Lees ook
  1. De redding van de mensheid door de covidvaccins
    Je moet er niet aan denken hoe het nu met de wereldbevolking gesteld zou zijn als er geen vaccins tegen Covid-19 waren ontwikkeld. De snelheid waarmee dat gebeurde en de effectiviteit van alle vaccins zijn goed beschouwd niet minder dan een wonder, een triomf van de wetenschap. Geen mens weet wanneer het virus en zijn mutanten verslagen zullen zijn, en of dat ooit gebeurt, maar door de vaccins is het risico op besmetting, ernstige ziekte of sterfte voor een groot deel bezworen. Gevaccineerde ouderen, zieken en zwaarlijvigen hebben veel minder te vrezen dan ongevaccineerden. Een goede gezondheid is van belang, want je immuunsysteem is zo sterk als je lichaam gezond is. Goed eten is cruciaal. Helaas leiden pandemie- en lockdowngedrag tot slechtere voedingsgewoonten.

  2. De voedselomgeving wordt politiek terrein
    Het is onvermijdelijk dat de overheid met nieuwe wet- en regelgeving de burgers beter gaat beschermen tegen de ziekmakende voedselomgeving. De aantredende regering zal andere middelen dan de huidige convenanten met het bedrijfsleven moeten inzetten om de bevolking gezonder te laten eten. Die convenanten zijn boterzacht en zonder verplichting, volgens de critici.
    Dwang is niet fijn, maar noodzakelijk. Strengere eisen aan de kwaliteit van het geproduceerde voedsel; extra belasting op ongezonde producten; restricties voor reclame, marketing en (knal)aanbod van etenswaren; educatie en voorlichting; ingrepen in de (nieuwe) bebouwde omgeving om de kinderen te beschermen; accentverschuiving naar preventie door kennisbevordering bij behandelaren; goed eten promoten.

    Het klinkt vaak zo gemakkelijk, maar een integraal pakket van maatregelen met echte slagkracht is het enige middel om ervoor te zorgen dat we niet nog zieker en dikker door onze voeding worden. Losse stimulansjes werken niet.

    Betere persoonlijke voeding hangt nauw samen met zorg voor het milieu, dierenwelzijn, schaalverkleining en andere thema’s van verduurzaming. De omslag naar echte verduurzaming is een hele klus, maar een noodzakelijke. Daar moet ‘de politiek’ van doordrongen zijn.

  3. Metagenomics en de weg naar gepersonaliseerde voeding
    Verbeterde (laboratorium)technieken, de accumulatie van enorme databases met (patiënt)gegevens en de opkomst van kunstmatige intelligentie in het onderzoek openen een breed onderzoeksterrein. Researchers kunnen een betrouwbaar verband leggen tussen de genetische opmaak, de stofwisseling (inclusief metabolieten van de darmbacteriën) en specifieke nutriënten. De metagenomics-technieken laten nu al zien hoe groot de individuele verschillen zijn in de effecten op de gezondheid van voeding. Veel onderzoek is nu nog gebaseerd op de statistische verwerking van empirische en observationeel verkregen gegevens. Dat levert gemiddelden en grove classificaties op. Metagenomics bieden de mogelijkheid van elk individu te bepalen wat de beste voeding is. Gepersonaliseerde voeding (al lang het werkgebied van diëtisten) is onmisbaar in de behandeling van ziekten als obesitas en diabetes.

  4. Het einde van het tijdperk van de diëten
    Mede door de ontwikkelingen onder 3. beschreven is er een einde gekomen aan de diet wars, de strijd onder gelovigen over wat het beste dieet is. Er is geen beste dieet, zeker is dat niet een dieet dat iemands naam draagt.

    Onderzoek laat zien dat elk dieet, mits volgehouden, tot verlies van lichaamsgewicht kan leiden door het effect van calorierestrictie. Voor de een werkt een koolhydraatarm of een strikt ketogeen dieet goed, met vet, vlees en zuivel. Voor een ander een strikt plantaardig dieet. Het meest geroemde dieet is het mediterrane dieet, maar dat is een eetgewoonte en geen precies omschreven, planmatig eetpatroon.

