6 min
Het begrip positive health van Machteld Huber blijkt effectief om burgers te motiveren te werken aan hun eigen gezondheid. Ligt hier de oplossing om de tsunami van maagverkleiningsoperaties, die chirurg Maurits de Brauw op zich af ziet komen, te dempen? Aan de overheid heeft hij in elk geval niks. Een verslag van de vierde debatavond van 'It's the Food, my Friend'.
Het draaide in de Rode Hoed gisteren om positive health, een term van hoofdspreker Machteld Huber, voedingsonderzoeker bij het Louis Bolk Instituut en oprichter van het Instituut voor Positive Health (sinds 2015). Ze ontwikkelde het begrip als alternatief voor de oude gezondheidsdefinitie van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. 'Positive Health' draait om veerkracht. Deze invulling blijkt goed aan te sluiten op de beleving van burgers, maar wordt inmiddels ook door medisch specialisten, de provincie Limburg, internationale collega's alsmede de aanwezigen van het debat omhelsd. Het begrip blijkt effectief om burgers in beweging te krijgen en hun eigen gezondheid aan te pakken.
Kippenonderzoek
Machteld Huber was oorspronkelijk huisarts en werkte daarna 29 jaar als voedingsonderzoeker bij het Louis Bolk Instituut. Ze ontwierp haar alternatieve definitie van gezondheid als vervolg op haar promotieonderzoek naar de gezondheid van kippen onder verschillende voedingsregimes. Uit het onderzoek bleek dat kippen die biologisch voedsel kregen, een sterkere immuunrespons hadden wanneer ze aan ziekmakers werden blootgesteld. Haar onderzoek werd in 2010 gepubliceerd in het vooraanstaande British Journal of Nutrition. Ze kon echter niet wetenschappelijk concluderen dat deze kippen gezonder waren, omdat herstelvermogen niet onder de definitie van gezondheid valt.
De definitie van de WHO uit 1948 luidt namelijk: “Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.” Volgens deze definitie is elke afwijking van volmaakt welzijn een vorm van ziekte, aldus Huber. "Zo heeft de definitie geleid tot verregaande medicalisering van het bestaan."
Veerkracht centraal
Dat veerkracht geen rol speelt in de definitie, vond Huber echter een groter probleem. Daarom lanceerde ze in een vervolgpublicatie op het kippenonderzoek een nieuwe opvatting over gezondheid. "Gezondheid is het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven." Het artikel haalde de omslag van het British Medical Journal. De nieuwe definitie is volgens Huber net zo breed als die van de WHO, maar dynamisch in plaats van statisch.
Na de illustere publicatie mocht Huber met steun van het Ministerie van Volksgezondheid onderzoeken of er in Nederland draagvlak was voor de nieuwe definitie en mogelijkheden tot operationalisering. Hieruit bleek dat de insteek goed aansloot bij de gezondheidsbeleving van burgers en vooral een handelingsperspectief bood. 'In de definitie staat de mens centraal en niet de ziekte', vonden velen.
De gezondheidscriteria werden uiteindelijk in zes categorieën verdeeld:
1. Lichaamsfuncties (hoe het lichamelijk gaat)
2. Mentaal welbevinden (hoe het mentaal gaat)
3. Zingeving (of men het leven zinvol vindt)
4. Kwaliteit van leven (of men het leven prettig vindt)
5. Sociaal-maatschappelijke participatie (of men meedoet in de maatschappij)
6. Dagelijks functioneren (of het dagelijks leven goed verloopt)
Beleidsmakers slaan plank mis
Bij verschillende doelgroepen bleken grote verschillen te heersen in de waardering van deze criteria. Burgers vinden alle categorieën even belangrijk. En iedereen vindt lichamelijke functies belangrijk. Maar bij zingeving en sociaal-maatschappelijke participatie waren de verschillen groot. Met name beleidsmakers vonden dit totaal niet van belang. En dat is problematisch. Beleidsmakers zeggen immers steevast de patiënt centraal te willen plaatsen, die dit wél belangrijk vindt.
Het werkt
Hubers heeft positive health praktisch uitgewerkt. Burgers geven zichzelf in gesprek een beoordeling op de zes gezondheidscategorieën, wat een spinnenwebdiagram oplevert. Vervolgens mogen ze zelf aangeven wat ze willen verbeteren. Als hier vervolgens adviezen bij worden gegeven, blijken burgers echt in beweging te komen, aldus Huber. "En dan gaat de gezondheid op alle assen meebewegen." Positive health is daarom een vruchtbaar begrip voor preventieve gezondheidszorg, iets waarvoor de gezondheidsdefinitie van de WHO geen houvast biedt.
