Hoe kon het gebeuren dat al het kapitaal van de Brabantse boeren van ZLTO verdween in VION? Die vraag stelt zich dit weekend journalist Sander van Mersbergen in de Zeeuwse krant PZC.
Varkensslachter VION verkeert in zwaar weer. Foodlog schreef er het afgelopen jaar herhaaldelijk over. Boerenblad Nieuwe Oogst kwam recent met een chronologisch overzicht van de pogingen om het schip varende te houden. Dit weekend brengt de PZC een reconstructie van de overnames die VION deed.
In 2006 werden Südfleisch, Artland en twee gelatineverwerkers overgenomen. In 2007 volgden Gebr. Smilde, Salvesen (vleesvervoer), Oerlemans Foods en Wida (slachtbijproducten). In 2008 ging het Engelse Grampian bij de VION Food Group behoren. Tot slot volgden in 2010 nog Innovative Proteins en Weyl Beef. De doorclicks laten zien dat een aantal van deze bedrijven op het van moment van overname in problemen verkeerde.
Macht maken
Al deze overnames werden gefinancierd met het kapitaal dat de Brabantse zandboeren van de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO) gedurende meer dan een eeuw letterlijk met centen, stuivers en kwartjes bij elkaar brachten. De boerenorganisatie werd rijk door haar deelnames in Campina, Interpolis en Rabobank, schrijf journalist Van Mersbergen. Daarom was er geld genoeg om VION te maken.
Omdat slachters tegen elkaar uit werden gespeeld door supermarkten, werden boeren uitgeknepen. Om die situatie tegen te gaan, werd besloten tot de vorming van VION. Er moest er één grote varkensslachter komen die net zoveel macht had als de supermarkten. Die strategische gedachte ontsproot aan het hoofd van Daan van Doorn, de eerste topman en maker van VION. Samen met voormalig ZLTO voorzitter Antoon Vermeer bouwde hij aan een bedrijf dat uiteindelijk 9 miljard omzet bij elkaar zou kopen en kort daarna in problemen raakte. ZLTO gelooft nog steeds dat Van Doorn en Vermeer het knap gezien hadden.
'De arrogantie'
Vermeer verliet ZLTO eind 2009. Lof voor zijn bestuursperiode was zijn deel. Van Doorn verliet VION eveneens in 2009. Ook hij ontving van alle kanten lof en bleek zelf overtuigd van zijn goede werk. Van Mersbergen citeert zijn afscheidsinterview met Meat&Co waarin hij zei: "ik heb het gevoel de juiste man op de juiste plek te zijn geweest". Over die woorden anno 2013 geïnterviewd door Van Mersbergen, zegt Nederlandse Varkensvakbond-man Wyno Zwanenburg: "Van Doorn zei dat VION nu bepaalde wat er gebeurde in de markt. Als je je niet bij ons aansluit, ben je geen boer meer, was de boodschap. De arrogantie."
Inmiddels maakt VION zoveel water dat het bedrijf een jaar lang uitverkoop heeft gehouden en zich uiteindelijk heeft moeten splitsen. Daarnaast heeft eigenaar ZLTO zelf ernstig moeten bezuinigen. Niet alleen ontsloeg de organisatie een derde van zijn personeel, ook worden medewerkers verplicht projecten ter waarde van hun salaris binnen te halen en zijn de diensten naar leden uitgekleed. Geen wonder, want het vermogen van ZLTO is geheel opgeslokt door het avontuur dat VION is gebleken. De grootte van de resterende pot is geheel afhankelijk van de onzekere afloop van de splitsing van VION. Volgens de huidige ZLTO-voorzitter Hans Huijbers komt het allemaal goed en kunnen over 2 jaar alweer nieuwe overnames worden verwacht. Dat lijkt vooral communicatie om de moed erin te houden. Hoe rijk en sterk ZLTO ooit ook was, op dit moment is de beleggingsportefeuille van de organisatie geen cent waard en niet kredietwaardig meer.
