Makkelijk en efficiënt: koeien tussen virtuele hekken in de wei

‘Stripbegrazing’ houdt in dat de koeien om de zoveel uur een nieuw stukje weide krijgen om te grazen. Het wordt al jaren toegepast op de boerderij van Welmoed Deinum en haar ouders in het Friese Sondel en is een van de meest efficiënte systemen om zowel een hoge grasopname als een hoge melkproductie te bereiken. Het eten van vers gras verhoogt namelijk de melkproductie van de koe. Omdat de koeien dicht bij elkaar buiten staan, moeten ze met elkaar concurreren om het gras. Dat zorgt ervoor dat ze het voor hen beschikbare stukje weide zo goed mogelijk afgrazen. De koeien eten alles op en slaan geen stukjes over zoals ze kunnen doen als ze door de hele weide hun kostje bij elkaar kunnen vreten. Het bevordert bovendien een zo vol mogelijk teruggroeiende weide.

Ook al lijkt het de ideale manier van boeren, toch weerhouden veel melkveehouders zich van ‘stripgrazen’. Het is heel bewerkelijk. De boer moet om de zoveel uur met draden en palen in de weer om de koeien een stukje in de weide op te laten schuiven. Dat kost veel tijd.

Virtuele afrastering
Techbedrijven ruiken hun kansen. Met virtuele afrastering, GPS-technologie en een mobiele app kun je een onzichtbare afrastering maken. Doe de koeien halsbanden om met transponders die reageren als ze te dicht bij de virtuele grens komen. Eerst met een pieptoon en daarna met een lichte schok als ze niet terugkeren. Met een op die ingrediënten gebaseerde virtueel afgerasterde weide wordt stripgrazen een fluitje van een cent.

Inmiddels zijn drie fabrikanten vergevorderd met de ontwikkeling van een virtueel afrasteringssysteem om in West-Europa op de markt te brengen, schrijft Nieuwe Oogst. Het Nederlandse bedrijf Collie en het Noorse bedrijf Nofence, testen momenteel hun producten bij boeren in Nederland. Die zijn enthousiast.

"Voorheen probeerde ik de koeien ook meerdere keren per dag een nieuw stukje gras aan te bieden. Dat kostte me veel tijd. Nu is het een kwestie van even de app op mijn telefoon gebruiken," zegt melkveehouder Gerard Mul uit Warmond.

Nu is het een kwestie van even de app op mijn telefoon gebruiken

De app Collie heeft naast de virtuele afrastering ook een vibratiefunctie. Met trillingen stimuleert de app de koeien om van de ene naar de andere plek te bewegen. Een bijkomstig voordeel is dat de koeien met de vibraties in kleine groepjes naar de melkrobot worden gestuurd, waardoor de dieren minder op elkaar hoeven te wachten. Bovendien krijgen ze meer tijd om te herkauwen en krijgen ze vermoedelijk minder gemakkelijk last van hun klauwen.

Diervriendelijk
De technologie belooft diervriendelijk te zijn. Pieter Hogewerf van Wageningen Livestock Research, die onderzoek deed naar virtueel afrasteren, bevestigt dat: "De dieren pikten het snel op. Net als bij een fysieke afrastering gebeurde het na een tijdje nog maar zelden dat een koe een schok kreeg. Het geluidssignaal is voldoende om het dier duidelijk te maken dat de grens van de weide nabij is."

Prijs en alternatief gebruik
Melkveehouders kunnen kiezen of ze het systeem kopen of huren. Kopen kost de boer €400 per koe met een serviceabonnement van €50 per koe per jaar; huren kost de boer €100 per koe per jaar. Volgens Collie verdient de investering zichzelf terug op een traditioneel melkveehouderijbedrijf met een hoge melkproductie.

Voor de natuur hebben we geld over, dus waarom niet?

Onlangs schreven we over koeien op de hei, die een ideale oplossing zouden kunnen zijn om de hei paars te houden en niet te laten overgroeien met gras als gevolg van het Nederlandse stikstofprobleem. Daar blijken ze, ook tot onze verrassing, beter in te zijn dan schapen maar ze zullen er veel minder melk geven. Wie een mooie heide wil, zou het systeem ook kunnen overwegen. Koeien vrij de hei op laten gaat immers niet. Natuurgebieden virtueel afrasteren voorkomt lelijke hekwerken in het natuurgebied én biedt natuurlijk de mogelijkheid om ook de heide systematisch te laten begrazen waar dat nodig is. Ook op de hei kun je de dieren immers als maaimachines sturen naar de plekken waar je ze wilt laten grazen. Dat maakt het inzetten van heidekoeien een stuk eenvoudiger.

Een nog veel spannender idee zou zijn om ook de eventuele belager van de koe met een kleine transponder uit te rusten. Ik heb het natuurlijk over de wolf die inmiddels overlast geeft, maar vermoedelijk met een eenvoudig signaal weg te houden is van de plek waar koeien - of schapen natuurlijk - grazen. Voor de natuur hebben we geld over, dus waarom niet?