Eerst Nederland, dan de wereld
Inmiddels wordt het model van Huber steeds breder omarmd, onder meer door de Federatie van Medisch Specialisten, die stelt in 2025 volgens dit gezondheidsmodel te willen werken. Limburg wil nu de eerste Positief Gezonde provincie worden. Zorgverleners worden er nu op geschoold. Ook in het buitenland is belangstelling, maar Huber verwacht niet dat de definitie van de WHO op afzienbare termijn aangepast zal worden. Ze wil zich nu eerst richten op Nederland. "Daarna komt de rest van de wereld wel."
Voedingscentrum: duurzaam is gezond
Na Machteld Huber spraken Corné van Dooren van het Voedingscentrum, chirurg Maurits de Brauw, epidemioloog Coosje Dijkstra en Jorrit Kiewik, directeur van YFM (Youth Food Movement). Elk van hen verklaarde zijn steun voor de implementatie van het begrip Positive health. Corné van Dooren maakte duidelijk dat gezondheid en duurzaamheid in de Schijf van Vijf vaak samenvallen: een verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten is in beide opzichten goed.
Onbegrip voor houding overheid
Chirurg De Brauw, die een 'tsunami van maagverkleiningsoperaties' op zich af ziet komen, luidde de noodklok over obesitas. Hij bleek woedend op de overheid die niets doet om de ramp te bestrijden. "Inmiddels hebben 1,7 miljoen mensen in Nederland obesitas, en 1 miljoen mensen hebben suikerziekte. We zien het gebeuren en er is gewoon geen plan voor. Dit is een crisis die 1 op 5 mensen raakt. Het is mij een raadsel waarom de overheid roken wel aanpakt en obesitas niet."
Maatregelen die De Brauw als noodzakelijk beschouwt zijn een vettaks, suikertaks en dwingende afspraken met de industrie. En de jeugd moet beter worden begeleid. Want je kunt obesitas volgens De Brauw alleen voorkomen, niet genezen. "Als je eenmaal 30 kg te dik bent, word je nooit meer slank. Je lichaamshormonen houden dat tegen."
Niet teveel op individu gooien
Spreker Coosje Dijkstra, een epidemioloog die sociologisch onderzoek doet in Amsterdam, benadrukte dat de problematiek in lage sociaaleconomische klassen zodanig complex is, dat een focus op voeding zinloos is; je moet naar het hele levensterrein kijken. Programma's werken pas als kinderen hands-on ervaring krijgen en praktische belemmeringen in de levenssituatie worden opgelost. Ze waarschuwde ervoor dat de verantwoordelijkheid niet alleen bij het individu kan worden gelegd.
Voedingsonderwijs verplicht en overal
Ook Jorrit Kiwiek sprak zich uit voor verplicht voedingsonderwijs op de lagere school. De YFM voert hier actief campagne voor en heeft een alliantie gesloten met 50 organisaties. Demissionair staatssecretaris Van Dam heeft 6 miljoen beschikbaar gesteld, maar dat is nog veel te weinig. Zoiets moet op alle scholen verplicht worden ingevoerd. En het onderwijs moet niet theoretisch, maar ook praktisch zijn: tuinieren, koken en eten.
Focus op voeding te nauw
Er leek eensgezindheid op het podium te ontstaan over de benodigde maatregelen, maar een feestje werd het niet, toen Machteld Huber het slotwoord kreeg. "Heel mooi wat jullie zeggen, maar het werkt niet", zei ze. Ze wees erop dat de focus op voeding te nauw is. In de zogenoemde Blue Zones, plekken op de wereld met extreem gezonde mensen, zijn niet alleen voeding en beweging belangrijk, maar ook twee andere zaken: een zinvol levensdoel, en een betrokken sociaal netwerk. In voedingsonderwijs verdwijnen deze twee zaken snel uit beeld.
Integrale onderwijsaanpak nodig - breder dan voeding
Machteld Huber stelde voor om het onderwijsmodel van Henk Oosterling in Rotterdam als lichtend voorbeeld te nemen. In zijn project Rotterdam Vakmanstad laat hij schoolkinderen zelf groente verbouwen, koken, elkaar bedienen, maar hij geeft ze ook judo en filosofie. Dit totale pakket, dat feitelijk het complete spinnenweb van positive health bestrijkt, bereikt zelfs de lage sociaaleconomische groepen en resulteerde in de beste CITO-scores van Rotterdam, aldus Huber.
