Lees ook
Ozempic maakt furore sinds de Food and Drug Administration (FDA) het middel goedkeurde in 2017 in Amerika. De European Medicines Agency (EMA) volgde een jaar later. Ozempic en soortgelijke medicijnen werden aanvankelijk ingezet tegen diabetes. Een opvallende bijwerking is dat Ozempic ook razendsnel gewichtsverlies veroorzaakt. Dat komt doordat het de eetlust onderdrukt en een signaal afgeeft dat je vol zit. De werkzame stof semaglutide imiteert het darmhormoon GLP-1 dat door het verhogen van de insulinespiegel de bloedsuikerspiegel verlaagt. Al gauw werd Ozempic daarom gezien als hét wondermedicijn tegen obesitas.

Volgens het boekje mogen artsen Ozempic niet voorschrijven als obesitasmedicijn. Maar het gemak waarmee de kilo’s eraf vliegen, is zo indrukwekkend dat dat boekje niet altijd wordt opgevolgd. Een Engels onderzoek liet zien dat een wekelijkse injectie semaglutide proefpersonen in ongeveer 16 maanden gemiddeld maar liefst 14.9% van hun gewicht deed verliezen. Voor iemand die 200 kilo weegt, betekent dat 30 kilo minder. Een prestatie. Experts benadrukken het belang van begeleidende beweeg- en voedingsadviezen naast het medicijngebruik.

Hype veroorzaakt tekort
Niet alleen pikken artsen de wonderbaarlijke effecten op van het nieuwe obesitasmedicijn, maar ook Instagram en TikTok staan er vol mee. Social media onthulden de afvaltruc van onder andere Elon Musk en Kim Kardashian. Boris Johnson deed in een column een boekje open over zijn mislukte afvalrace met Ozempic.

Het groeiende enthousiasme is terug te zien in de cijfers van de Deense Ozempic-fabrikant Novo Nordisk. In Amerika alleen schreven artsen in april dit jaar wekelijks 60.000 nieuwe recepten voor Ozempic voor. Op dit moment zijn er miljoenen gebruikers. Zoveel zelfs dat er een drastisch tekort is aan het dure medicijn. Onder de gebruikers bevinden zich ook mensen met louter overgewicht, zonder medische aanleiding.

De hunkering naar vet en suikerhoudend eten vermindert en de drang naar hersenloos eten verdwijnt
Het tekort aan Ozempic is het gevolg van de hype als afslankmiddel. Mensen die gewoon een kilootje lichter willen zijn, kapen het medicijn. Echte diabetespatiënten komen zonder hun noodzakelijke medicijn te zitten.

'Doen als een dunne vrouw'
Ozempic verandert zowel de gezondheid als het leven van de patiënt. Wie zwaar was gaat meer bewegen en gezonder eten, terwijl dat eerder niet lukte. Het verrassende is dat gebruikers slanker zijn, maar niet meer honger hebben. De hunkering naar vet en suikerhoudend eten vermindert en de drang naar hersenloos eten verdwijnt. Ruth Marcus, associate editor van de Washington Post, deelt haar n=1 ervaringen met Ozempic in de Washington Post en noemt het ‘gecontroleerde honger in plaats van onverzadigbare hunkering naar eten’. Ze schrijft: “Mijn relatie met honger, en dus met eten, is compleet veranderd. Ik laat het eten op mijn bord liggen, onaangeroerd en zonder spijt. Ik kijk niet met hetzelfde verlangen naar het eten op het jouwe: "Ga je die friet opeten?" [...] De dunne vrouwen die ik ooit op etentjes zag, terwijl ze het dessert wegwuifden en zich in plaats daarvan stortten op de verse bessen - dat kan ik nu doen.”

Een gewichtsverlies van 5 tot 10% is met Ozempic een fluitje van een cent
Naast deze gezondheidsvoordelen verlaagt Ozempic ook het risico op gezondheidsproblemen die gelinkt zijn aan diabetes en obesitas. Omdat je afvalt en dun blijft, heb je minder kans op hart- en vaatziekten. Zo’n verbetering kun je al bereiken bij een gewichtsverlies van 5 tot 10%. Met Ozempic is dat een fluitje van een cent.

