2 min
Mobilisation for the Environment (MOB) en de Vereniging Leefmilieu lieten vandaag de Nederlandse overheid en in het bijzonder de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit weten geen genoegen te nemen met de nieuwe Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering zonder fatsoenlijk uitvoeringsplan. Ze noemen de wet "nu al een flop" en wijzen erop dat ze de legalisering van de zogenaamde PAS-melders niet te zullen accepteren.
Het gaat om circa 3.500 boeren en andere ondernemingen die in een juridisch niemandsland zijn beland nadat de Nederlandse stikstofregeleving begin 2019 door de Raad van State juridisch ongeldig werd verklaard. Via een gedoogconstructie voor geringe stikstof-uitstoot hadden ze geen natuurvergunning nodig voor uitbreidings- of verbouwprojecten; een melding volstond.
Door het vervallen van het Programma Aanpak Stikstof hadden ze die opeens wel nodig. De Staat wil hun projecten legaliseren. MOB en Leefmilieu gaan daar niet mee akkoord zonder wat zij een deugdelijk natuurverbeteringsplan vinden. Juridisch staan ze vermoedelijk sterk.
Hoewel MOB eerder verklaarde agrarische PAS-melders juridisch niet te willen aanpakken, formuleren de beide organisaties hun eisen met een nauwelijks verholen juridische stok achter de deur. Door falend overheidsbeleid kunnen MOB en Leefmilieu de 3.500 PAS-melders het leven erg moeilijk maken. Beide organisaties nodigen de overheid uit hun hulp in te roepen om goed beleid te maken.
MOB en Leefmilieu schrijven:
De onlangs in het Staatsblad verschenen Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering beoogt een aanpak van de nog steeds voortdurend overbelasting van onze natuur met stikstof. Helaas mist de wet de effectiviteit en snelheid die nodig is voor het keren van de achteruitgang van beschermde natuur door decennia van te hoge stikstoflast.
Een adequaat implementatieplan om deze tekort schietende wet uit te voeren is er nog steeds niet. Het legaliseren van PAS-melders zonder een adequate Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering en zonder een door de Kamers goedgekeurd implementatieplan is daarom niet acceptabel.
MOB en vereniging Leefmilieu maken minister Schouten en de provinciebesturen verder scherpe verwijten dat er twee jaar na de uitspraak nog vrijwel geen maatregelen zijn genomen en dat ze de PAS-melders wil legaliseren op basis van schimmige salderingsregels.
Beide organisaties willen dat er:
-een aangescherpte wet komt in lijn met de adviezen van de commissie Remkes;
- een einde komt aan de handel in stikstofemissies als zouden het rechten zijn;
- zo snel mogelijk effectieve maatregelen worden genomen om op korte termijn zo veel mogelijk stikstofemissies te beperken.
Mobilisation en vereniging Leefmilieu zijn bereid om constructief mee te denken over de oplossing van de stikstofproblematiek, waarbij inbegrepen goede oplossingen voor de PAS-melders.
In een persbericht lichten de organisaties hun acties nader toe: ze blijken de eerste 50 handhavingsverzoeken tegen agrarische PAS-melders te hebben ingediend bij de provincie Gelderland.
In een toelichting vertelt ons Johan Vollenbroek, voorzitter van MOB, dat de handhavingsverzoeken zijn uitgegaan naar de bedrijven met de grootste emissies. Hij verwacht niet dat de provincie zal gaan handhaven, maar wil wijzen op de "juridische puinhoop" die is ontstaan. De overheid staat bedrijven toe hun activiteiten uit te voeren zonder natuurvergunning. "Dat kun je misschien even tolereren, maar dan moeten er wel goede regels worden gemaakt om de natuur te beschermen. Dat gebeurt nu niet. Het lijkt er eerder op dat er op papier stikstofemissies worden gecreëerd zodat we straks eerder nog meer stikstof, dan minder uitstoten. Daar protesteren we tegen. We maken duidelijk dat we daar de juridische middelen voor hebben, ook al kost de gang naar de rechter tijd."
