2 min
Peter Jens was ooit directeur van Biologica, de voorganger van het huidige Bionext, de promotieorganisatie van de biologische sector in Nederland. Hoewel keurmerken bedoeld zijn om garant te staan voor kwaliteit zijn ze, zegt hij, verworden tot visuele signalen voor wantrouwen.
Een keurmerk is een compact, visueel kwaliteitsoordeel van een product of dienst, afkomstig van een betrouwbare bron. Het idee is dat je in één oogopslag (visueel) kunt zien dat het product of de dienst is goedgekeurd (kwaliteitsoordeel) door een onafhankelijke en deskundige instantie (betrouwbare bron). Aldus het internet.
Burgerlijke verantwoordelijkheden en overheidsverplichtingen
Het is de taak van burgers om informatie te vergaren die hen in staat stelt verantwoorde keuzes te maken. Tegelijkertijd moet de overheid ervoor zorgen dat bedrijven transparanter opereren. Als burgers hun zoektocht naar informatie volledig overlaten aan de overheid of aan geaccrediteerde keuringsinstanties, geven ze hun soevereiniteit op. Dit opent de weg naar misbruik of manipulatie. Uiteindelijk wordt de afnemer van het keurmerk zélf de prijs.
Neem bijvoorbeeld een consument die biologische producten koopt en vertrouwt op het bio-label (dat overigens geen keurmerk is), maar zich niet verdiept in wat dit label precies inhoudt. Door enkel de aankoop te doen draagt deze consument niet bij aan het vergroten van vertrouwen in voedsel, maar eerder aan het verkleinen ervan.
Vertrouwen of wantrouwen?
Een keurmerk is alleen effectief wanneer het letterlijk en figuurlijk wordt gedragen door goed geïnformeerde consumenten. Het is natuurlijk handig en tijdbesparend wanneer organisaties zoals Milieu Centraal na uitgebreid onderzoek een selectie van de beste keurmerken presenteren: van ruim 400 keurmerken in Nederland naar een top twaalf beste keurmerken.
Maar moeten we ons niet afvragen of ‘handig en tijdbesparend’ wel de weg is die we moeten bewandelen als het gaat om vertrouwen in ons voedsel en voedselsysteem? Is het niet tijd om weer te weten waar ons eten vandaan komt en hoe het wordt geproduceerd? Het internet biedt nu de mogelijkheid om zaken zelf uit te vinden, in je uppie of met echte vertrouwelingen.
Misschien is het inmiddels onmogelijk om precies te weten waar al onze voedingsmiddelen vandaan komen, van Haribo tot vegaburger. Dan is een keuze versimpelend keurmerk toch oké?
Keurmerken als treurmerken
Laten we eens kijken naar kinderspeelgoed: je wilt toch dat je kindjes het beste, fijnste, leukste, veiligste speelgoed hebben op weg naar hun partnerschap van een internationaal advocatenkantoor aan de Zuid-As? Nu dan, vertrouw dan op speelgoed met het CE-merk. Het CE-merk is net als het bio-label geen keurmerk. Jaarlijks belanden 60.000 baby’s in het ziekenhuis door een ongelukje met speelgoed. Dat komt deels omdat ouders denken dat het CE-merk een keurmerk is, maar het in feite slechts een pakket minimum eisen beslaat, en deels omdat allerlei slimme producenten en importeurs Russische roulette spelen met aansprakelijkheden van al dan niet getest speelgoed, wellicht bijgestaan door die advocaten op de Zuid-As.
Keurmerken zijn treurmerken geworden, voor een overheid die worstelt met wetgeving en controle. Ik denk dat al onze Europese voeding gewoonweg voedzaam en veilig aangeboden en verorberd kan worden, zonder keurmerken. Laat de democratie in alle openheid wet- en regelgeving opstellen die klopt. Wanneer zoals alle wetten en regels die verjaard en bejaard worden, bespreek dan als burgers, consumenten en bedrijven gezamenlijk hoe het beter kan, nog voordat het politieke en lobbycircuits ingaat.
