"Dat iets (nog) niet goed is onderzocht betekent niet dat het niet zou kunnen werken." Dat schreef gisteren columnist en psychiater Bram Bakker in de Volkskrant over de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK).
Nederland kent een Vereniging tegen de Kwakzalverij. Alles wat niet wetenschappelijk bewezen is, stellen zij aan de orde, wegen zij met hun eigen maat en nagelen het daarna aan de paal.
Ik mocht ooit een sessie meemaken voor een interne medische rechtbank waarin VtdK-coryfeeën vrouwenarts Cees Renckens en psycholoog Frits van Dam protesteerden tegen het - nota bene op officiële richtlijnen gebaseerde - koolhydraatbeperkte dieet van Dokter Frank. Ik constateerde dat de medici achter de tafel wat omhoog zaten met antikwaks die de facto weinig te melden hadden. Het dieet zou niet bewezen zijn en er zouden wat aanwijzingen zijn dat het niet goed was voor je nieren. Waarom er dan toch officiële richtlijnen op dezelfde principes gebaseerd waren en waarom ook gerenommeerde artsen er wél achter konden staan? - zo luidde de vraag. Of waren al die artsen dan ook kwakzalvers? De medische wetenschap barst immers van de gebrekkige bewijzen voor behandelingen, maar hanteert gelukkig wel evenzovele in protocollen vastgelegde good practices met een bewezen effectiviteit.
De heren werden in de case tegen de dieetdokter en internist in het ongelijk gesteld.
Bakker komt in het geweer tegen de manier waarop hij door de antikwakzalvers op twitter is behandeld wegens het ondertekenen van een brief waarin wordt gevraagd om meer aandacht voor complementaire en integrale gezondheidszorg. Die brief en zijn ondertekenaars werden ook op de hak genomen door antikwakzalver-jounalist Broer Scholtens.
Als er even veel geld was besteed aan onderzoek naar runningtherapie, meditatie of yoga zouden deze ‘alternatieve’ behandelingen nu waarschijnlijk ook als ‘evidence based’ te boek staan, schrijft Bakker en legt daarmee de vinger op de zere plek. Wetenschap is een routine, wat daarbuiten valt en innoveert is moeilijk te financieren en daarom 'niet waar'. Da's raar, want zoals we ook onlangs op Foodlog vaststelden is 'evidence' wat eminences met heel veel ervaring als zodanig vaststellen.
Fijntjes schrijft Bakker: Het is de club waarschijnlijk ontgaan dat op vele gerenommeerde universiteiten in de Verenigde Staten opleidingen bestaan in 'Complimentary and Alternative Medicine'. Niet met het doel om kwakzalvers rugdekking te verschaffen, maar juist om deze discipline van een serieuze wetenschappelijke onderbouwing te voorzien. Daar is echter in veel gevallen nog onvoldoende geld voor.
Wist u dat we pas sinds kort weten waarom aspirientjes werken? Toch zeiden dokters al lang daarvoor dat ze hielpen tegen van alles. Kwakzalvers? Welnee, waar is wat werkt. Die antikwakzalvers, dat zijn zeurpieten terwijl ze ook nuttige dingen zouden kunnen doen. Ze zijn hun houdbaarheidsdatum ver voorbij en zelf aan het kwakzalven geslagen. Ze moeten nodig een beetje met hun tijd mee.
Fotocredits: screenshot website kwakzalverij.nl
Dit artikel afdrukken
Ik mocht ooit een sessie meemaken voor een interne medische rechtbank waarin VtdK-coryfeeën vrouwenarts Cees Renckens en psycholoog Frits van Dam protesteerden tegen het - nota bene op officiële richtlijnen gebaseerde - koolhydraatbeperkte dieet van Dokter Frank. Ik constateerde dat de medici achter de tafel wat omhoog zaten met antikwaks die de facto weinig te melden hadden. Het dieet zou niet bewezen zijn en er zouden wat aanwijzingen zijn dat het niet goed was voor je nieren. Waarom er dan toch officiële richtlijnen op dezelfde principes gebaseerd waren en waarom ook gerenommeerde artsen er wél achter konden staan? - zo luidde de vraag. Of waren al die artsen dan ook kwakzalvers? De medische wetenschap barst immers van de gebrekkige bewijzen voor behandelingen, maar hanteert gelukkig wel evenzovele in protocollen vastgelegde good practices met een bewezen effectiviteit.
De heren werden in de case tegen de dieetdokter en internist in het ongelijk gesteld.