Op de vraag of MOB en Leefmilieu nu de boeren toch weer aanpakken, antwoordt Vollenbroek: "We hebben honderden zaken lopen tegen biomassacentrales. Je kunt ons geen eenkennigheid verwijten. Daarnaast hebben we bijvoorbeeld een zaak lopen tegen de €2 miljard subsidie om de CO2-uitstoot uit raffinaderijen in het Botlekgebied via het Porthos-project onder de Noordzee op te slaan. Wij staan voor natuur in Nederland en willen geen nieuwe risico's en verdere vernieling van de natuur. Daar heeft de overheid afspraken over gemaakt en daar houden we haar aan."
Dit artikel afdrukken
Door het vervallen van het Programma Aanpak Stikstof hadden ze die opeens wel nodig. De Staat wil hun projecten legaliseren. MOB en Leefmilieu gaan daar niet mee akkoord zonder wat zij een deugdelijk natuurverbeteringsplan vinden. Juridisch staan ze vermoedelijk sterk.
Hoewel MOB eerder verklaarde agrarische PAS-melders juridisch niet te willen aanpakken, formuleren de beide organisaties hun eisen met een nauwelijks verholen juridische stok achter de deur. Door falend overheidsbeleid kunnen MOB en Leefmilieu de 3.500 PAS-melders het leven erg moeilijk maken. Beide organisaties nodigen de overheid uit hun hulp in te roepen om goed beleid te maken.
MOB en Leefmilieu schrijven:
De onlangs in het Staatsblad verschenen Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering beoogt een aanpak van de nog steeds voortdurend overbelasting van onze natuur met stikstof. Helaas mist de wet de effectiviteit en snelheid die nodig is voor het keren van de achteruitgang van beschermde natuur door decennia van te hoge stikstoflast.
Een adequaat implementatieplan om deze tekort schietende wet uit te voeren is er nog steeds niet. Het legaliseren van PAS-melders zonder een adequate Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering en zonder een door de Kamers goedgekeurd implementatieplan is daarom niet acceptabel.
MOB en vereniging Leefmilieu maken minister Schouten en de provinciebesturen verder scherpe verwijten dat er twee jaar na de uitspraak nog vrijwel geen maatregelen zijn genomen en dat ze de PAS-melders wil legaliseren op basis van schimmige salderingsregels.
Beide organisaties willen dat er:
-een aangescherpte wet komt in lijn met de adviezen van de commissie Remkes;
- een einde komt aan de handel in stikstofemissies als zouden het rechten zijn;
- zo snel mogelijk effectieve maatregelen worden genomen om op korte termijn zo veel mogelijk stikstofemissies te beperken.
Mobilisation en vereniging Leefmilieu zijn bereid om constructief mee te denken over de oplossing van de stikstofproblematiek, waarbij inbegrepen goede oplossingen voor de PAS-melders.
In een persbericht lichten de organisaties hun acties nader toe: ze blijken de eerste 50 handhavingsverzoeken tegen agrarische PAS-melders te hebben ingediend bij de provincie Gelderland.
In een toelichting vertelt ons Johan Vollenbroek, voorzitter van MOB, dat de handhavingsverzoeken zijn uitgegaan naar de bedrijven met de grootste emissies. Hij verwacht niet dat de provincie zal gaan handhaven, maar wil wijzen op de "juridische puinhoop" die is ontstaan. De overheid staat bedrijven toe hun activiteiten uit te voeren zonder natuurvergunning. "Dat kun je misschien even tolereren, maar dan moeten er wel goede regels worden gemaakt om de natuur te beschermen. Dat gebeurt nu niet. Het lijkt er eerder op dat er op papier stikstofemissies worden gecreëerd zodat we straks eerder nog meer stikstof, dan minder uitstoten. Daar protesteren we tegen. We maken duidelijk dat we daar de juridische middelen voor hebben, ook al kost de gang naar de rechter tijd."
Op de vraag of MOB en Leefmilieu nu de boeren toch weer aanpakken, antwoordt Vollenbroek: "We hebben honderden zaken lopen tegen biomassacentrales. Je kunt ons geen eenkennigheid verwijten. Daarnaast hebben we bijvoorbeeld een zaak lopen tegen de €2 miljard subsidie om de CO2-uitstoot uit raffinaderijen in het Botlekgebied via het Porthos-project onder de Noordzee op te slaan. Wij staan voor natuur in Nederland en willen geen nieuwe risico's en verdere vernieling van de natuur. Daar heeft de overheid afspraken over gemaakt en daar houden we haar aan."