Naborrel: mensen moeten ook weten wat hun impact is
Na afloop stelt Jorrit Kiewik, directeur van YFM, dat het aspect duurzaamheid onderbelicht is gebleven: "Met ons huidige consumptiepatroon hebben we vier aardes nodig om de wereldbevolking te voeden. Mensen moeten weten wat de impact van voedselproductie is. Daarom is educatie vanaf de basis nodig. Het moet niet alleen over gezondheid gaan. We hoeven kinderen geen keuzes op te dringen, maar we moeten wel zorgen dat ze de kennis en inzichten hebben om een bewuste keuze te kunnen maken."
Brein en immuunsysteem
Bezoeker Eva Speijer (18) is tijdens de naborrel enthousiast over de avond. Ze heeft een tussenjaar en werkt als kok bij een cateringbedrijf. "Ik vond het verhaal over het onderzoek naar de weerstand van kippen erg interessant. In eten zit nog zoveel wat invloed heeft op je brein en je immuunsysteem en waarvan we nog niets weten. Volgend jaar ga ik psychobiologie studeren op de UVA om hier meer over te leren."
Afstand tussen praktijk en ideaal
Elly Buurma, onderzoeksdiëtist bij RIVM: "Ik houd mij bezig met de Voedselconsumptiepeiling, waarin we onderzoeken wat, waar en wanneer Nederlanders eten. Dat komt niet echt overeen met de Richtlijnen Goede Voeding die zijn gebaseerd op het voorkomen van chronische ziekten. De Schijf van Vijf is een praktische vertaling van de Richtlijnen die zoveel mogelijk aansluit bij wat Nederlanders in de praktijk doen. Maar de afstand tussen het ideaal en de praktijk blijft groot. Daarom ben ik enthousiast over het verhaal van Machteld Huber en haar brede perspectief op gezondheid en voeding."
Burn-outbehandeling
Bezoekster Jacqueline Smit ziet praktische toepassingen bij de behandeling van burn-outs: "Ik ben coach en begeleid vaak mensen met een burn-out. Veerkracht is daarbij een centraal begrip. Het spinnenweb van Machteld Huber sluit hier goed op aan."
De 5e en laatste aflevering van deze jaargang van It's the Food, my Friend vindt plaats op zaterdag 13 mei, van (N.B.) 11.00 - 15.30 uur. Met o.a. Marc Calon, voorzitter van LTO Nederland. Thema: 'Nederland gidsland in de transitie van voedselsystemen?'
Dit artikel afdrukken
Kippenonderzoek
Machteld Huber was oorspronkelijk huisarts en werkte daarna 29 jaar als voedingsonderzoeker bij het Louis Bolk Instituut. Ze ontwierp haar alternatieve definitie van gezondheid als vervolg op haar promotieonderzoek naar de gezondheid van kippen onder verschillende voedingsregimes. Uit het onderzoek bleek dat kippen die biologisch voedsel kregen, een sterkere immuunrespons hadden wanneer ze aan ziekmakers werden blootgesteld. Haar onderzoek werd in 2010 gepubliceerd in het vooraanstaande British Journal of Nutrition. Ze kon echter niet wetenschappelijk concluderen dat deze kippen gezonder waren, omdat herstelvermogen niet onder de definitie van gezondheid valt.
Zo heeft de definitie geleid tot verregaande medicalisering van het bestaanMedicalisering van het bestaan
De definitie van de WHO uit 1948 luidt namelijk: “Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.” Volgens deze definitie is elke afwijking van volmaakt welzijn een vorm van ziekte, aldus Huber. "Zo heeft de definitie geleid tot verregaande medicalisering van het bestaan."
Veerkracht centraal
Dat veerkracht geen rol speelt in de definitie, vond Huber echter een groter probleem. Daarom lanceerde ze in een vervolgpublicatie op het kippenonderzoek een nieuwe opvatting over gezondheid. "Gezondheid is het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven." Het artikel haalde de omslag van het British Medical Journal. De nieuwe definitie is volgens Huber net zo breed als die van de WHO, maar dynamisch in plaats van statisch.
