1 min
Het leek de ideale oplossing om steden te voeden: vertical farming. Het kan op kleine oppervlaktes, onder de grond, klimaatvriendelijk, met innovatieve technologie en veel automatisering.
Geen boer meer nodig, heette het zelfs. En in de supermarkt kun je sla en kruiden telen en plukvers kopen.
Investeerders waren dol op de innovatieve initiatieven en staken er alleen al in Europa de afgelopen 5 jaar $ 741 miljoen dollar in. Urban farming was het helemaal. Was, want deze week kondigt Agrarheute de dood van de verticale landbouw aan.
De reden laat zich raden. De snelstijgende energieprijzen maken het een onbetaalde manier van voedselproductie. Elektriciteit maakt 40 à 50% van de productiekosten van verticale landbouw uit; de inkoopfactuur kan zelfs oplopen tot 70% van de totale kosten. Er is stroom nodig voor de verlichting - de duizenden LED-lampen die de zon nabootsen -, temperatuur, ventilatie, irrigatie en andere operationele handelingen. In traditionele kassen wordt vooral van gas in de kas als primaire energiebron gebruik gemaakt. Maar verticale boerderijen gebruiken hun stroom rechtstreeks uit het stopcontact. Voor het telen van een kilo voedsel, gebruikt een gemiddelde verticale boerderij 38,8 kilowattuur aan energie.
"Ik heb zojuist bericht ontvangen dat mijn dagtarief omhoog gaat van 23,23 p/kwh naar 31,24 p/kwh, een stijging van 31%," zei Peter Lane, uitvoerend voorzitter van het Vertical Farming Network onlangs. "Hoeveel echte gesloten verticale boerderijen kunnen zich dit soort verhogingen van hun meest elementaire grondstofkosten veroorloven?" Waarschijnlijk blijven alleen bedrijven overeind die hun eigen elektriciteit goedkoop opwekken, bijvoorbeeld met zonne-energie. Verreweg de meeste verticale boerderijen, bleek uit onderzoek in 2021, zijn niet gespitst op energiebesparing en 40% houdt niet eens het energieverbruik bij. Dat zal inmiddels wel veranderd zijn, maar nu is het te laat.
Analisten zien de toekomst dus somber in. "Ik vraag me af of consumenten bereid zullen zijn een premie te betalen voor lokaal geteelde sla in een tijd van snel stijgende voedselprijzen en een lager besteedbaar inkomen," zegt Anna Ottoson van het op voedseltechnologie gerichte fonds Trellis Road. In tijden van crisis geven consumenten hun geld liever uit aan goedkopere, houdbare voedingsmiddelen dan aan premium sla. Voedselzekerheid boven duurzaamheid. Hippe sla is geen basisvoedsel.
Dit artikel afdrukken
Investeerders waren dol op de innovatieve initiatieven en staken er alleen al in Europa de afgelopen 5 jaar $ 741 miljoen dollar in. Urban farming was het helemaal. Was, want deze week kondigt Agrarheute de dood van de verticale landbouw aan.
De reden laat zich raden. De snelstijgende energieprijzen maken het een onbetaalde manier van voedselproductie. Elektriciteit maakt 40 à 50% van de productiekosten van verticale landbouw uit; de inkoopfactuur kan zelfs oplopen tot 70% van de totale kosten. Er is stroom nodig voor de verlichting - de duizenden LED-lampen die de zon nabootsen -, temperatuur, ventilatie, irrigatie en andere operationele handelingen. In traditionele kassen wordt vooral van gas in de kas als primaire energiebron gebruik gemaakt. Maar verticale boerderijen gebruiken hun stroom rechtstreeks uit het stopcontact. Voor het telen van een kilo voedsel, gebruikt een gemiddelde verticale boerderij 38,8 kilowattuur aan energie.
"Ik heb zojuist bericht ontvangen dat mijn dagtarief omhoog gaat van 23,23 p/kwh naar 31,24 p/kwh, een stijging van 31%," zei Peter Lane, uitvoerend voorzitter van het Vertical Farming Network onlangs. "Hoeveel echte gesloten verticale boerderijen kunnen zich dit soort verhogingen van hun meest elementaire grondstofkosten veroorloven?" Waarschijnlijk blijven alleen bedrijven overeind die hun eigen elektriciteit goedkoop opwekken, bijvoorbeeld met zonne-energie. Verreweg de meeste verticale boerderijen, bleek uit onderzoek in 2021, zijn niet gespitst op energiebesparing en 40% houdt niet eens het energieverbruik bij. Dat zal inmiddels wel veranderd zijn, maar nu is het te laat.