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Frans Aarts,
De vraag is of alle gewekte vertrouwen gehonoreerd moet worden??? Volgens mij kan dat pas NADAT er ALSNOG een belangenafweging gemaakt is (zonder vooringenomenheid etc. etc?????). Nu MOB ook verhandelbaarheid van en behandeling als "RECHT" ter discussie stelt lijkt mij vergunningverlening op voorhand iets te optimistisch voor alle situaties naast de punten die jij noemt. Belangrijk is ook dat het PAS bestaande vergunningen van bedrijven waar geen of weinig vee werd gehouden automatisch kleiner maakte, maar die "rechten" zijn er nu nog wel.
Overigens zijn er meer problemen:
- zijn PAS-melders wel allemaal als zodanig te behandelen, stel dat de PAS-melding uit gaat van inmiddels niet meer juridisch houdbare emissie-factoren of reductiesysteem? Of stel dat de PAS-melding geen rekening heeft gehouden met beweiding? etc. etc.
- Te goeder trouw? bij gewekt vertrouwen moet er ook sprake zijn van te goeder trouw, konden PAS-melders echt niet weten dat ook een kleine depositietoename voor afwijzing van een vergunning aanvraag zou zorgen? Alle uitspraken wezen immers in die richting!!!
- Stel dat de overheid "rechten" gaat opkopen voor legalisatie van PAS-melders dan gaat zij met belastinggeld concurreren op een open en vrije markt, ten gunste van bepaalde bedrijven (die financieel bevoordeeld worden met gratis rechten), andere bedrijven die ook stikstofrechten willen kopen hebben daar nadeel en schade van. Daar hoor je LTO dan weer niet over?????
Groei en de rekening bij anderen leggen is wel een rode draad in de stikstoftoestand, of feitelijke bij iedere landbouwtoestand.
Nu is er door milieuorganisaties ook bij de Brabantse overheid een handhavingsverzoek ingediend m.b.t. tot PAS-melders. Het verweer van LTO is dat dit onzinnig is, omdat de regering bij wet heeft vastgelegd dat de PAS-melders spoedig een vergunning krijgen. Ook bij handhavingsverzoeken aan andere provincies werd dit argument gebruikt.
Als dit laatste waar is, kan iemand mij dan duidelijk maken hoe het mogelijk is dat de overheid per wet op voorhand een vergunning kan garanderen. Ik verkeer in de veronderstelling dat een vergunning pas wordt afgegeven als aan de wettelijke voorwaarden door de aanvrager is voldaan. De overheid kan daarbij faciliteren, maar nooit volledig de aanvrager vervangen. Als de vergunning bij wet op voorhand wordt beloofd kan de aanvrager rustig achterover leunen. Bovendien kan ik me situaties voorstellen waarin onmogelijk aan de voorwaarde 'geen extra N-belasting natuur' kan worden voldaan.
Dus graag van mijn kompanen antwoorden op de vragen 1) zijn aan de PAS-melders door de overheid inderdaad legalisatie-garanties spijkerhard wettelijk vastgelegd?, 2) zijn dergelijke garanties legaal (robuustheid wet positief getoetst door Raad van State)?, 3) zijn er, waar de wet van uit gaat, echt geen situaties denkbaar waarin het onmogelijk is een PAS-vergunning af te geven zonder de harde, wettelijk beschermingsrestricties van de omgevende natuur te overtreden? en 4) waarom verstrekken banken geen leningen aan PAS-melders, als het opheffen van hun legaliteit al met zekerheid door de overheid geregeld is? Blijkbaar vinden ze een en ander toch te risicovol, maar bij het toch niet verkrijgen van een vergunning kunnen ze de overheid dan toch aansprakelijk stellen?
Bij voorbaat dank voor jullie licht in mijn duisternis.