Na de illustere publicatie mocht Huber met steun van het Ministerie van Volksgezondheid onderzoeken of er in Nederland draagvlak was voor de nieuwe definitie en mogelijkheden tot operationalisering. Hieruit bleek dat de insteek goed aansloot bij de gezondheidsbeleving van burgers en vooral een handelingsperspectief bood. 'In de definitie staat de mens centraal en niet de ziekte', vonden velen.
In de definitie van Huber is gezondheid "het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven"Gezondheid in zes dimensies
De gezondheidscriteria werden uiteindelijk in zes categorieën verdeeld:
1. Lichaamsfuncties (hoe het lichamelijk gaat)
2. Mentaal welbevinden (hoe het mentaal gaat)
3. Zingeving (of men het leven zinvol vindt)
4. Kwaliteit van leven (of men het leven prettig vindt)
5. Sociaal-maatschappelijke participatie (of men meedoet in de maatschappij)
6. Dagelijks functioneren (of het dagelijks leven goed verloopt)
Beleidsmakers slaan plank mis
Bij verschillende doelgroepen bleken grote verschillen te heersen in de waardering van deze criteria. Burgers vinden alle categorieën even belangrijk. En iedereen vindt lichamelijke functies belangrijk. Maar bij zingeving en sociaal-maatschappelijke participatie waren de verschillen groot. Met name beleidsmakers vonden dit totaal niet van belang. En dat is problematisch. Beleidsmakers zeggen immers steevast de patiënt centraal te willen plaatsen, die dit wél belangrijk vindt.
Het werkt
Hubers heeft positive health praktisch uitgewerkt. Burgers geven zichzelf in gesprek een beoordeling op de zes gezondheidscategorieën, wat een spinnenwebdiagram oplevert. Vervolgens mogen ze zelf aangeven wat ze willen verbeteren. Als hier vervolgens adviezen bij worden gegeven, blijken burgers echt in beweging te komen, aldus Huber. "En dan gaat de gezondheid op alle assen meebewegen." Positive health is daarom een vruchtbaar begrip voor preventieve gezondheidszorg, iets waarvoor de gezondheidsdefinitie van de WHO geen houvast biedt.
Eerst Nederland, dan de wereld
Inmiddels wordt het model van Huber steeds breder omarmd, onder meer door de Federatie van Medisch Specialisten, die stelt in 2025 volgens dit gezondheidsmodel te willen werken. Limburg wil nu de eerste Positief Gezonde provincie worden. Zorgverleners worden er nu op geschoold. Ook in het buitenland is belangstelling, maar Huber verwacht niet dat de definitie van de WHO op afzienbare termijn aangepast zal worden. Ze wil zich nu eerst richten op Nederland. "Daarna komt de rest van de wereld wel."
Voedingscentrum: duurzaam is gezond
Na Machteld Huber spraken Corné van Dooren van het Voedingscentrum, chirurg Maurits de Brauw, epidemioloog Coosje Dijkstra en Jorrit Kiewik, directeur van YFM (Youth Food Movement). Elk van hen verklaarde zijn steun voor de implementatie van het begrip Positive health. Corné van Dooren maakte duidelijk dat gezondheid en duurzaamheid in de Schijf van Vijf vaak samenvallen: een verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten is in beide opzichten goed.
Onbegrip voor houding overheid
Chirurg De Brauw, die een 'tsunami van maagverkleiningsoperaties' op zich af ziet komen, luidde de noodklok over obesitas. Hij bleek woedend op de overheid die niets doet om de ramp te bestrijden. "Inmiddels hebben 1,7 miljoen mensen in Nederland obesitas, en 1 miljoen mensen hebben suikerziekte. We zien het gebeuren en er is gewoon geen plan voor. Dit is een crisis die 1 op 5 mensen raakt. Het is mij een raadsel waarom de overheid roken wel aanpakt en obesitas niet."
Als je eenmaal 30 kg te dik bent, word je nooit meer slank. Je lichaamshormonen houden dat tegenObesitas kun je alleen voorkomen, niet genezen
Maatregelen die De Brauw als noodzakelijk beschouwt zijn een vettaks, suikertaks en dwingende afspraken met de industrie. En de jeugd moet beter worden begeleid. Want je kunt obesitas volgens De Brauw alleen voorkomen, niet genezen. "Als je eenmaal 30 kg te dik bent, word je nooit meer slank. Je lichaamshormonen houden dat tegen."
