegante stijl en culinaire impact. Iets wat ik graag op een wijnkaart in Nederland zou tegenkomen.


Tokaj Aszu 6 putt. Een 50 jaar oude Tokaj in de kelders van Degenfeld.

De Tokaj is vooral bekent om zijn zoete wijnen. Ook kent men de doge varianten : Tokaj Furmint en de Tokaj Harslevelu. De laat geoogste: Tokaj Szamarodni ( Pools voor –zoals het komt) De druiven worden hier niet geselecteerd maar worden als tros geplukt inclusief de botrytus. De Tokaj Aszu waardoor de streek door beroemd is sinds de 16e eeuw, met zijn puttonyos. De gehele streek telt minder dan 60 producenten. Voor de kwaliteits- en exportmarkt kun je jezelf bepreken tot maximaal 15 producent.

De Tokaj Aszu kan gemaakt worden van harslevelu, furmint, muscat ottonel en zeta
(furmint+bouvier). De puttonyos is een houten draagbak, waar je de plukkers wel eens mee ziet lopen. Een gemiddelde plukker kan per dag 7 à 8 kg. Plukken. Een topplukker doet er in dezelfde tijd 15 kg. We praten hier over druiven die zijn aangetast door botrytus cinerea. Dezen worden druif voor druif geplukt. Totaal kan er 25 kg in de puttonyos. De wijn wordt gemaakt door een basiswijn te verrijken met het sap van de druiven uit de puttonyos. Hoe meer putt erop de fles staat hoe zoeter de wijn.'
Men werkt met de verhoudingen van vroeger. Dat was de groote van een vat Gönc met een inhoud van 136.6 liter. Hierbij werd het sap van de puttonyos gedaan. Uiteraard houdt men zich nog aan de verhoudingen, maar wordt er nu gebruik gemaakt van roestvrijstaal en grotere houten vaten, van Hongaars eiken. Het voordeel is dat de eindproducten zuiverder en schoner zijn, door de toegepste hygiëne.


Gonci-vat & Puttonyos & de huidige vaten

Een opvallende wijnproducent uit de tokaj is wel Gróf Degenfeld met de nog jonge wijnmaker Gabor Rakoczi. Deze man weet wat wijnmaken is. Met name hoe het zuur, wat de ruggegraad van iedere zoete wijn is, op een verfijnde manier geintegreerd kan worden in de wijn. Logisch want de beste man heeft zijn leerschool gehad in Duitsland. Als ze de kunst van zoet en zuur balans in een wijn ergens beheersen dan is het wel in Duitsland. Hij kijkt eerst naar het zuurgehalte van de wijn en daarna laat hij de wijn vergisten tot het gewenste alcoholgehalte, dus het zoetheidsgehalte wat hierbij aansluit. Simpele en slimme aanpak wat zijn vruchten afwerpt.

Men bezit 100 ha. Hiervan verhuren ze 70 ha. En maken op dit moment slechts gebruik van 30 h. De rest is alvast aanwezig voor de geplande groei. Men exporteert 20 %. vnl. naar USA, Canada, Denemarken en Nederland. Het Hotel met de aanleundende wijngaarden was een wijnschool van 1873- 1952. hierna is het in verval geraakt. In 2003 is het weer her-opent als Hotel. Met geld van een, van oorsprong, Duitse familie die het gekocht had.


Gabor Rakoczi De furmint aan de stokken

De importeur van deze wijnen zit in Dordrecht.

Tijdens het wijnfestival in Bbudapest, waar we zaterdag waren, hebben we de meeste wijnen gerpoefd. Immers daar staat alles ter beschikking. Internationaal gerichte wijnproducenten die bergepen waar het om ging maakten dit alles tot een waar feestje. We werden aan de hand genomen van onze ‘verplichte’ gids. Zij ( Naomi) wist gelukkig de namen van de betere exposanten. Hierdoor konden we mooi laveren door alle standjes en, niet geheel onbelangrijk, kregen we ook lekkere wijnen in ons glas.

Conclusie: er worden verrassend goede en internationaal te gebruiken wijnen gemaakt in Hongarije.

Ik heb menig reisje in andere landen meegemaakt dat slechter uitpakte. Dat pleit dus voor hun huidige aanpak. Wat dan wel jammer is als we het over export hebben, is dat als je dan een geweldig mooi glas wijn vindt, de productie hiervan op zo’n 4000-5000 flessen zit. Niet veel als je wilt exporteren. '

Toch wil ik hier pleiten voor de arbeid en inzet van de Hongaren. Die levert soms erg mooie prestaties die een oprecht sommelier toch zou moeten inspireren om deze leuke en bijzondere druivenrassen op de wijnkaart te zetten.



foto's van het festival.( met dank aan Rob Bruintjes)

Absoluut mag ik niet vergeten te noemen The house of Hungarian Wines gelegen in Budapes, H-1014, Szentháromság tér 6, alwaar men alle Hongaarse wijnen kan proeven tegen vergoeding. Er lopen mensen rond die écht weten waarover ze spreken. Wij hadden er in ieder geval een uitstekend begeleide proeverij. Als je met een groep begeleiding wilt, is het aan te raden een dag van te voren te reserveren.