Allereerst wil ik opmerken -hetgeen ook anderen in andere woorden hebben opgemerkt- dat het stikstof vraagstuk ondertussen een juridisch moeras is geworden. En een moeras kun je niet toegankelijk maken, hooguit droogleggen. De vraag is onder welke randvoorwaarden de drooglegging van het stikstof-moeras wordt (kan worden) toegestaan.
Naar mijn mening is een drastische reset van de NLse economie nodig, daarna herziening van (NLse en Europese ?) regelgeving en pas dan komen we in een situatie dat de meest waardevolle activiteiten met fine-tuning en intern/extern salderen ruimte kunnen krijgen tov minder waardevolle activiteiten. Deze drie stappen hoeven chronologisch niet volledig achter elkaar plaats te vinden. Maar velen willen een aanpak in de omgekeerde volgorde. Dat wordt aanmodderen in het stikstof-moeras....
We zullen nu snel met elkaar discussie moeten voeren (en afronden) over de op korte termijn te behouden en de te saneren economische activiteiten. Let wel, de te behouden economische activiteiten zullen de sanering van andere activiteiten bekostigen; of rechtstreeks of indirect via de schatkist.
Bij de afweging over de te behouden en saneren activiteiten spelen alle waarden van die activiteiten een rol. Ook de ‘koeien in de wei’ waaraan Jeroen refereert.
Discussie over ASB is interessant, maar waarom zou zo’n instrument alleen zijn bedoeld voor de melkveehouderij en niet voor alle veehouderij of zelfs voor alle stikstof-emitterende activiteiten?
Discussie over (handel in) ‘stikstofrechten’ is interessant, maar laten we dan eerst afspreken of het gaat over rechten mbt stikstofexcretie, stikstofemissie of stikstofdepositie. Een systeem met die laatste stikstofrechten zijn het moeilijkst, wel het meest effectief.
De situatie waarin PAS-melders zich nu bevinden, zou aanleiding moeten zijn voor alle partijen om op korte termijn te willen bepalen welke 25 - 30% van de economische activiteiten we willen saneren in 2022. Daarbij is de opstelling van MOB in deze een stevige stimulans om die keuze te bespoedigen.
Jeroen, dank voor je gedegen bijdrage.
Het ging mij er vooral om het juridische moeras te verlaten en eens gebruik te maken van 35 jaar ervaringen met melk, fosfaat, suikerquota resp. dierrechten. Op de schermutselingen bij de invoering na werkte dat toch heel aardig.
Verder vind ik (als liberale econoom) dat boeren zelf mogen uitzoeken hoe ze de emissieruimte binnen die rechten willen invullen, of dat dure nieuwe stallen of extensivering is. De overheid moet niet al te veel op de stoel van de ondernemer gaan zitten, daarvoor zijn de situaties te specifiek en ontbreekt vaak de kennis op een centraal punt (provinciehuis, Den Haag, Brussel).
Dus hoe het dan uitpakt op energiegebruik, of de bodem, of opbrengst per ha of grondgebondenheid was niet mijn eerste zorg. Overigens denk ik dat een beperking van emissie per ha als snel leidt tot grondgebondenheid. En als er dan toch eens iemand het met 3 koeien per ha denkt te kunnen rondzetten binnen de maximale emissie per ha en hij wil daar de rechten voor aankopen, vergaat de wereld niet meteen.
We hebben in een ESB artikel wel eens beredeneerd dat je met emissierechten voor CO2 en NH3 en een afrekenbare stoffenbalans van N/ha en P/ha vermoedelijk al wel een heel eind van de meest urgente milieuthema's in de veehouderij af bent (afgezien van geur en fijnstof maar daar zijn quota niet zo makkelijk, die problematiek is heel lokaal).
Verder zou ik bij de instelling van rechten inderdaad niet teveel differentiëren, daar zijn we het over eens. Je straft al snel de mensen die afgelopen jaren uit eigen beweging emissie hebben beperkt. En welk reductiepercentage je afspreekt over welke termijn, dat is bovenal een politieke deal. Of je volgt de LTO - Bouwend NL - Natuur&Milieu; reductie of je volgt de huidige wet, of je volgt Remkes.
