Opschoning van binnenuit
Eind 2011 richtten de vakbonden, afzetorganisatie Frugi Venta en branchevereniging LTO Nederland op initiatief van de champignonbedrijven Banken, Limax, Lutèce en Primechamp de stichting Fair Produce op. Voor het verkrijgen van het keurmerk moesten champignontelers garanderen dat hun werknemers eerlijk worden behandeld. Op deze wijze schoonde de sector zichzelf als het ware van binnenuit op. Dat de supermarkten, Lidl voorop, enthousiast op het initiatief inspeelden versterkte het opschoningsproces nog eens.
Er is de Nederlandse sector veel aan gelegen de nu opgebouwde voorsprong uit te bouwen. "In Nederland is de productie altijd duurder, dus we zullen het beter moeten doen. Wij kunnen zeggen dat onze producten van onbesproken gedrag zijn", zegt Peter Baltus van Fair Produce in het FD. "Ga er maar van uit dat het niet lang duurt voordat dit hét model wordt voor de champignonsector in West-Europa", vult LTO voorzitter Albert Jan Maat aan.
De wet staat buitenspel
Overigens is het model ook op andere sectoren toepasbaar: ’‘Fair Produce was een pilotproject om misstanden in de tuinbouw breed aan te pakken’, zegt champignonteler Rob Banken in hetzelfde artikel. Vergelijkbare problemen komen ook voor bij telers van vollegrondsgroenten en zacht fruit, zoals asperges, aardbeien en frambozen, in heel Europa. Maar, zegt Maat, "ze moeten wel willen. Wij gaan ons niet paternalistisch opstellen."
De wet die mensen moest beschermen, staat buitenspel en blijkt nog verder buitenspel te geraken. Wetgeving wordt een zaak van de private sector. Dat is toch best bijzonder nieuws voor juristen.
Fotocredits: 'Mushroom Cloud', uitsnede, Daniel Kulinski
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Na het fiasco met de zelfcontrole in de vleessector, is dit een mooi succesverhaal. @Pieter, er is geen fundamenteel verschil tussen 'ambtenaren' en de mensen die in de sector, in dit geval de tuinbouw, werken. Een inspectie die zijn zaakjes goed op orde heeft, kan gewoon dezelfde mensen in dienst nemen als Fair Produce hier gedaan heeft. Een champignonteler wordt dan een ambtenaar, maar daarmee is zijn kennis van de sector niet minder geworden.
Het is niet verbazingwekkend dat mensen uit de branche zelf beter kunnen controleren (sneller, kwalitatief beter en goedkoper) dan ambtenaren die niet echt weten hoe een bedrijf er van binnen uit ziet. Ook hebben bedrijven er zelf het meeste belang bij dat er in hun branche niet te veel gerommeld wordt, want rommelaars bederven de markt. Het gaat er dus om dat de bedrijven gaan begrijpen dat zij collectief voordeel hebben bij het opschonen van hun markt. Dat gaat dan niet alleen over arbeidsvoorwaarden. Het ware te wensen dat de overheid en zijn diensten zouden nadenken hoe zij dit proces kunnen faciliteren en uiteraard ook controleren. Dan bedoel ik de controle van de controle, want dat hoort wel een overheidstaak te zijn, maar daar heb je niet veel mensen voor nodig. Inderdaad krijg je dan een kleinere overheid. Dat is niet goed voor de leegstand van prachtige grote nieuwe kantoorpanden, maar verder kan ik niet veel nadelen bedenken. Zeker niet voor de consument die graag goede producten koopt.
Elders zegt iemand over dit stukje: keurmerken gaan toch altijd boven de wet uit?
Ik antwoordde: dat is het nieuws ook niet. Dit wel: wetten zijn er om te overtreden (dat zegt de overheid de facto) en de handhaving ervan geven we aan private organisaties.
Kennelijk werkt dat en accepteren we dat zonder ons te realiseren dat we dan ook het parlement van een aantal taken kunnen ontheffen.