Keerzijde
Ozempic is onbetwistbaar effectief. De relatief onschuldige bijwerkingen zoals misselijkheid, braken, diarree, buikpijn en een opgeblazen gevoel zijn voor de meesten geen reden om te stoppen met het medicijn. Maar het is lang niet duidelijk wat de langetermijneffecten zullen zijn. Ozempic is nieuw; wat het op langere termijn met diabetespatiënten en andere gebruikers doet is nog onvoldoende bekend. Tot op heden stond de effectiviteit van het medicijn voorop, en niet de veiligheid. Daar komt verandering in. Het lijstje met waarschuwingen en voorzorgsmaatregelen groeit.

De hel: gastroparese
De verhalen van Ozempic-gebruikers variëren sterk. Dunner wordende vingers die trouwringen doen kwijtraken of een zogeheten ‘Ozempic face’: een ingevallen gezicht zonder enige elasticiteit door het rappe tempo gewichtsverlies.

Ik had zoveel overgegeven dat ik uitgeput op de badkamervloer lag in mijn eigen braaksel
Soms is de misselijkheid zo hevig dat diegene nauwelijks kan eten. Bij een ander uitte het zich in een onafgebroken reeks braken: “Ik had zoveel overgegeven dat ik uitgeput op de badkamervloer lag in mijn eigen braaksel”, deelt een Amerikaanse vol afschuw. Het gevolg van gastroparese: een maagverlamming. Het is een maagstoornis waarbij de maag het eten te traag verteert. Het is onduidelijk of de stoornis wordt veroorzaakt door het hebben van diabetes of het gebruik van Ozempic. Het medicijn imiteert namelijk het hormoon GLP-1 dat de doorgang van eten door de maag vertraagt. Dat zorgt ervoor dat mensen zich langer verzadigd voelen. In dit geval leidde het tot ondervoeding.

Na meldingen van gastroparese nemen de EMA en FDA Ozempic nog eens onder de loep nadat in IJsland meldingen binnenkwamen over het verband met suïcidale gedachten. Novo Nordisk geeft aan dat er geen oorzakelijk verband is tussen semaglutide medicatie zoals Ozempic en zelfmoordgedachten of zelfbeschadiging. De donkere gedachten zouden kunnen worden toegeschreven aan eerdere levensgebeurtenissen van de patiënt, zoals een voorgeschiedenis van depressie.

Wie dun wil zijn, moet geld hebben.
De prijs is te hoog
De soms heftige bijwerkingen dwingen gebruikers soms te stoppen met de medicatie. Ook voor wie slank wil blijven, verwachten experts levenslang gebruik van Ozempic, net zoals medicijnen voor andere chronische ziekten. Voor velen is dat onbetaalbaar, zeker in Amerika waar de verzekering de medicatie lang niet altijd vergoedt. Het neertellen van zo’n $1000 (€914) per maand vergroot de kloof tussen arm en rijk. Wie dun wil zijn, moet geld hebben.

Patiënten zijn geneigd te stoppen als hun gewichtsverlies stabiliseert. De kans is echter groot dat de kilo’s dan terugkomen. Een Engels onderzoek liet zien dat na het stoppen van een wekelijkse injectie semaglutide gedurende 15 maanden twee derde van het gewichtsverlies van proefpersonen weer terugkwam. Sommigen zijn zelfs helemaal terug bij af: “Ik ging terug naar die onverzadigbare hunkering, maar dan nog erger”, vertelde een ex-Ozempic-gebruiker aan NBC News.

Van de markt?
Voor de een betekent Ozempic een aanzienlijk gewichtsverlies met minimale bijwerkingen. Voor de andere heeft het medicijn extreme bijwerkingen. De voordelen lijken tegen het risico op te wegen. Maar het onbekende van het wondermedicijn roept vragen op bij zowel arts en gebruiker als de FDA en de EMA. Het veelbelovende medicijn zou zelfs van de markt kunnen worden gehaald. Om de veiligheid te waarborgen houden de gezondheidsautoriteiten toezicht op de resultaten van de lopende klinische onderzoeken en het gebruik van Ozempic in de praktijk. Ingrijpen in het afvalsprookje is niet ondenkbaar.
Dit artikel afdrukken