‘Fransen krijgen te maken met onveilig voedsel’

Fransen zouden het risico lopen op blootstelling aan voedselveiligheidsrisico's omdat het land producten importeert die niet voldoen aan de regels. Dat valt te lezen in het rapport La France, un champion agricole mondial: pour combien de temps encore? ('Frankrijk, een speler van wereldformaat op het gebied van landbouw: hoe lang nog?') van senator Laurent Duplomb voor de traditionele rechtse partij Les Républicains. Zijn partij verloor flink bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in mei. Dat is niet van invloed geweest op de chauvinistische toon van het rapport; dat was toen al klaar.

Krimp
Duplomb wijst op de krimp van het Franse landbouwareaal met -17% sinds 1961. Op de daling van de werkgelegenheid in de landbouw en de agrovoedingssector van 12% naar 5,5% van de beroepsbevolking in de afgelopen vier decennia. En op de stagnatie van de productie sinds de jaren negentig. Als gevolg hiervan is het Franse landbouwoverschot - de plus boven het gebruik van Franse landbouwgrondstoffen in eigen land - tussen 2011 en 2017 gehalveerd. Het overschot blijft alleen overeind dankzij de wijnsector.

Als het in dit tempo doorgaat, zegt het rapport, zal Frankrijk in 2023 voor het eerst met een landbouwtekort worden geconfronteerd. In 2005 was Frankrijk nog 's werelds op twee na grootste landbouwexporteur. Inmiddels staat het land op de zesde plaats (met 4,5% van de omzet, een daling van 2% in 10 jaar); het werd ingehaald door Duitsland en Nederland. Verder heeft Frankrijk te maken gekregen met sterke concurrentie van nieuwe landen op de wereldmarkt. Het rapport noemt China, India, Indonesië, Brazilië en Vietnam als voorbeelden.

Als het in dit tempo doorgaat, zegt het rapport, zal Frankrijk in 2023 voor het eerst met een landbouwtekort worden geconfronteerd

Door importen op de Franse markt daalde het aandeel van Franse producten in de consumptie van Franse consumenten. In 2016 was 51% van de groenten en fruit die in stedelijk gebied werden geconsumeerd Frans; in 2000 was dat nog 68%. Dat geldt ook voor Frans pluimvee; de consumptie van Franse kippen en kalkoenen daalde van 34% in 2000 naar 13% in 2017. De import van zuivel van buiten Frankrijk verdubbelde.

Risico door residuen
Volgens het rapport vormt het teruglopende belang van de Franse landbouw en van de toenemende importen een risico voor zowel de voedselzekerheid als de voedselveiligheid in Frankrijk. Volgens controles van Franse toezichthouders "kan worden geschat dat 8 tot 12% van de uit derde landen ingevoerde levensmiddelen niet aan de Europese productienormen voldoet en de gezondheid van onze medeburgers in gevaar kunnen brengen".

Bijzonder hoog noemt Duplomb het risico van residuen van bestrijdingsmiddelen. 13% van de geanalyseerde theemonsters uit China, 16% van de paprika's uit de Dominicaanse Republiek en 20% van de pistaches uit de Verenigde Staten voldoen niet aan de eisen. Dat zou ook gelden voor geïmporteerde biologische producten.

Het rapport deelt ook een sneer uit naar importproducten van binnen de EU. Franse controles zouden hebben aangetoond dat producten die aan dezelfde Europese eisen moeten voldoen toch niet in orde zijn. Volgens Duplomb voldoet 17% van het verse vlees voor de slacht, 13% van het verse pluimveevlees, 25% van de vleesproducten, 21% van de rauwe of verhitte melkmonsters en melkproducten niet aan de voorschriften.

Chauvinistisch
Het klinkt allemaal een beetje chauvinistisch en het is uiteraard een poging om de Franse landbouw niet aan belang te laten inboeten. Niettemin moet geconstateerd worden dat het grootste landbouwland van de oorspronkelijke stichters van de Europese Unie flink aan belang heeft ingeboet.

Duplomb wrijft het er flink in bij het Franse publiek: "Al met al lijkt tussen 10% en 25% van de in Frankrijk ingevoerde producten niet te voldoen aan de minimumnormen waar Franse producenten aan moeten voldoen. Dat brengt niet alleen de gezondheid van onze medeburgers in gevaar, maar concurreert ook op oneerlijke wijze met onze producenten. Elk jaar wordt in Frankrijk voor 5 tot 10 miljard euro aan illegale producten verkocht, waardoor de prijzen van Franse producten onder druk komen te staan."

Nederland, België, Spanje en Duitsland zijn de belangrijkste EU-landen die Franse producten van hun thuismarkt drukken. Vanuit ons land zijn champignons, tomaten en paprika bekende voorbeelden. Na de vermelding van de herkomst van vlees door Franse supermarkten is de export van Nederlands varkensvlees naar Frankrijk teruggelopen.

A-merken en huismerken
Het Journal de l'environnement meldt dat afgelopen donderdag (6 juni) de Senaat de Wet op de landbouw en voeding (bekend als de 'Loi Egalim') van de regering Philippe en president Macron heeft aangenomen. De wet kwam voort uit de Etats généraux de l'alimentation van 2017. Tijdens een hoorzitting van de Commissie economische en monetaire zaken over de sector, is met betrokkenen uit de voedselketen gesproken over de perverse effecten die de wet zou veroorzaken. Drie-halen-één-betalen-acties en grote kortingen worden verboden, om de druk van de prijzenslag rond voedsel te verminderen. Daar is echter geen toezicht op te houden. Het blad schrijft: "De prijzenslag, waaraan de wet een einde zou moeten maken en die grote schade toebrengt aan de boeren, is niet gestopt, maar is naar verluidt verschoven van de A-merken naar de huismerken."

Met andere woorden: A-merken verliezen de strijd en supermarkten beconcurreren elkaar op de reguliere prijzen van hun huismerken. Huismerken worden sowieso belangrijker omdat supermarktformules hun onderlinge onderscheid meer en meer vanuit hun huismerken en merkloze verse producten gestalte geven.