Analisten zien de toekomst dus somber in. "Ik vraag me af of consumenten bereid zullen zijn een premie te betalen voor lokaal geteelde sla in een tijd van snel stijgende voedselprijzen en een lager besteedbaar inkomen," zegt Anna Ottoson van het op voedseltechnologie gerichte fonds Trellis Road. In tijden van crisis geven consumenten hun geld liever uit aan goedkopere, houdbare voedingsmiddelen dan aan premium sla. Voedselzekerheid boven duurzaamheid. Hippe sla is geen basisvoedsel.
In Onder Glas, het vakblad voor tuinders schreef Pieternel van Velden afgelopen week dat het ook in de klassieke Nederlandse tuinbouwsector 'oorverdovend stil' is terwijl Nederland een grotere energiecrisis meemaakt dan die uit de jaren '70 van de vorige eeuw. Tuinders gooien het bijltje er stilletjes bij neer. We moeten vrezen voor veel minder en heel dure kasgroenten. Koepelorganisatie Glastuinbouw Nederland vroeg om de verhalen over het stille leed van tuinders die hun bedrijven stilleggen. Het leverde zevenhonderd brieven op. Daarna startte de organisatie een fotocampagne waarin tuinders in de aanloop naar Prinsjesdag aandacht vroegen voor de energiecrisis die hun sector en de daarin opgebouwde competenties bedreigt.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#34 Een tomaat groeit van origine toch vrij compact en horizontaal over de grond? Concept is helemaal ontwikkeld om de ruimte in de kas zo optimaal mogelijk te benutten. Genetica, techniek en teeltmanagement zijn optimaal op elkaar aangepast.
Maak zelf liever onderscheid tussen conventionele teelt en telen zonder daglicht.
Wat maakt tomaten telen vertical farming? Als het zit in het feit dat ze omhoog groeien dan weet ik er nog wel een paar.
#32 Vergeet niet dat de Westlandse tomatentelers ongeveer de eerste vertical farmers waren! Meerlaagse systemen hebben inderdaad weinig voordelen, zelfs in de regio's die je noemt zijn enkellaagse systemen zonder daglicht vaak een slimmere keuze dan meerlaagse.
Voor niets gaat de zon op. Al vrij vroeg 2007 ben ik begonnen met meerlaagse teelt als experiment. Simpelweg vanwege gebrek aan ruimte. Al mijn opstellingen heb ik in de kas gedaan en mij viel op dat een afgesloten ruimte slechter teelt dan een open teelt in de kas. Omdat je tussen de lagen licht te kort komt zijn we gaan experimenteren met watergekoelde leds. De leds maken te veel warmte wat slecht is voor je gewas. Je kan beter de leds koelen dan de ruimte. Het warme water kan weer hergebruikt worden.
Als je echter al dat ijzer ziet dat nodig is om veilige stellages te maken. En je weigert om laddertje op en af te klimmen, dan is de rekensom niet rond te rekenen. Met de kostprijs van al dat ijzer en gedoe er om heen bleek de buurman goedkoper. En is een kas veel rendabeler. Plaats zo’n bedrijf in een distributie gebied zoals het westland en je hebt minimale logistieke kosten ivg met in het stedelijk gebied. Ja er zijn locaties in de wereld zoals Siberië, Antarctica en Midden Oosten waaruit uit zou kunnen. Maar ik heb iedereen gevraagd en ongevraagd geadviseerd, ga niet voor vertical farming tenzij het 1 laag is. Want de zon in gratis en een moderne innovatieve kas kan jaarrond energieneutraal produceren.
Dennis, wat je hier ziet is de perversiteit van de 'vrije' markt tentoongespreid: het draait om winst ongeacht de gevolgen. En een oorlog (of straks klimaatrampen) is het uitgelezen moment om een soort 'gerechtvaardigde' (weinig protesten opleverende) prijsverhoging te doen.
En ondertussen zit een CEO vijf dagen in een politiecel... (niet meer)