Nawijzen niet zo netjes
Van Mersbergen vertelt hoe ZLTO de mislukking na zoveel arrogantie en potverteren beoordeelt. Het zou te wijten zijn aan een ongelukkige samenloop van omstandigheden. De val van bankier Lehman Brothers, de kerende economie en de keuze voor een, achteraf gezien, incapabele nieuwe directievoorzitter in de persoon van Uwe Tillmann zouden het probleem zijn geweest. Er is geen sprake van een aantoonbaar verkeerde of wel erg riskante strategie, stelt ZLTO dus. Het tij zat tegen en Tillmann kon het niet.
De strategie was prima en daarom staken de boeren al hun geld in wat achteraf 'betting the boerencompany' is gebleken. Dat kan zelfs de beste gebeuren, lijkt ZLTO te willen zeggen.
Zwanenburg laat Van Mersbergen weten zo'n visie wel erg gemakkelijk te vinden: "Er wordt heel erg gewezen naar de crisis. [...] Ze kochten slechtlopende bedrijven, maar maakten die niet beter." Dat klinkt als een heel andere analyse. Als je wilt groeien en je koopt grote bedrijven in problemen, dan moet je dat alleen doen als je zeker weet dat je eigen bedrijf een ervaren bedrijvendokter en organisatiekunstenaar is.
Een visie is één, de organisatorische voorwaarden snappen om die uit te kunnen voeren, is twee. Met andere woorden: nawijzen is niet zo netjes, zelfs niet als de nieuwe voorzitter achteraf een ongelukkige keuze bleek. Bovendien hebben de visionaire architecten die beste Tillmann zelf op de brug van hun formidabele vloot te repareren occasions gezet. Voor zo'n klus heb je een duivelskunstenaar nodig.
Maakte Tillmann de brokken of zadelden Van Doorn en Vermeer hem ermee op? Die vraag dringt zich op na het stuk van Van Mersbergen.
Fotocredits: enthroned on the peak of money, uitsnede, Bunshee
Dit artikel afdrukken
In 2006 werden Südfleisch, Artland en twee gelatineverwerkers overgenomen. In 2007 volgden Gebr. Smilde, Salvesen (vleesvervoer), Oerlemans Foods en Wida (slachtbijproducten). In 2008 ging het Engelse Grampian bij de VION Food Group behoren. Tot slot volgden in 2010 nog Innovative Proteins en Weyl Beef. De doorclicks laten zien dat een aantal van deze bedrijven op het van moment van overname in problemen verkeerde.
Macht maken
Al deze overnames werden gefinancierd met het kapitaal dat de Brabantse zandboeren van de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO) gedurende meer dan een eeuw letterlijk met centen, stuivers en kwartjes bij elkaar brachten. De boerenorganisatie werd rijk door haar deelnames in Campina, Interpolis en Rabobank, schrijf journalist Van Mersbergen. Daarom was er geld genoeg om VION te maken.
Omdat slachters tegen elkaar uit werden gespeeld door supermarkten, werden boeren uitgeknepen. Om die situatie tegen te gaan, werd besloten tot de vorming van VION. Er moest er één grote varkensslachter komen die net zoveel macht had als de supermarkten. Die strategische gedachte ontsproot aan het hoofd van Daan van Doorn, de eerste topman en maker van VION. Samen met voormalig ZLTO voorzitter Antoon Vermeer bouwde hij aan een bedrijf dat uiteindelijk 9 miljard omzet bij elkaar zou kopen en kort daarna in problemen raakte. ZLTO gelooft nog steeds dat Van Doorn en Vermeer het knap gezien hadden.
