‘Een alternatief voor groeiend negativisme’, heet het nieuwste initiatief om het sentiment te beïnvloeden. Dit keer afkomstig van grote bedrijven als Unilever, Philips, DSM, Albert Heijn, Akzo Nobel en FrieslandCampina.
Het doel is een ‘brede beweging van bedrijven en mensen’ die de Nederlandse economie gaat aanjagen.
Het is niet voor het eerst dat corporate Nederland de handen ineen slaat, tot nu toe met weinig aansprekende successen. De scepsis wint het ieder keer van de goede bedoelingen. Wat maakt het jongste plan wel kansrijk?
De oude bovenbazen maken duidelijk dat ze zoeken naar een nieuwe rol. Ze snappen dat er iets dwars zit en willen er iets aan doen. Ze begrijpen alleen nog niet goed hoe dat moetMet die woorden introduceert het FD een initiatief dat - na soortgelijke maar nauwelijks hoorbare initiatieven als NL Next Level* en NL2025 - volgens de trekkers Jan Zijderveld (Unilever) en Rudolf Jordaan (van headhunter Egon Zehnder) een volksbeweging moet worden van arbeiders en bazen die weer "trots op Nederland" worden. Met veel woorden leggen ze iets eenvoudigs uit. Mensen voelen zich onzeker omdat hun banen verdwijnen, buitenlanders instromen en omdat ze aanvoelen dat Nederlands glorie op zijn retour is. Daarom moet er nieuwe business gemaakt worden. Niets zo gezond voor angstige mensen, lijken Zijderveld en Jordaan te zeggen, als een groei-economie.
We moeten weer trots worden door nieuwe winstmotoren te ontwikkelen. Dan kunnen we erwtensoep en geautomatiseerd gerookte Unox-worst blijven kopen. De mannen van Unilever en Zehnder zien die nieuwe winstkansen op een aantal terreinen waar Nederland iets kan uitvinden voor de rest van de wereld: voedselproblematiek, (drink)watermanagement, vergrijzing, urbanisatie en de overgang naar duurzame energie.
Hun insteek is gebaseerd op een klassieke, moderne 100% economische gedachte. Up or out. Als je niet meer meetelt, moet je gewoon beter worden. Anders drukt de markt je eruit. De regering zorgt daar onvoldoende voor en dus gaan bedrijven het doen, samen met arbeidend of juist werkeloos geworden Nederland. De commentaren op het stuk in het FD zijn niet van de lucht. De teneur is deze: eerst maak je mensen overbodig en als ze dat geworden zijn haal je ze weer binnen met hetzelfde mechanisme dat ze overbodig maakte.
Het euvel dat voor Brexit en Trump zorgde en mogelijk voor Le Pen en Wilders gaat zorgen, is inmiddels welbekend. De 'gewone man en vrouw' kunnen niet meer meekomen en gooien de kont tegen de krib. Ze willen niet uitgesloten worden, maar meedoen. De uitdaging is dus om bedrijven te laten resocialiseren door mensen te laten delen in de welvaart die zij creëren. Einstein is bekend van het citaat dat je mensen die problemen hebben gecreëerd, niet om oplossingen moet vragen. Moeten we de poging van de beide mannen weghonen? Nee, lijkt me. Het volk heeft de oplossing niet en kiest daarom Wilders en Le Pen. De oude bovenbazen maken duidelijk dat ze zoeken naar een nieuwe rol. Ze snappen dat er iets dwars zit en willen er iets aan doen. Ze begrijpen alleen nog niet goed hoe dat moet. Hoe resocialiseer je tot onderbaas en denk je bedrijven niet meer louter vanuit hun verlies- en winstrekening maar vanuit het geluk van alle mensen? Wie dat niet probeert, oogst problemen. Gelukkig is dat inmiddels duidelijk. Verder is alle begin moeilijk.
* afgelopen week beloofde het kabinet niettemin €2,5 miljard over te maken, zegt het FD. Het vertrouwen is kennelijk groot, al gebeurt alles in stilte.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Voor de goede orde: met die Fransman ging het gesprek over Le Pen, Trump, Brexit en Europa. Dit initiatief was tijdens het gesprek nog onbekend.
Zijn we, ben ik, te cynisch over zoiets? Een ander 'iemand' voegde toe: Het is een pad. Ik ben blij met de beweging, maar de richting kan inderdaad nog wel wat bijgesteld worden.
Het heeft iets aandoenlijks omdat het zo ver weg staat van de samenleving, zo los is van historisch besef en toch wordt gepresenteerd als 'iets goed doen voor de mensen'. Brood op, dan neem je een brioche. De zakelijke elite dus die zonder bijster veel achtergrond niet aarzelt om zijn verloren vertrouwen nogmaals te bevestigen. Piketty zou er hard om moeten lachen.
De verwoording van het initiatief is naïef. Dat beangstigt, omdat je zoiets alleen doet vanuit je echte houding. Toch kun je er tegelijk hoop in zien.
Ik sprak afgelopen week een wat oudere Franse musicus die al ruim zestig jaar voor zalen in de hele wereld optreedt en zijn publiek goed aanvoelt. Hij zei me blij te zijn: 'c'est sur la table maintenant'. Eindelijk kunnen we wat er aan de hand is niet meer ontkennen, vond hij. Dat is de hoop die ik graag met hem wil delen, hoe naïef dit initiatief ook is. Die musicus inspireerde me tot de mildheid hierboven.
Ja, die laatste zin, dat was nog eens een afsluiter: "Hoe meer wij in handen krijgen, hoe meer er te verdelen valt". We gaan China achterna nu.
De discussie was ook al onder vrienden op Facebook losgebarsten. Daar schreef ik dit:
Iets met splinter en balk. Het zijn met name deze grote bedrijven die nauwelijks voor werkgelegenheid hebben gezorgd, sterker nog voortdurend mensen ontslaan en ook met allerlei belastingcontructies de staatskas niet hebben gespekt en met hun gelobby de 'overheids' boel eerder hebben gefrustreerd dan geholpen. En laten we het over hun innovatiekracht maar helemaal niet hebben. Laten ze nou eerst maar eens zien wat ze op die volgens hen belangrijke vijf thema's (voedsel, vergrijzing, water, duurzaam, urbanisatie) zelf hebben gepresteerd. Dan praten we verder. Voorlopig is dit old school marketing: Global problems, Dutch solutions. Veel beloven, weinig geven doet de mens in vrede leven.
En 'iemand' voegde toe:
Laatste zin artikel: 'Hoe meer wij in handen krijgen, hoe meer er te verdelen valt.' The hand that gives is always higher than the hand that receives...(hup met het nieuwe kolonialisme).