Het groeiende ongenoegen in de samenleving zit niet alleen de politiek op de hielen. Ook het bedrijfsleven voelt de hete adem van de 'boze burger' in de nek.
‘Een alternatief voor groeiend negativisme’, heet het nieuwste initiatief om het sentiment te beïnvloeden. Dit keer afkomstig van grote bedrijven als Unilever, Philips, DSM, Albert Heijn, Akzo Nobel en FrieslandCampina.
Het doel is een ‘brede beweging van bedrijven en mensen’ die de Nederlandse economie gaat aanjagen.
Het is niet voor het eerst dat corporate Nederland de handen ineen slaat, tot nu toe met weinig aansprekende successen. De scepsis wint het ieder keer van de goede bedoelingen. Wat maakt het jongste plan wel kansrijk?

De oude bovenbazen maken duidelijk dat ze zoeken naar een nieuwe rol. Ze snappen dat er iets dwars zit en willen er iets aan doen. Ze begrijpen alleen nog niet goed hoe dat moet
Met die woorden introduceert het FD een initiatief dat - na soortgelijke maar nauwelijks hoorbare initiatieven als NL Next Level* en NL2025 - volgens de trekkers Jan Zijderveld (Unilever) en Rudolf Jordaan (van headhunter Egon Zehnder) een volksbeweging moet worden van arbeiders en bazen die weer "trots op Nederland" worden. Met veel woorden leggen ze iets eenvoudigs uit. Mensen voelen zich onzeker omdat hun banen verdwijnen, buitenlanders instromen en omdat ze aanvoelen dat Nederlands glorie op zijn retour is. Daarom moet er nieuwe business gemaakt worden. Niets zo gezond voor angstige mensen, lijken Zijderveld en Jordaan te zeggen, als een groei-economie.

We moeten weer trots worden door nieuwe winstmotoren te ontwikkelen. Dan kunnen we erwtensoep en geautomatiseerd gerookte Unox-worst blijven kopen. De mannen van Unilever en Zehnder zien die nieuwe winstkansen op een aantal terreinen waar Nederland iets kan uitvinden voor de rest van de wereld: voedselproblematiek, (drink)watermanagement, vergrijzing, urbanisatie en de overgang naar duurzame energie.

Hun insteek is gebaseerd op een klassieke, moderne 100% economische gedachte. Up or out. Als je niet meer meetelt, moet je gewoon beter worden. Anders drukt de markt je eruit. De regering zorgt daar onvoldoende voor en dus gaan bedrijven het doen, samen met arbeidend of juist werkeloos geworden Nederland. De commentaren op het stuk in het FD zijn niet van de lucht. De teneur is deze: eerst maak je mensen overbodig en als ze dat geworden zijn haal je ze weer binnen met hetzelfde mechanisme dat ze overbodig maakte.

Het euvel dat voor Brexit en Trump zorgde en mogelijk voor Le Pen en Wilders gaat zorgen, is inmiddels welbekend. De 'gewone man en vrouw' kunnen niet meer meekomen en gooien de kont tegen de krib. Ze willen niet uitgesloten worden, maar meedoen. De uitdaging is dus om bedrijven te laten resocialiseren door mensen te laten delen in de welvaart die zij creëren. Einstein is bekend van het citaat dat je mensen die problemen hebben gecreëerd, niet om oplossingen moet vragen. Moeten we de poging van de beide mannen weghonen? Nee, lijkt me. Het volk heeft de oplossing niet en kiest daarom Wilders en Le Pen. De oude bovenbazen maken duidelijk dat ze zoeken naar een nieuwe rol. Ze snappen dat er iets dwars zit en willen er iets aan doen. Ze begrijpen alleen nog niet goed hoe dat moet. Hoe resocialiseer je tot onderbaas en denk je bedrijven niet meer louter vanuit hun verlies- en winstrekening maar vanuit het geluk van alle mensen? Wie dat niet probeert, oogst problemen. Gelukkig is dat inmiddels duidelijk. Verder is alle begin moeilijk.

* afgelopen week beloofde het kabinet niettemin €2,5 miljard over te maken, zegt het FD. Het vertrouwen is kennelijk groot, al gebeurt alles in stilte.
Dit artikel afdrukken