Dit artikel afdrukken
Keurmerken zijn zo’n vorm van wantrouwen: visuele geurvlaggen in een lucratief spel tussen verkopers van vertrouwen en wantrouwenIk heb moeite met elke vorm van geïnstitutionaliseerd wantrouwen. Keurmerken zijn zo’n vorm van wantrouwen: visuele geurvlaggen in een lucratief spel tussen verkopers van vertrouwen en wantrouwen.
Burgerlijke verantwoordelijkheden en overheidsverplichtingen
Het is de taak van burgers om informatie te vergaren die hen in staat stelt verantwoorde keuzes te maken. Tegelijkertijd moet de overheid ervoor zorgen dat bedrijven transparanter opereren. Als burgers hun zoektocht naar informatie volledig overlaten aan de overheid of aan geaccrediteerde keuringsinstanties, geven ze hun soevereiniteit op. Dit opent de weg naar misbruik of manipulatie. Uiteindelijk wordt de afnemer van het keurmerk zélf de prijs.
Neem bijvoorbeeld een consument die biologische producten koopt en vertrouwt op het bio-label (dat overigens geen keurmerk is), maar zich niet verdiept in wat dit label precies inhoudt. Door enkel de aankoop te doen draagt deze consument niet bij aan het vergroten van vertrouwen in voedsel, maar eerder aan het verkleinen ervan.
Vertrouwen of wantrouwen?
Een keurmerk is alleen effectief wanneer het letterlijk en figuurlijk wordt gedragen door goed geïnformeerde consumenten. Het is natuurlijk handig en tijdbesparend wanneer organisaties zoals Milieu Centraal na uitgebreid onderzoek een selectie van de beste keurmerken presenteren: van ruim 400 keurmerken in Nederland naar een top twaalf beste keurmerken.
Maar moeten we ons niet afvragen of ‘handig en tijdbesparend’ wel de weg is die we moeten bewandelen als het gaat om vertrouwen in ons voedsel en voedselsysteem? Is het niet tijd om weer te weten waar ons eten vandaan komt en hoe het wordt geproduceerd? Het internet biedt nu de mogelijkheid om zaken zelf uit te vinden, in je uppie of met echte vertrouwelingen.
Misschien is het inmiddels onmogelijk om precies te weten waar al onze voedingsmiddelen vandaan komen, van Haribo tot vegaburger. Dan is een keuze versimpelend keurmerk toch oké?
Keurmerken zijn treurmerken geworden, voor een overheid die worstelt met wetgeving en controle
Keurmerken als treurmerken
Laten we eens kijken naar kinderspeelgoed: je wilt toch dat je kindjes het beste, fijnste, leukste, veiligste speelgoed hebben op weg naar hun partnerschap van een internationaal advocatenkantoor aan de Zuid-As? Nu dan, vertrouw dan op speelgoed met het CE-merk. Het CE-merk is net als het bio-label geen keurmerk. Jaarlijks belanden 60.000 baby’s in het ziekenhuis door een ongelukje met speelgoed. Dat komt deels omdat ouders denken dat het CE-merk een keurmerk is, maar het in feite slechts een pakket minimum eisen beslaat, en deels omdat allerlei slimme producenten en importeurs Russische roulette spelen met aansprakelijkheden van al dan niet getest speelgoed, wellicht bijgestaan door die advocaten op de Zuid-As.
Keurmerken zijn treurmerken geworden, voor een overheid die worstelt met wetgeving en controle. Ik denk dat al onze Europese voeding gewoonweg voedzaam en veilig aangeboden en verorberd kan worden, zonder keurmerken. Laat de democratie in alle openheid wet- en regelgeving opstellen die klopt. Wanneer zoals alle wetten en regels die verjaard en bejaard worden, bespreek dan als burgers, consumenten en bedrijven gezamenlijk hoe het beter kan, nog voordat het politieke en lobbycircuits ingaat.
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dit doen lees je in De ontdekking van de ander. Bekijk ook de introductie tot de keurmerkreeks of het overzicht van de serie Wat is een keurmerk?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juli krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juli krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dick, en verduurzamen gaat in de praktijk en niet via nog meer rapporten. Bijvoorbeeld: Tata moet aan de waterstof (waarschijnlijk) of weg. We - de samenleving - lult al jaren hierover, maar ik zie nog geen actie in de praktijk. De overheid kan gewoon zeggen tegen de zware industrie: "Beste industrie wij hebben graag dat jullie in 2030 doel x of y halen, wij hebben z aan poen beschikbaar hiervoor, gaan jullie aan de slag, dan maken wij z over in stappen van u per jaar".
