Ze wist niet hoeveel ze moest rekenen. Of €50,-- een eerlijke prijs was. Ik adviseerde haar die prijs minstens een factor 5 te verhogen.
Later legde ze me uit waarom ze zich niet zo goed raad wist. Als boer was ze niet anders gewend geweest een goed product af te leveren aan een handelspartij. Vervolgens moest ze afwachten of ze er een goede prijs voor zou krijgen. Onderhandelen had ze nooit gedaan.
Andere landbouw
Ik moet vaak aan het voorval denken als ik de term ‘eerlijke prijs’ voorbij zie komen. Eergisteren weer in berichten naar aanleiding van de prijsverhogingen van Nederlands voedsel die minister Schouten van Landbouw aankondigde.
De minister presenteerde haar nieuwe plannen voor een andere landbouw in Nederland. De landbouw moet beter. De boer moet anders gaan produceren. Dat gaat gepaard met hogere kosten. Om die te kunnen compenseren moet de boer meer gaan verdienen. Daar moeten consumenten meer voor gaan betalen. In het kort is dat haar redenering. Ik ben benieuwd of haar voormalige docenten en professoren aan de Erasmus Universiteit haar redenering erkennen. Ik vermoed van niet. Want zo werkt de markt niet, ook de landbouwmarkt niet.
Waarde recht doen
Foodlog schreef al vaker over eerlijke prijzen voor Nederlandse boeren. Ik zou aan die gedachten willen toevoegen dat consument en boer elkaar niet kennen en de supermarkt niet of nauwelijks weet hoe een boer zijn bedrijf runt. Hoe moeten die partijen dan met elkaar afspraken maken om tot een prijs te komen die de waarde van het product recht doet?
Dit werd me onlangs duidelijk tijdens een gesprek tussen een groep boeren en een supermarktketen. Tot voor kort kocht die supermarkt hun product in via een handelspartij. Voor zo’n partij is een komkommer een komkommer, een ei een ei en een zoete trostomaat een zoete trostomaat. De supermarkt wist niet wie de producten had gemaakt, welke zorg en aandacht er aan was besteed en of er verschillen waren tussen een boer in Friesland of een boer in Overijssel. Dat was de zorg van de handelspartij. Die zorgde voor naleving van afspraken en vooral constante levering.
Maar de supermarkt verandert. Vragen van consumenten dwingen de winkelketen zich te verdiepen in het leven van de boer. Dat wil zeggen in de manier waarop hij met de groenten in zijn kas omgaat, de zorg die hij besteedt aan zijn akker en het leven en de dood van de dieren die hij houdt. Beide partijen moeten van ver komen, bleek me tijdens dat gesprek.
Uitleg nodig
Communicatie is het sleutelwoord. Sessies organiseren waarin boer en supermarkt over en weer laten zien hoe hun onderneming in elkaar zit en hoe ze de consument kunnen overtuigen van hun gezamenlijke meerwaarde.
OK is nog altijd niet meer dan een labeltje of keurmerk, niet het echte verhaalBoeren is meer dan zaaien en oogsten of voer bij dieren brengen en wachten tot ze groeien, melk, vlees of eieren leveren. Elke boer richt zijn bedrijf zoals het volgens hem of haar het beste is. Nederland is geen boereneenheidsworst. Om dat over het voetlicht te brengen, zal de supermarkt uit de cocon van de wereld die retail heet, moeten stappen. In die wereld vechten producten om de beste plekken op het schap, tellen inkoopprijzen, staat de consument centraal staat en is de concurrentie heftig.
Kun je concurreren op waarde? Volgens marktonderzoeken wil een groeiende groep consumenten betalen voor wat OK is. Maar OK is nog altijd niet meer dan een labeltje of keurmerk, niet het echte verhaal. Heb eens het lef om te investeren in leveranciers die je nog niet kent om vervolgens samen te zoeken naar onderscheidende concepten die – letterlijk - merkwaardig zijn. De boer als partner van de supermarkt.
Supermarkten moeten bereid zijn om uit te leggen hoe zij hun geld verdienen. Waar het geld blijft tussen verkoop af-boerenerf en de winkelprijs die soms wel 5 tot 10 keer hoger is. Boeren zullen ontdekken dat ze slimmer moeten worden in de onderhandeling met de supermarkt. Kijken hoe anderen dat doen en zelf met ideeën en concepten komen. Doorgaan op dezelfde weg betekent dat nog steeds niemand geïnteresseerd is hun specifieke met trots en zorg gemaakte product.
Een andere landbouw vraagt vooral een kennismaking tussen partijen die elkaar nog niet blijken te kennen. De supermarkt en de boer. Dat is een spel voor de markt. Volgens mij heeft de minister hier geen rol in. Wel kan ze het maar beter erkennen. Dat lijkt me nuttiger dan de schijn te wekken dat zij een eerlijke prijs kan realiseren voor boeren.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Zou misschien kunnen Harry #8 , maar aan huis bezorgen van poot- frites- en fabrieksaardappelen
zal wel wat moeilijk gaan. Aan huis bezorgen van verse melk van de koe of een levend varken zie ik ook niet zitten. Maar wat anders verzinnen.
Dan vraag ik me af: is er nou met al dat aan huis bezorgen van tegenwoordig niet iets te verzinnen als een moderne variant van de groenteboer en de melkboer van vroeger?
Een boer mag geen factuur schrijven voor zijn/haar geleverde landbouwproductie. Dan is het gewoon zinloos om waarde toe te kennen aan landbouwproductie. Dat kan toch niet op een of andere manier op papier gezet worden. Dat waarde toekennen kan alleen wanneer de boer aan huisverkoop doet.
Jan Peter #2 , eens met die korte ketens, want het gaat om bezieling. Menige supermarktketen is al heel kort trouwens.
Je punt in #1 is boeiend: de supermarkt interesseert het niet. Natuurlijk, zulke bedrijven hebben hun habitus. Maar overleven ze zonder 'purpose'? En wat is daar voor nodig (met jou denk ik dat Unilever er uiteindelijk niet sterk in zal blijken)?
En verder eens: een distributieformule van onszelf - wij consumenten - die doet wat een super zou kunnen doen, wordt een succes.
Beste Jeroen, jouw vraag beantwoord je eigenlijk zelf af. Ik ben het overigens met je eens. Het geldt overigens niet alleen voor boeren. De directeur van de Drvkkery in Middelburg vertelde ooit dat hij, voor de inrichting van zijn boekenwinkel, vooral in andere sectoren had gekeken dat de boekenwinkels. Daar haalde hij inspiratie op om zijn winkel heel anders in te richten dan de meeste boekenwinkels doen. In andere sectoren leer je anders kijken naar mensen, prijzen en uitdagingen.