'De arrogantie'
Vermeer verliet ZLTO eind 2009. Lof voor zijn bestuursperiode was zijn deel. Van Doorn verliet VION eveneens in 2009. Ook hij ontving van alle kanten lof en bleek zelf overtuigd van zijn goede werk. Van Mersbergen citeert zijn afscheidsinterview met Meat&Co waarin hij zei: "ik heb het gevoel de juiste man op de juiste plek te zijn geweest". Over die woorden anno 2013 geïnterviewd door Van Mersbergen, zegt Nederlandse Varkensvakbond-man Wyno Zwanenburg: "Van Doorn zei dat VION nu bepaalde wat er gebeurde in de markt. Als je je niet bij ons aansluit, ben je geen boer meer, was de boodschap. De arrogantie."
Inmiddels maakt VION zoveel water dat het bedrijf een jaar lang uitverkoop heeft gehouden en zich uiteindelijk heeft moeten splitsen. Daarnaast heeft eigenaar ZLTO zelf ernstig moeten bezuinigen. Niet alleen ontsloeg de organisatie een derde van zijn personeel, ook worden medewerkers verplicht projecten ter waarde van hun salaris binnen te halen en zijn de diensten naar leden uitgekleed. Geen wonder, want het vermogen van ZLTO is geheel opgeslokt door het avontuur dat VION is gebleken. De grootte van de resterende pot is geheel afhankelijk van de onzekere afloop van de splitsing van VION. Volgens de huidige ZLTO-voorzitter Hans Huijbers komt het allemaal goed en kunnen over 2 jaar alweer nieuwe overnames worden verwacht. Dat lijkt vooral communicatie om de moed erin te houden. Hoe rijk en sterk ZLTO ooit ook was, op dit moment is de beleggingsportefeuille van de organisatie geen cent waard en niet kredietwaardig meer.
Nawijzen niet zo netjes
Van Mersbergen vertelt hoe ZLTO de mislukking na zoveel arrogantie en potverteren beoordeelt. Het zou te wijten zijn aan een ongelukkige samenloop van omstandigheden. De val van bankier Lehman Brothers, de kerende economie en de keuze voor een, achteraf gezien, incapabele nieuwe directievoorzitter in de persoon van Uwe Tillmann zouden het probleem zijn geweest. Er is geen sprake van een aantoonbaar verkeerde of wel erg riskante strategie, stelt ZLTO dus. Het tij zat tegen en Tillmann kon het niet.
De strategie was prima en daarom staken de boeren al hun geld in wat achteraf 'betting the boerencompany' is gebleken. Dat kan zelfs de beste gebeuren, lijkt ZLTO te willen zeggen.
Zwanenburg laat Van Mersbergen weten zo'n visie wel erg gemakkelijk te vinden: "Er wordt heel erg gewezen naar de crisis. [...] Ze kochten slechtlopende bedrijven, maar maakten die niet beter." Dat klinkt als een heel andere analyse. Als je wilt groeien en je koopt grote bedrijven in problemen, dan moet je dat alleen doen als je zeker weet dat je eigen bedrijf een ervaren bedrijvendokter en organisatiekunstenaar is.
Een visie is één, de organisatorische voorwaarden snappen om die uit te kunnen voeren, is twee. Met andere woorden: nawijzen is niet zo netjes, zelfs niet als de nieuwe voorzitter achteraf een ongelukkige keuze bleek. Bovendien hebben de visionaire architecten die beste Tillmann zelf op de brug van hun formidabele vloot te repareren occasions gezet. Voor zo'n klus heb je een duivelskunstenaar nodig.
Maakte Tillmann de brokken of zadelden Van Doorn en Vermeer hem ermee op? Die vraag dringt zich op na het stuk van Van Mersbergen.