Bakker komt in het geweer tegen de manier waarop hij door de antikwakzalvers op twitter is behandeld wegens het ondertekenen van een brief waarin wordt gevraagd om meer aandacht voor complementaire en integrale gezondheidszorg. Die brief en zijn ondertekenaars werden ook op de hak genomen door antikwakzalver-jounalist Broer Scholtens.
Als er even veel geld was besteed aan onderzoek naar runningtherapie, meditatie of yoga zouden deze ‘alternatieve’ behandelingen nu waarschijnlijk ook als ‘evidence based’ te boek staan, schrijft Bakker en legt daarmee de vinger op de zere plek. Wetenschap is een routine, wat daarbuiten valt en innoveert is moeilijk te financieren en daarom 'niet waar'. Da's raar, want zoals we ook onlangs op Foodlog vaststelden is 'evidence' wat eminences met heel veel ervaring als zodanig vaststellen.
Fijntjes schrijft Bakker: Het is de club waarschijnlijk ontgaan dat op vele gerenommeerde universiteiten in de Verenigde Staten opleidingen bestaan in 'Complimentary and Alternative Medicine'. Niet met het doel om kwakzalvers rugdekking te verschaffen, maar juist om deze discipline van een serieuze wetenschappelijke onderbouwing te voorzien. Daar is echter in veel gevallen nog onvoldoende geld voor.
Wist u dat we pas sinds kort weten waarom aspirientjes werken? Toch zeiden dokters al lang daarvoor dat ze hielpen tegen van alles. Kwakzalvers? Welnee, waar is wat werkt. Die antikwakzalvers, dat zijn zeurpieten terwijl ze ook nuttige dingen zouden kunnen doen. Ze zijn hun houdbaarheidsdatum ver voorbij en zelf aan het kwakzalven geslagen. Ze moeten nodig een beetje met hun tijd mee.
Fotocredits: screenshot website kwakzalverij.nl
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Wat hier speelt is dat de BTW-vrijstelling voor alternatieven per 1/1/2013 is opgeheven. De CAM-sector heeft het zwaar. Op homeopathische middeltjes mag ook alleen nog maar vermeld worden waar ze bewezen tegen werken.
Dick V, ik ben het met je stelling eens. Ooit heb ik me eens verdiept in de mening van VtdK over vitamine C tegen verkoudheid. VtdK deed enorm aan cherry-picking. Bij andere vitaminen idem dito. Zo negeren ze al het recente onderzoek aan vitamine D dat pleit voor een hogere dagelijkse inname en stellen doodleuk dat een relatief lage dagelijkse inname de laatste stand der wetenschap is. Kennelijk hebben ze wat onderzoek over het hoofd gezien...
Het probleem met dit soort clubjes (en ieder ander die zijn mening graag bevestigd ziet) is dat het vrijwel altijd mogelijk is om een onderzoek te vinden die een bepaalde stelling ondersteund. Dat is het verschil tussen zoeken naar bevestiging en zoeken naar de waarheid.
Bovendien, zodra een zgn alternatieve stroming zich probeert te baseren op wetenschappelijk onderzoek (wat inderdaad nauwelijks funding krijgt) wordt dat door VtdK afgedaan als pseudowetenschap, maar met hun cherry-picking aanpak doen ze zelf niet anders. Hiermee hebben ze zich wat mij betreft totaal ongeloofwaardig gemaakt.
Renckens als kwakzalver?
Ik heb niets met kwakzalvers en vind dat kwakzalverij verboden moet worden. Kwakzalverij is geen geneeskunde en hoort daarom niet te worden vergoed door zorgverzekeraars. Het heffen van BTW op deze vorm van “dienstverlening” is daarom ook terecht. Het is uitstekend dat er een anti-kwak waakhond is. Maar als die waakhond onschuldige voorbijgangers gaat bijten en er geen baas is om in te grijpen, dan is een muilkorf de eerst aangewezen maatregel.
Ik heb de heer Renckens (oud voorzitter VtK) en zijn companen leren kennen in een proces dat zij tegen mij meenden te moeten aanspannen. Het proces (in dit geval een tuchtzaak) handelde over het koolhydraatarme, eiwitverrijkte dieet. Dat dieet is met het hoogste bewijsniveau (niveau 1) opgenomen in de CBO consensus Obesitas 2008 . Zo'n CBO-consensus levert belangrijke richtlijnen waaraan artsen hun medische handelen toetsen.
