Kabinet gaat polderen over stikstof en landbouweconomie en agendeert water en bodem

Frans, door duidelijk te maken wat er gebeurd is - een onhandig lobbyproces met een op zich goed te begrijpen inzet* - en niet alleen te antwoorden op gestelde vragen.

Na 15 jaar Foodlog weet ik inmiddels dat het barst van dit type procesfouten. Die kun je voorkomen door 'real' te worden. Kijk naar het stikstof-natuurdossier en je trekt je de haren uit het hoofd als je snapt wat de processen tussen onhandige mensen op heel verantwoordelijke posten allemaal stuk hebben gemaakt omdat ze niet even zeiden 'wat zijn we eigenlijk aan het doen?' Met de benen op tafel, desnoods toch maar een borrel erbij.

* de waterschappen maakten de fout een inspanningsverplichting na te streven (begrijp ik) maar hadden prima kunnen gaan voor een resultaatsverplichting op onderdelen. Dat had de controlerende macht goed kunnen vinden en de gecontroleerde ruimte geboden om onhaalbaarheden buiten resultaatsverplichtingen te houden. Die inzet was te verdedigen in een vol en complex land waarin niet alles meteen kan worden opgelost, maar wel degelijk van alles wél kan.

Dick #17 . Ik vat je opmerking over 'achterlopen van wijzen' niet. Wat is er mis mee als een deskundige desgevraagd kennis presenteert die al lang bekend is? Dat wetenschappelijk standpunt nog eens uitlegt aan de vragende partij, die niet thuis is in de materie, en dit standpunt verheldert met behulp van recente studies?

Mooi dat het lobbyisten in Brussel niet lukte beleid te blokkeren dat wetenschappelijk stevig was onderbouwd. Omdat ze dat in Nederland steeds wel weer lukte zitten we nu in de problemen.

Frans, #15, ik lees in een scriptie uit 2016 (A. Abegg, Radboud, Nijmegen) over het door CDM geadviseerde principe het volgende:

In 1997 kwam de Europese Commissie met een voorstel voor een overzichtelijk, duidelijk Europees waterbeleid, dat uiteindelijk in 2000 als de KRW werd ingevoerd. In de beoordeling van de KRW is het ‘one out, all out’ principe opgenomen. Voor de waterschappen, verantwoordelijk voor de uitvoering van de KRW, zorgt dit principe voor problemen. Bij de monitoring van waterkwaliteit wordt zowel de chemische als de ecologische toestand gecontroleerd. Bij de ecologische status wordt weer onderverdeeld naar verschillende parameters zoals biologie. Bij de chemische toestand worden de waarden van verschillende chemische stoffen gemeten. Het ‘one out, all out’ principe zorgt er voor dat wanneer één van de chemische stoffen niet aan de gestelde normen voldoet, de chemische toestand in zijn geheel negatief beoordeeld word. Ook bij het eindoordeel geldt het ‘one out, all out’ principe. Dit heeft tot gevolg dat wanneer één chemische stof buiten de norm ligt, het eindoordeel van de waterkwaliteit negatief beoordeeld word. Dit principe zorgt er voor dat de waterschappen met deze beoordeling (beperkte) vooruitgang in de waterkwaliteit niet zichtbaar kunnen maken en heel moeilijk een positieve eindbeoordeling kunnen halen in de KRW. Hoezeer het principe ook nadelig is voor de waterschappen, is het niet gelukt dit principe middels hun lobby uit de KRW te houden. Op Europees niveau worden de waterschappen officieel vertegenwoordigd via Bureau Brussel en EurEau. Daarnaast is er een informele lobby via het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, eindverantwoordelijk voor het Nederlandse waterbeleid.
De literatuur stelt dat bij het kiezen van een lobbystrategie rekening moet worden gehouden met het standpunt van de beleidsmaker, de competitie van andere lobbyisten en de steun van de media en publieke opinie. Wanneer de juiste lobbystrategie wordt gekozen, resulteren voldoende hulpbronnen en uniforme steun voor het standpunt erin dat de lobbystrategie goed kan worden uitgevoerd.
Uit de analyse blijkt dat de waterschappen in de periode voor de invoering van de KRW niet de geheel juiste lobbystrategie hebben uitgevoerd. De waterschappen hadden competitieve- en noodtactieken moeten toepassen. Echter hebben de waterschappen alleen noodtactieken toegepast in hun poging de resultaatsverplichting te veranderen in een inspanningsverplichting. Daarnaast hadden ze ook competitieve tactieken moeten toepassen, zoals de positie van de competitie in het eigen standpunt incorporeren. De incorrecte lobbystrategie verklaart dat de lobby in deze periode niet succesvol was. In deze periode ontbrak het tevens aan uniforme steun tegen het ‘one out, all out’ principe. Drinkwaterbedrijven, die ook door Bureau Brussel en EurEau vertegenwoordigd worden, waren namelijk voor het principe, met een beperking van de voor de waterschappen beschikbare hulpbronnen tot gevolg.
In de periode na de invoering van de KRW hadden de waterschappen strategische coalitievorming moeten toepassen. Dit hebben de waterschappen dan ook gedaan door met andere lidstaten samen te werken. Daarnaast hebben de waterschappen ook competitieve tactieken toegepast door in gesprek te gaan met natuurorganisaties. Door het standpunt van de drinkwaterbedrijven ontbrak echter uniforme steun en werden beschikbare hulpbronnen beperkt. De afwezigheid van uniforme steun en voldoende hulpbronnen resulteerde in deze periode voor het falen van de lobby van de waterschappen tegen het ‘one out, all out’ principe.