Fotocredits: enthroned on the peak of money, uitsnede, Bunshee
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het blijft gewoon arrogantie bij het (Z)LTO en VION met; ¨het tij zat tegen en Tillmann kon het niet¨ ! Waarom zijn Tönnies en de van Rooi Group gegroeid in diezelfde periode? Zwanenburg heeft gelijk. Maar ja met de kapteins van destijds inmiddels op het droge, kan je met Hans Huijbers in zijn huidige rol ook medelijden krijgen. Ze hebben hem op een kreupel paard gezet. En .... met boerenrespect voor de coöperatie, het geloof in samenwerking, kan en mag je niet opgeven wanneer je zo kort pas benoemd bent; dat is zou karakter zwakte betekenen. Ook daarin hebben Van Doorn en Vermeer weer eerst aan zich zelf gedacht! Ik vraag me af of Hans ze nog om advies vraagt, na al die openbaringen?
Ik zou eigenlijk wel willen weten waar dat geld gebléven is, en zou zeggen:
"Meneer van Doorn, meneer Vermeer, meneer Tillmann, meneer Huijbers: kom er maar in!" Ik denk dat die 18.000 boeren ook graag willen weten wat er allemaal gebeurd is.
Verbazingwekkend eigenlijk, en niet zo transparant, dat er wél acuut op topniveau overlegd wordt over Chinees melkpoeder, terwijl het oorverdovend stil blijft als er zo'n slordige 1.000.000.000 euri verdampt.
Zelfs een jaarverslag kan niet tijdig opgehoest worden.
Tot overmaat van ramp is in Limburg bij wilde zwijnen ook nog "de dierziekte zoönose" vastgesteld, ook nog eens bevestigd door het CVI!:
""Zoönose bij Limburgse wilde zwijnen
zaterdag 11 mei 2013, 13.19 uur
Bij twee wilde zwijnen in Limburg (bij Vaals) is de dierziekte zoönose vastgesteld. De dieren zijn inmiddels afgemaakt. Van een groep van dertig dieren wordt besmetting vermoed.
Het Central Veterinary Institute (CVI) in Lelystad heeft de dieren onderzocht en de ziekte bevestigd. De Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE) is - volgens protocol - op de hoogte gebracht.
Een zoönose is een infectieziekte die kan worden overgedragen van dieren op mensen, zoals de ziekte van Lyme, spoelwormen en hondsdolheid. ""
Blijkbaar is de hoofdredactie nog op vakantie?
Belderbos, ik geloof dat je in #3 om een correcte definitie van een zoonose vraagt. Dat zijn ziekten die van dier op mens worden overgedragen. Het is inderdaad de naam van een verschijnsel en niet van een ziekte.
Dat had je ook zelf even kunnen opzoeken. Deze lijn heeft er niets mee te maken. Ik begrijp dat je vrij associeert tussen intensieve dierhouderij en het ontstaan van zoonosen. Een vergaande opmars van de buiten dierhouderij zal het aantal zoonosegevallen vermoedelijk sterker doen toenemen dan een op kwaliteit gerichte gesloten.
Dat je je opmerkingen hier gepast acht is me duidelijk. Of ze het zijn, moet de lezer maar beoordelen.
Ik heb nu een aantal draden gevolgd over VION. En ik heb een vraag van filosofische aard aan Foodloggers: Als het lastige pakket waarin deze organisatie zich kennelijk bevindt nou eens niet aan te betwisten menselijke handelingen ligt; niet die van bestuurders, niet die van varkensboeren, niet die van bankiers, niet die van eventuele andere usual suspects, zelfs niet die van politici. Zou er een stille kracht zijn die van invloed is geweest? Wanneer ik de homepages van Toennies en VION vergelijk valt me iets op: Heel vlezerig bij Toennies, terwijl bij VION in de eerste alinea van hun food-pagina de zin "a wide range of vegetarian products" opvalt. Een soort van "excuse for our existence" Zou het niet kunnen zijn dat de vooral Nederlandse maatschappelijke vlees/intensief discussies ongemerkt de fut, de passie, de ziel uit een organisatie als VION met haar varkenshouders getrokken hebben? Vergeef me mijn zweverigheid, maar telkens wanneer ik berichtgeving over VION volg bekruipt me het gevoel dat het niet gaat over waar het over gaat.