    De aandacht voor afzonderlijke nutriënten, die goed of slecht zouden zijn, is verschoven naar de samenhang van de voeding als geheel, zoals mensen die als complete maaltijden eten. Ook zijn die nutriënten voor hun eventuele effecten op de gezondheid van elkaar afhankelijk. Ze bepalen samen de voedingsmatrix en versterken of verzwakken elkaar daarin.

    Een gezond eetpatroon bestaat uit veel verse producten, met weinig toevoegingen. Traditionele, huisbereide maaltijden, met groente en vezelrijke producten. Er mag heus wel wat suiker, zout en vet inzitten.

    Dit afscheid van het dieet betekent echter niet dat het onderzoek naar de afzonderlijke (micro)nutriënten is stilgevallen of overbodig is geworden. Fundamenteel biochemisch en medisch onderzoek op moleculair en celniveau blijft zich ontwikkelen en is nuttig en interessant.

  5. Het beste boek van 2021 over nutrition geeft een forse waarschuwing af
    In 2021 publiceerde een aantal grootheden uit wetenschap en journalistiek over voeding en gezondheid nieuwe boeken. Enkele daarvan zijn op Foodlog besproken.

    Wat die boeken gemeen hebben, is een urgente boodschap, zeg maar gerust een waarschuwing. Het gaat de verkeerde kant op met de mensheid door slechte voeding. De obesitasepidemie, de toenemende aantallen patiënten met welvaartsziekten, de groeiende druk op de gezondheidszorg daardoor en de verslechterende uitzichten voor de toekomstige gezondheid van onze kinderen geven alle reden voor grote bezorgdheid.

    Het boek dat het beste inzicht in de problematiek biedt, in elk aspect, is Metabolical van Robert Lustig.

Drie letters
Wie de berichtgeving over voeding en gezondheid het afgelopen jaar heeft gevolgd, op Foodlog of elders, zal opmerken dat deze vijf ‘boodschappen’ een gemeenschappelijk onderliggend thema hebben. In drie letters: UPF. Ultra processed food, geheel chemisch bereide voedingsmiddelen uit de fabriek, is dit jaar weer meer dan eerder zowel de grote boosdoener als de kop van jut gebleken.

Critici van de NOVA-classificatie, die voedingsmiddelen indeelt naar de mate van bewerking, hebben als argumenten dat UPF heel divers is, veilig is en aan de grote vraag naar voeding tegemoetkomt. Critici van de voedingsindustrie wijzen erop dat UPF in laboratoria ontwikkeld is met de intentie de op zwakke impulsen ingestelde biologische systemen van smaak, honger en verzadiging in de mens te overrulen. Niet alle UPF, fast food en kant-en-klaar, maar wel heel veel daarvan.

Dat is geen anti-industrie-wappie verhaal, maar een bewezen strategie van Big Food.

Ingelepeld
Lustigs boek Metabolical gaat erover. Ingelepeld van Tim Spector ook (besproken als Spoon Fed) ook. Michael Moss schreef Hooked over hoe de voedingsindustrie ons verslaafd maakt, een omstreden woord in verband met voeding.

Kevin Hall, de bejubelde onderzoeker van het NIH, het Amerikaanse onderzoeksinstituut met de hoogste status, moest tegen zijn intuïtie in concluderen dat UPF tot overvoeding leidt. Hetgeen de observatie bevestigde die iedereen kon doen: UPF is de belangrijkste oorzaak van de obesitasepidemie en (verwante) welvaartsziekten.

Horrorverhaal
Een belangrijk doel van voedingsonderzoek is uitzoeken hóe UPF de gezondheid ondermijnt, om wijs te worden uit de effecten van de duizenden stoffen die gebruikt worden in de fabricage van die producten (geraffineerd zetmeel, kleurstoffen, stabilisatoren, smaakstoffen, conserveermiddelen, vetstoffen, kunstmatige zoetstoffen).

Lees voor de stand van zaken betreffende UPF in de Verenigde Staten dit artikel uit Newsweek. Het is een puur horrorverhaal met een enkel lichtpuntje. Tegen de enorme lobby’s van de voedingsindustrie in gaat de Amerikaanse regering maatregelen nemen om UPF (waaronder fast food) in de voedselketen terug te dringen.

Komend jaar krijgen wij weer de kans om dat bij ons ook te doen.


Dit artikel afdrukken