Unilever laat tijdperk Polman verder achter zich

Vijftien jaar geleden legde de toenmalige CEO van Unilever, Paul Polman, als eerste CEO van een multinational de nadruk op duurzaamheid. Ook Alan Jope, Polmans opvolger, hield vast aan de verantwoordelijkheid van bedrijven voor een duurzamere en gelijkere wereld. "We hebben de verplichting om het beter te doen," zei Polman recent tijdens het Changemaker Spring Event. "De klimaatcrisis is een menselijke crisis. Het gaat over mensen die op drift raken omdat gebieden onbewoonbaar worden. Er gaan levens verloren door de gevolgen van natuurrampen en luchtvervuiling. Ik geloof niet dat we als mensheid kunnen functioneren als we dit onrecht toestaan," zei hij over wat hem drijft. "De opwarmende aarde, het verlies aan biodiversiteit, een minder productieve bodem: dat zijn enkel symptomen. De echte crisis die we moeten oplossen is ons gebrek aan empathie. We denken te veel en te vaak aan onszelf."

Het Unilever van Polman en later Jope zette ambitieuze ESG-doelstellingen op voor onder meer plasticvervuiling, CO₂-uitstootvermindering en leefbare lonen. ESG staat voor Environmental, Social and Governance en dus voor de mate waarin een bedrijf maatschappelijk verantwoordelijkheid neemt met zijn aanbod. Unilever kwam ermee te boek te staan als de grootste voorstander van corporate ethics.

Mindere tijden
Sinds Hein Schumacher, de voormalige CEO van FrieslandCampina, in juli 2023 aantrad gaat het minder goed met Unilever. De aandelenkoers is sindsdien met 8% gedaald, het bedrijf is in zowel winst als omzet voorbijgestreefd door Nestlé. Vorige maand kondigde Schumacher ingrijpende reorganisatieplannen aan. De ijsdivisie gaat de deur uit en het personeelsbestand wordt met 7.500 banen ingekrompen. Dat doet Schumacher onder druk van zijn aandeelhouders. We constateerden in februari al dat Unilever minder enthousiast was geworden voor duurzaamheid.

Nu gaan ook de ESG-doelen (deels) overboord. Het Unilever van Schumacher schroeft de oorspronkelijke doelstelling om in 2025 het gebruik van nieuw plastic met 50% te verminderen, terug naar 30% minder verbruik in 2026. Het plan om tegen 2025 alle verpakkingen van herbruikbaar, recyclebaar of composteerbaar materiaal te maken, is uitgesteld; harde plastics tot 2030 en flexibele verpakkingen tot 2035. Vooral het terugdringen van plastic verpakkingen blijkt erg lastig. "We werken al een aantal jaar hard aan een circulaire economie voor plastic verpakkingen," aldus Unilever in RetailDetail. "We hebben geleerd dat transformatie tijd kost."

'Plastic-explosie'
Op RTL zegt plasticonderzoeker Ulphard Thoden van Velzen (WUR) dat de wereldwijde productie van plastic zal gaan verdubbelen of zelfs verdriedubbelen doordat er te weinig gerecycled wordt. Vooral in landen als China, Indonesië, Vietnam, India en de Filipijnen gieren de plasticproductie en het -gebruik omhoog. "Aan recycling doen ze daar niet." Nieuw plastic zit ook bij ons recycling in de weg, omdat het te goedkoop is.

Alle plasticproductie resulteert bovendien in een alarmerende groei van de broeikasgasuitstoot. "We vrezen de consequenties voor biodiversiteit, voedselzekerheid en de gezondheid van alle levende organismen," aldus Thoden van Velzen. Hoe schadelijk de effecten voor mens (microplastics) en milieu zijn, is nog onderwerp van onderzoek.

Unilever verlaagt naast zijn plasticdoelstellingen ook andere duurzame initiatieven onder het mom "minder maar beter". Zo mikt het bedrijf nu op 1 miljoen hectare te beschermen natuur (verlaagd van 1,5 miljoen), 95% duurzame inkoop (verlaagd van 100%) en een gegarandeerd leefbaar loon tegen 2030 voor 50% van de inkoopkosten (verlaagd van 100%).

Dat Unilever nu zoveel water bij de duurzame wijn doet van duurzaamheidspaus Polman, is een niet te onderschatten signaal van veranderende tijden. Schumacher ziet de aandacht voor ESG-doelstellingen als 'cyclisch'. "Als je gedurende een aantal maanden een enorme droogte hebt maar verder alles goed gaat, ligt de aandacht op klimaat." Maar nu conflicteren de verwachtingen. Unilever heeft te maken met beleggers die financiële resultaten voorop zetten en bewuste consumenten en ngo's die duurzaamheidsbeloften belangrijk vinden. "Momenteel staan oorlogen terecht op de voorgrond," aldus Schumacher in het Financieele Dagblad.