Maar nog meer onderzoek, nog meer rapportage wetgeving, nog meer postbus 51 spotjes, nog meer gezwets bij NPO, of nog meer rapportages in glossy format vanuit de ministeries ... nee vergeet het maar dat gaat NIKS doen.
Denk je werkelijk dat het energieakkoord, de convenanten gezondheid of eiwittransitie tot veranderingen in de praktijk gaat zorgen? Heb geen illusies. En meer staatsonderzoek helpt dus ook niet. De enig werkelijke vraag is: hoe stimuleer je actie in de PRAKTIJK.
Dick je vragen zouden in een artikel beantwoord moeten worden. Misschien ga ik een stukje schrijven (eerst nog droge depositie ... ... ).
Maar kijk voor de grap eens naar de bullshit bingo tekst van PwC:
"De CSRD markeert een nieuw tijdperk voor organisaties. Het maakt duurzaam rapporteren net zo belangrijk als financieel rapporteren. Maar de vele vereisten van deze EU-richtlijn leiden bij veel organisaties tot onrust. De implementatie vraagt om betrouwbare data, een gestroomlijnd proces, expertise op een groot aantal duurzaamheidsaspecten én de juiste technologie. Met de expertise van onze specialisten - van mensenrechtenexperts tot accountants - transformeert PwC grote hoeveelheden data in nuttige inzichten die tijdig en concreet handelen mogelijk maken. Samen zorgen we dat jouw acties ertoe doen."
Voor de duidelijkheid, ik geef al bijna 10% van mijn jaaromzet uit aan administratie en accountancy. En dan tel ik niet mee hoeveel 'informatie' verzoeken er nog aanvullend komen, hoeveel administratie er is bij lopende projecten (15-20%).
CSRD gaat hier nog een flinke schep bovenop doen. Minimaal een verdubbeling. CSRD gaat niks veranderen in de praktijk voorspel ik. En commaneukers (ik ben wetenschappelijker er ook eentje) die uit de hoek van bonentellers komen (ik ben dat weer niet), die zicht met duurzaamheid gaan bezighouden gaan jaren lang a) de verkeerde dingen doen, b) leren op kosten van het MKB, c) niet ertoe leiden dat er verduurzaming in de praktijk zal gaan plaatsvinden.
Wouter, wat jij idioterie noemt, zijn inmiddels geldende kaders. Ze zijn opgesteld met als doel de EU via één noemer, maar verder op geheel op eigen initiatief van het bedrijfsleven naar minder klimaatimpact (en tevens milieu-impact) te brengen.
In die zin doen ze precies wat eigenlijk uit deze serie naar voren komt: de wetgever is aan zet zodat het bedrijfsleven met ondernemerschap en creativiteit voortvarend aan de slag kan.
Nu weet je dat ook ik mijn hart vasthoud bij de criteria die nu worden opgesteld vanuit nogal simpele én tegengestelde ideeën over duurzaamheid (die een bende gaan veroorzaken in het licht van toekomstige wetenschappelijke constateringen) en geheel los van de democratie (omdat het denkkader wordt overgelaten aan accountants en consultants die er een goudgerand business model mee in de schoot geworpen hebben gekregen).
Ik hoop dat het gros van de lezers zich op deze mooie zondag daar helemaal niet in gaat verdiepen. CSRD is een theoretisch kader dat niks gaat ‘doen’ in de praktijk. Ja het gaat wel iets doen, gelul in de ruimte, nutteloze tijd van beleidsambtenaren, verdienmodellen voor blauw-groene dienstverleners, kostprijsverhoging van voedsel, verdwijnen van de kleine voedselverwerkers (nog meer multinationals), en ga zo maar door. Idioterie uit Brussel!
Wouter #24, die andere afkorting was Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD). In de link die je aanbracht liet ik zien wat CSRD en CSDDD gaan betekenen. En je hebt gelijk: het gros van zelfs onze lezers weet niet waar de letters voor staan.
Aanbevolen dus: het linkje in Wouters #24.