De Commissie van wijzen loopt kennelijk ook een beetje achter. Hoe lees jij dat?

Frans, er wordt (juridisch en rationeel wetenschappelijk) gesjoemeld. Ik denk dat ook. Kan je me vertellen wie en waar dit doen? Ik heb een vermoeden. LTO of individuele boeren doen het vast niet.

Nu doet ie het weer! Op TV hoor ik Adema zeggen dat Brussel echt geen geitenpaadjes meer accepteert. Doen wat overeen gekomen is op een nette manier, iets wat zeker voor een handelsnatie vanzelfsprekend hoort te zijn. Mooi dat onze Minister van Landbouwexportland dat nu ook beseft.

Vervolgens lees ik zijn brief aan de Tweede Kamer. Een van de afspraken die voor het jaar 2023 genegeerd werden is de ‘Aanwijzing met nutriënten verontreinigde gebieden’. Adema schrijft, na daarvoor door Brussel op de vingers te zijn getikt: “Ik heb de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) gevraagd om advies over deze aanwijzing. ….De CDM adviseert om voor het kwaliteitselement nutriënten gebruik te maken van een one-out, all-out systematiek, wat betekent dat als ofwel fosfor ofwel stikstof niet op orde is een waterlichaam niet voldoet. Dit sluit niet aan bij de KRW- beoordeling die Nederland hanteert bij rapportage aan de Europese Commissie. Ik neem dit advies van de CDM voor 2023 dan ook voor nu niet over, maar zal dit wel betrekken bij de aanwijzing van de gebieden voor 2024”.

In het bijgesloten advies van CDM, aan de minister, lees ik: “De CDM adviseert ….uit te gaan van een one-out, all-out principe omdat alleen die keuze wetenschappelijk te verantwoorden is. In lijn met de beschikking …. is het wetenschappelijk niet te verantwoorden dat een KRW-waterlichaam te boek staat als niet-eutroof als de stikstof- of fosfor concentratie boven de norm is (FA tekst iets aangepast)”.

Mijn conclusies zijn dan:
- Met de rapportage over de waterkwaliteit blijkt door Nederland al jarenlang te worden gesjoemeld (op een wetenschappelijke incorrecte manier te gebeuren).
- Dit eerder sjoemelen wordt nu door Adema nu als geitenpaadje gebruikt om een aantal van gebieden buiten beeld te houden als ‘met nutriënten verontreinigd’ . Daardoor mag Nederland extra mest uitrijden.
- De aanwijzing waartoe hij verplicht werd (nakomen afspraak) deugt wetenschappelijk niet. Vermoedelijk, en in tegenstelling tot onze Tweede Kamer, lezen ze in Brussel wel de bijlage bij de brief van de Minister (wetenschappelijk onderbouwd CDM-advies), dus dit geitenpaadje gaat pijn doen.