Niet teveel op individu gooien
Spreker Coosje Dijkstra, een epidemioloog die sociologisch onderzoek doet in Amsterdam, benadrukte dat de problematiek in lage sociaaleconomische klassen zodanig complex is, dat een focus op voeding zinloos is; je moet naar het hele levensterrein kijken. Programma's werken pas als kinderen hands-on ervaring krijgen en praktische belemmeringen in de levenssituatie worden opgelost. Ze waarschuwde ervoor dat de verantwoordelijkheid niet alleen bij het individu kan worden gelegd.
Voedingsonderwijs verplicht en overal
Ook Jorrit Kiwiek sprak zich uit voor verplicht voedingsonderwijs op de lagere school. De YFM voert hier actief campagne voor en heeft een alliantie gesloten met 50 organisaties. Demissionair staatssecretaris Van Dam heeft 6 miljoen beschikbaar gesteld, maar dat is nog veel te weinig. Zoiets moet op alle scholen verplicht worden ingevoerd. En het onderwijs moet niet theoretisch, maar ook praktisch zijn: tuinieren, koken en eten.
Focus op voeding te nauw
Er leek eensgezindheid op het podium te ontstaan over de benodigde maatregelen, maar een feestje werd het niet, toen Machteld Huber het slotwoord kreeg. "Heel mooi wat jullie zeggen, maar het werkt niet", zei ze. Ze wees erop dat de focus op voeding te nauw is. In de zogenoemde Blue Zones, plekken op de wereld met extreem gezonde mensen, zijn niet alleen voeding en beweging belangrijk, maar ook twee andere zaken: een zinvol levensdoel, en een betrokken sociaal netwerk. In voedingsonderwijs verdwijnen deze twee zaken snel uit beeld.
Integrale onderwijsaanpak nodig - breder dan voeding
Machteld Huber stelde voor om het onderwijsmodel van Henk Oosterling in Rotterdam als lichtend voorbeeld te nemen. In zijn project Rotterdam Vakmanstad laat hij schoolkinderen zelf groente verbouwen, koken, elkaar bedienen, maar hij geeft ze ook judo en filosofie. Dit totale pakket, dat feitelijk het complete spinnenweb van positive health bestrijkt, bereikt zelfs de lage sociaaleconomische groepen en resulteerde in de beste CITO-scores van Rotterdam, aldus Huber.
Naborrel: mensen moeten ook weten wat hun impact is
Na afloop stelt Jorrit Kiewik, directeur van YFM, dat het aspect duurzaamheid onderbelicht is gebleven: "Met ons huidige consumptiepatroon hebben we vier aardes nodig om de wereldbevolking te voeden. Mensen moeten weten wat de impact van voedselproductie is. Daarom is educatie vanaf de basis nodig. Het moet niet alleen over gezondheid gaan. We hoeven kinderen geen keuzes op te dringen, maar we moeten wel zorgen dat ze de kennis en inzichten hebben om een bewuste keuze te kunnen maken."
Brein en immuunsysteem
Bezoeker Eva Speijer (18) is tijdens de naborrel enthousiast over de avond. Ze heeft een tussenjaar en werkt als kok bij een cateringbedrijf. "Ik vond het verhaal over het onderzoek naar de weerstand van kippen erg interessant. In eten zit nog zoveel wat invloed heeft op je brein en je immuunsysteem en waarvan we nog niets weten. Volgend jaar ga ik psychobiologie studeren op de UVA om hier meer over te leren."
Afstand tussen praktijk en ideaal
Elly Buurma, onderzoeksdiëtist bij RIVM: "Ik houd mij bezig met de Voedselconsumptiepeiling, waarin we onderzoeken wat, waar en wanneer Nederlanders eten. Dat komt niet echt overeen met de Richtlijnen Goede Voeding die zijn gebaseerd op het voorkomen van chronische ziekten. De Schijf van Vijf is een praktische vertaling van de Richtlijnen die zoveel mogelijk aansluit bij wat Nederlanders in de praktijk doen. Maar de afstand tussen het ideaal en de praktijk blijft groot. Daarom ben ik enthousiast over het verhaal van Machteld Huber en haar brede perspectief op gezondheid en voeding."
Burn-outbehandeling
Bezoekster Jacqueline Smit ziet praktische toepassingen bij de behandeling van burn-outs: "Ik ben coach en begeleid vaak mensen met een burn-out. Veerkracht is daarbij een centraal begrip. Het spinnenweb van Machteld Huber sluit hier goed op aan."