En verder kan de politiek spelen met structuurbeleid en verschillende afromingspercentages hanteren bij handel, of jonge boeren bevoordelen, of juist extensieve boeren, of zij die sterk reduceren of boeren met blauwe tractoren of met rood haar. En ze kan veel opkopen (en algemeen of alleen bij piekbelasters of alleen in bepaalde gebieden) of weinig. Een economen kan uitrekenen hoe dat uitpakt, en of het een efficiënte besteding is van belastinggeld, maar verder zijn dat echt politieke keuzes: wie gun je wat als je de schaarse ruimte verdeelt. Maar omdat veel mensen elkaar weinig meer lijken te gunnen, lijkt me het handig het verdelen zoveel mogelijk maar aan de markt over te laten. Dat doen we bij grond ook.
Overigens dank voor je voorbeelden over diesel. Het mooie van de koe is dat zij zelf haar gras eet. En wellicht moet de weide-melkrobot van het VIC Zegveld weer het land in.
In reactie op #12
Allereerst heb ik ALTIJD moeite met de keuze: we doen nu een freeze en stellen dat als waarheid vertrekpunt. Met die keuze beloon je altijd de achterhoede veel meer dan de voorhoede. En precies dat moet je niet willen. Nu niet en in de toekomst niet. Het 0 punt vaststellen moet beter, met correcties in het voordeel van de voorlopers*.
Ik ga als eerste in op alinea 4 & 5 van Krijn zijn bijdrage
Wellicht is dit op te lossen door als eerste te gaan naar mestplaatsing (kringloop) eigen bedrijf. Strenger dus dan AMvB grondgebondenheid van jaren geleden. Weging 50%. 30% weging voor Fosfaatrechten en 20% voor Stikstofemissie. De laatste dus niet op rechten omdat daar pijn zit. Ook werk je met forfaitaire normen en maatwerk per bedrijf in plaats van KLW, BEX or what ever. Die laatst genoemde levert alleen maar zelfde problemen op als we nu al hebben met die modellen. Wat dat betreft eens met Krijn voor vaststellen van waardes. Forfaitair niet eerlijk? Lees a.u.b. mijn bijdrage in deze draad: Differentiatie bij invoering 100km max snelheid voor auto’s
Dan de stap wat ik verwacht dat uitkomst kan zijn op mijn eigen vragen:
Grondgebondenheid:
Dat is en blijft geheel open in het voorstel van Krijn. Die laat mestafvoer voor zoals het nu is en gaat. Op basis van score van 1 t/m 10 kom ik hier tot een duidelijke onvoldoende. Een 3 voor juiste ontwikkelingsrichting. Mede ook omdat locatie gebondenheid dus niet gebonden is of wordt aan locatie in regio waar mest ook daadwerkelijk af te zetten is. En het laat het ‘gat van Rotterdam’ voor wat het is. Aan de voordeur van de locatie mag de aanvoer overal vandaan komen.
Bodemkwaliteit
Als technische innovaties, oplossingen > voor zover ze betrouwbaar aantoonbaar jaarrond hun werk doen (issues betrouwbaarheid en voorzorgbeginsel bestaan hier nog iedere dag!!) mogelijk blijven. Zie ik het niet positief in voor de bodem. Bijv. ontwikkeling Lely sphere komt de koe niet meer uren grasetend in het weiland te lopen. Dat betekend gelijkblijvende, waarschijnlijk intensiverende tot aan max 720 uur per melkkoe koe in de wei, dat veel land alleen maar bezoek krijgt van zware landbouwmachines. Resulterend in verdichte bodems, lucht eruit met alle gevolgen daarvan van dien. En ook blijft de efficiency van alles tegelijk doen: voorjaarsronde (sleepslang)bemesting dierlijke mest, 1ste maai moment alles tegelijk, 2de keer, 3de etc. Dat is funest gebleken voor biodiversiteit in het grasland. Dat de koe in de wei veel meer is dan de koe in de wie heeft (kan) Frits van der Schans beter nog verwoorden dan ik.
Kringloopwijzer
Dit voorstel laat de huidige deur om minimaal aan eigen voerproductie te doen volledig open. Lees externaliseren van de mineraal verliezen bij: Bemesting, bodemverliezen, groeiverliezen, oogstverliezen en bewaarverliezen. Kringloopwijzer blijft de andere kant opsturen van kringlooplandbouw landbouw en grondgebondenheid en daarmee dus van kringlooplandbouw.