Meer Evidence Based Medicine (EBM) voor een dieetadvies is vrijwel onmogelijk, daarom is het verontrustend dat een (oud)collega met zo weinig kennis over voeding en overgewicht deze richtlijnen ter zijde schuift. Juist omdat Renckens Evidence Based Medicine gebruikt in zijn strijd tegen kwakzalvers is het ontkennen of negeren van deze richtlijn door Renckens meer dan een onzorgvuldigheid en zegt mogelijk iets over zijn ware motieven.
Blijkbaar vond de tuchtrechter dat ook, want in de zaak Renckens- van Berkum, heeft de tuchtrechter letterlijk voorgesteld om de heer Renckens aan te klagen, dit omdat Reckens zich niet zou gedragen volgens de gedragsregels van de KNMG .
Renckens heeft als oud -voorzitter van de VtK meerdere malen laten zien waar hij goed in is. Namelijk het verdraaien van de waarheid. Als kinderen dat doen heet dat jokken, doen volwassenen dat dan noemt men dat liegen. En lieg je met opzet om iemand te beschadigen dan heet dat smaad of laster. Renckens heeft in enkele van zijn media-uitingen uitspraken over mij gedaan waarvan Renckens wist of kon weten dat die uitspraken niet overeenkomen met de waarheid. Eén van de betrokken journalisten heeft dat schrifttelijk aan mij bevestigd.
Zowel Renckens als de vereniging VtK hebben meerdere malen geprobeerd in de zaak Renckens-van Berkum het publiek iets op de mouw te spelden wat aantoonbaar onjuist is. Volgens het Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal van Dale valt dat onder de definitie van kwakzalverij.
Zegt het voort, zegt het voort: Renckens is a quack!
Die durf ik wel voor mijn rekening te nemen.
Laten we even de context van het oorspronkelijke verhaal en de kritiek daarop niet vergeten. Anders waaiert deze discussie alle kanten uit.
(0) Het 'werkveld wordt door Schippers gevraagd waar zij zelf bezuinigingen zien in de zorg.
(1) Het Patienten Platform Complementaire Gezondheidszorg schrijft dat Integrale Zorg mogelijk 15% aan kosten kan besparen (http://www.ppcg.nl/documents/OPEN BRIEF AAN MINSTER EDITH SCHIPPERS 21 mei ppcg.pdf)
(2) ... In de vorm van een open brief die onder meer wordt ondertekend door Wijffels, Wolffers, twee cabaretiers, en Bram Bakker.
(3) … In die brief wordt onder meer verwezen naar twee andere petities: "Zie ook de ondertekening van de petitie ‘Stop BTW’ door 20.000 mensen en de petitie ‘Handen af van de homeopathie’ door 60.000 mensen" zodat de ondertekenaars ten minste de indruk wekken die ook te steunen.
(4) Ten "bewijze" van die 15% wordt expliciet verwezen naar de publicatie: van Kooreman P, Baars EW (2011): Patients whose GP knows complementary medicine tend to have lower costs and live longer. European Journal of Health Economics, DOI 10.1007/s10198-011-0330-2 (achter de betaalmuur helaas)
Deze laatste publicatie noemt echter die 15% helemaal niet, die stond alleen in berichten over die publicatie en wellicht in een eerdere ongepubliceerde versie. Niettemin is ook de gepubliceerde versie aan zware kritiek onderhevig vanwege de ontoereikende en tendentieuze statistiek. Zoals in een (gepubliceerde) ingezonden brief in hetzelfde tijdschrift stond: "The study does not demonstrate that GP-CAM training is associated with either reduced healthcare costs or reduced mortality. Academics have a responsibility to communicate their research carefully and without misinterpretation. Kooreman and Baars have failed to do this."
Pellen we nu deze geschiedenis af, dan lijkt mij dat de volgende vragen aan Bram Bakker direct relevant zijn:
(1) was hij op de hoogte van het feit dat de hele claim van 15% op luchtfietserij is gebaseerd? Zo niet, staat hij nog steeds achter zijn handtekening?
(2) is hij het ook eens met de petitie "handen af van homeopathie"? [op Twitter zegt hij niets met homeopathie te hebben]
(3) is hij nog steeds of ook van mening dat alle alternatieve "geneeskunde" zoals magnetiseren vrij moet zijn van BTW?
In het stuk in de Volkskrant verdraait Bram Bakker de kritiek die hij krijgt. Laten we eerst eens de bovenstaande vragen beantwoord krijgen voordat we uitwaaieren naar welke "complementaire geneeskunde" het onderzoeken (nog) waard is.