De 5e en laatste aflevering van deze jaargang van It's the Food, my Friend vindt plaats op zaterdag 13 mei, van (N.B.) 11.00 - 15.30 uur. Met o.a. Marc Calon, voorzitter van LTO Nederland. Thema: 'Nederland gidsland in de transitie van voedselsystemen?'
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Zou je mogen stellen, dat gedragsproblemen en gebrek aan zelfcorrectie mede (voor een belangrijk deel..) aan de basis liggen van obesitas en dus ook aan diabetes ?
En die gedragsproblematiek, die mogelijk sociaal-maatschapelijk en/of psychisch beïnvloed wordt, die los je dus op, zoals met die kippen, met biologisch voedsel ?
Goh.. !
In zijn kritiek lijkt Jaap van der Stel (linkje Dick #4) het door Huber et al voorgestelde concept vooral totaal niet begrepen te hebben. Het concept is gebaseerd op een expert opinion die in 2011 in de BMJ gepubliceerd is: "health, as the ability to adapt and to self-manage". Eén van de auteurs was Daan Kromhout.
Van der Stel stelt dat het voorgestelde concept teveel gaat over gedrag, maar als je terug kijkt naar het BMJ stuk, dan valt te constateren dat het die auteurs (met Huber als eerste auteur) ging om aanpassingsvermogen in het algemeen, inclusief fysiologische aanpassingen (denk aan de hormonale regeling om de bloedsuikerspiegel binnen nauwe grenzen te houden, ook na het opdrinken van een halve liter cola).
Ook omgang met psychische stress valt eronder, en dat is toch echt veel meer dan alleen gedrag: stress leidt ook tot hormonale en neurologische reacties.
Het interessante is dat alle aspecten elkaar beïnvloeden. Een slecht slaapritme, of stress op het werk of in de privésfeer leidt niet alleen tot ander eetgedrag, het leidt bij exact dezelfde voeding ook tot een andere fysiologische response. Je kan het niet los van elkaar zien.
Wat zouden we er in de praktijk van kunnen merken? Misschien dat het actief beïnvloeden van alle aspecten tegelijk, waar Jaap een goede stap in gezet heeft, kan helpen om individuen en de maatschappij als geheel 'gezonder' te maken. En dat het draaien aan al die losse knopjes, die details - zoals een beetje minder verzadigd vet in producten - een bij voorbaat verloren strijd is. Om het iets harder te formuleren: dat het zinloos is om geld en energie in dergelijke simplistische aanpakken te stoppen omdat het de 'belasting' op het biologische systeem van de mens niet of nauwelijks verkleint.
P.s. de term 'positieve gezondheid' is wel een ontzettende jeukterm, die vooral associaties oproept met zweverige bedoeningen. Het staat daardoor wel erg ver af van de biologische realiteit van het concept zoals het BMJ artikel dat verwoord. Jammer.
Dat is zeker interessant, Wouter. In deze wat langere presentatie laat Huber ook duidelijk de verschillen in beleving, waardering en beoordeling tussen de verschillende ondervraagde groepen zien. Levensvisie scoort niet zo hoog :-)
Wat gaan we er in de praktijk van merken?
Ik sprak een tijdje geleden een bekende hoogleraar en activist op het gebied van volksgezondheid. Uiteindelijk definieerde hij voedselbeleid of positieve gezondheid, zo men wil, als maatschappijvorming.
Hij bood gisteren een plan aan voor voedselonderwijs aan kinderen. Veel indrukwekkender is zijn geslaagde poging om een (delen van een) hele stad (Amsterdam) in een integraal project te krijgen. Ik denk dat we mogen zeggen dat Jaap Seidell, want over hem heb ik het, daar 20 jaar heel hard aan gewerkt heeft. Nu is het zover. Het punt waar dit over gaat: het is een kwestie van overal knopjes omzetten en daar heel erg veel handwerk voor doen omdat alle knopjes de totaal andere kant op staan. Erover praten kan iedereen. Maar dat is de uitdaging niet.
Het nieuwe is misschien niet de definitie, maar het feit dat deze is gebaseerd op een uitgebreid onderzoek naar de vraag wat patiënten, artsen en andere betrokkenen zèlf onder gezondheid verstaan. Lijkt mij uiterst relevant, niet iets om gelijk af te serveren.
Opmerkelijk in dit verband is dat toen Machteld Huber haar verhaal presenteerde in de Limburgse Provinciale Staten, juist de PVV enthousiast reageerde.