Opbrengst per ha
Hierin verwacht ik geen grote veranderingen. Dit stuurt niet verder de intensivering is zoals het nu al gaat in de praktijk. Punt van verdieping zou kunnen zijn klopt verhoudingsfactor bij productie/uitstoot dier ook bij bemesting van bodem/gewas combinatie? En hoe kan dat op juiste moment in juiste balans gebracht worden om verliezen te voorkomen? Moet je daarvoor aan een andere knop draaien?
Energieverbruik landbouw
Op zich verbruikt de landbouw niet super veel energie bij productie puur primair. Intensief zit hoger in elektriciteit maar dit stuk gaat hoofdzakelijk over melkveehouderij vanwege aandeel PAS melders daar**.
Hoe meer complexiteit je toevoegt hoe meer je energie je toevoegt. Van ‘domme’ processen tot aan slimme processen. Voorbeeld van dom proces is bijv. brandstof lees diesel verbruik. Bemesten is vooral water verplaatsen. Droge stof gehalte van drijfmest in de put +/- 6%. Gehakseld gras los gestort in grote karren naar huis rijden is 60% water. In een 14 tonner kar gaat 3500kg gras google ik even snel. Dat is 1400kg gras in de drogestof. Voor de beeldvorming ongeveer 5 geperste ronde grasbalen zouden er in zo’n kar zitten. Praktijk had ik altijd het idee dat het met 4 of 3 ronde balen in zo’n kar wel ophield.*** Kortom het diesel verbruik per kg melk is een uitdaging voor klimaat akkoord Parijs. Dat maakt ook dat ik locatie van productie/uitstoot niet als enige uitgangspunt zou willen nemen om dit verhaal mede mee vlot te trekken.
En bedenk dan dat melkkoeien ook dag en nacht kunnen weiden en ze ooit ook gewoon in het land gemolken werden….
Tuurlijk is de trekker een goede uitvinding t.o.v. paard en wagen. Echter moeten we hier op door in groter en groter. Nope, dat gaat niet kijken daar Parijs klimaatafspraken. We lijken (zijn) over het optimum heen!
Samenvattend:
Ik zou de aftrap scherper en diverser willen insteken en niet zoals Krijn na start willen gaan reduceren. 2030 is al heel snel. Dus 50% delen door 9 om uit te komen op 5,5% per jaar gaat hem niet worden. Dat wordt dan eerder ingevoerd in 2025 en dan dus 10% per jaar. En in buffer zones moet dat ook nog is strenger worden dan de genoemde 50%. Al voor de start is er dan dus discussie (en politiek en lobby) voor % en gebiedsaanwijzing. Juist daarom vraag ik durf de keuze nu te maken van voorloper en achterhoede. Daar heeft de voorhoede behoefte aan en ik denk dat ze dat verdient hebben.**** 2030 verschuift niet, enkel de tijdsperiode van aanpassing wordt kleiner bij niets doen nu.
Krijn Poppe: Past mijn reactie bij jouw voorstel?
* ik doel hier op voorlopers op bedrijfsvoering. Zeer zekers niet op wel of geen PAS melders versus vergunning. Dat valt niet in keuze voorlopers of achterhoede. De indeling voorlopers versus achterhoede zou ik willen maken via dezelfde haakjes als ik mijn check vraag stel.
** Correct me if i’m wrong here. Deze heb ik niet gecheckt nu.
*** wie over cijfers beschikt van mobiele weegbruggen; Ik houd me aanbevolen ben erg nieuwsgierig. Zelf hebben we 10 seizoenen gras in ronde balen bemonstert en gewogen.
**** In 2014 werd mij helder hoe de lobby en politiek lekker rollebolt en zo tijd koopt: Klik naar minuut 1:11:40 voor de vraag die aan toenmalig staatssecretaris van landbouw Dijksma Het antwoord was helder en ik vrees dat er nog niet zoveel veranderd in lobby en politiek sinds 2014 niet heel veel progressie gemaakt is. Het is ook leuk om nu 7 jaar na data een stuk voor en na mij te luisteren.