Minister Schouten meldde tijdens het debat over de Spoedwet aanpak stikstof dat er overeenstemming is bereikt tussen de betrokken partijen. Er zijn vervolgens berichten in de media verschenen waarin over oplossingen, financiën en andere afspraken wordt geschreven.
LTO krijgt momenteel veel vragen binnen over de berichtgeving. Het ministerie van LNV heeft aangegeven dat de stappen waar overeenstemming over is morgenochtend worden bekendgemaakt in een Kamerbrief. Het Landbouw Collectief zal op dat moment een nadere toelichting geven. Zodra meer informatie beschikbaar is zullen we u direct informeren.
De Farmers Defence Force zet het in een persbericht anders en zwaar aan:
Dit is niet de afspraak!
Ongetwijfeld hebben jullie het artikel inmiddels gelezen op Nieuwe Oogst dat het Landbouwcollectie een akkoord zou hebben gesloten met het Kabinet. Sindsdien worden wij overspoeld met vragen van onze strijders: zij voelen zich niet serieus genomen. Deze vragen dwingen ons nu direct te reageren.
De door Nieuwe Oogst verstrekte informatie klopt niet! De informatie is onvolledig en niet actueel. Er is slechts een principe akkoord: een aantal voor FDF erg belangrijke zaken zijn nog niet uit onderhandeld en hierover bestaat zeker nog geen akkoord! Bovendien is het stuk dat naar buiten is gebracht door o.a. Nieuwe Oogst een oude versie van afspraken die deels al veranderd zijn: het artikel is dus NIET juist! Ook de afspraken die gemaakt zijn over hoe, wat en wanneer zaken naar buiten zouden worden gebracht zijn geschonden!
Al met al zijn we er dus zeker nog niet. FDF moet druk uit blijven oefenen om er voor te zorgen dat we voor jullie een akkoord hebben met dit Kabinet wat ook ten goede komt aan ons verdienmodel! Waar ook rekening wordt gehouden met onze kosten en onze vrijheid als ondernemers.
Vrijheid die steeds meer wordt ingeperkt.
Dat de afspraken zijn geschonden, is een zware teleurstelling voor FDF.
FDF strijd voor jullie, en dóór jullie. Tot dit akkoord recht doet aan jullie, onze strijders!
Het gesprek gisteren leverde een puntenlijstje op. De minister maakt morgen bekend over welke punten in de basis geen verschil van mening meer bestaat. De berichtgeving richting de boeren mag als knullig worden beschouwd en niet erg bevordelijk voor het vertrouwen dat boeren in het proces hebben. Het wekt immers de indruk dat de communicatie erop gericht is om hen morgen van acties te weerhouden.
Volgens het Landbouw Collectief zijn er 'basis-afspraken' gemaakt met het kabinet. Naast een gespreksverslag met daarin puntsgewijs de gemaakte afspraken, brengt het Landbouw Collectief het onderstaande persbericht naar buiten:
Vertegenwoordigers van het Landbouw Collectief ontbeten maandagmorgen met minister-president Rutte en minister Schouten. Tijdens het gesprek bleek dat het kabinet bereid is een aantal concrete toezeggingen te doen over de oplossingen uit het stikstofplan van de sector, “Uit de gecreëerde stikstofimpasse”. Boeren en tuinders leveren hiermee een cruciale bijdrage aan het doorbreken van de stikstofimpasse, zonder dat ze daarvan de oorzaak zijn.
“De nieuwe maatregelen om de stikstofuitstoot van de sector verder te reduceren zijn breed gedragen en praktisch uitvoerbaar. De uitkomsten van dit gesprek zijn daarmee de beste garantie dat de stikstofemissie significant afneemt op korte termijn. Met de toezeggingen van het kabinet hebben de partijen in het Landbouw Collectief er vertrouwen in dat de overheid aan een aantal randvoorwaarden gaat voldoen, waardoor Nederland uit de stikstofimpasse komt. We realiseren ons dat er nog veel ingewikkelde stappen moeten worden gezet en gaan daarmee nu aan de slag!” zegt Aalt Dijkhuizen, voorzitter van het Landbouw Collectief.
Praktisch uitvoerbare oplossingen noodzakelijk
De organisaties in het Landbouw Collectief hebben een aantal maatregelen voorgesteld die praktisch uitvoerbaar zijn en tot snelle resultaten leiden, zoals in de eerste fase bijvoorbeeld minder eiwit in het voer bij melkvee, extra weidegang en mest aanlengen met water. De voermaatregelen krijgen een plek bij de uitwerking van de Spoedwet, de kaderwet die gisteren in de Eerste Kamer is aangenomen en de komende tijd gezamenlijk wordt ingevuld.
Het kabinet heeft onder andere bevestigd dat er geen generieke krimp van de sector zal plaatsvinden, en ook geen gedwongen opkoop van bedrijven. Verder gaat het kabinet de zogenoemde ‘PAS-melders’ -activiteiten die vóór de stikstofuitspraak van de Raad van State (RvS) in aanmerking kwamen voor een vrijstelling van de Natura 2000-vergunningplicht- legaliseren. Ook zal het kabinet de aanwijzingsbesluiten van Natura 2000-gebieden kritisch bekijken. Deze worden opgeschoond, en er wordt ingezet op het samenvoegen of herindelen van natuurgebieden. In afwachting daarvan worden geen nieuwe Natura 2000-gebieden op land aangewezen.
Basis voor vervolgstappen
Het kabinet en de partijen in het Landbouw Collectief spannen zich in om tot een goede uitwerking te komen. Er moeten nog veel ingewikkelde stappen worden gezet, daarmee gaat men nu aan de slag. In januari zal overleg tussen de organisaties in het Landbouw Collectief en het kabinet plaatsvinden over het investerings- en maatregelenpakket; het IPO, de Rijksheren en het kabinet over onder andere de gebiedsprocessen en de implementatie van de beleidsregels met betrekking tot intern salderen. Ook staat dan de problematiek van de nertsenhouders op de agenda. Tot slot is toegezegd dat het beleid jaarlijks zal worden geëvalueerd mét de sector.
Op de site van het ministerie van LNV is het afsprakenlijstje zoals dat vanuit het gespreksverslag van maandagochtend is bijgeslepen openbaar gemaakt.
Diverse media hebben inmiddels goed gevulde liveblogs over de wilde, deels georganiseerde en deels spontane uitingen van boerenboosheid die door het hele land heen plaatsvinden. Check onder meer: nu.nl, het Algemeen Dagblad, de Telegraaf, de Volkskrant, Boerderij, Dagblad van het Noorden, Agraaf, RTV Drenthe, RTV Oost, Omroep Brabant, Leeuwarder Courant en Omroep West.
Lezenswaardige beschouwingen zijn te lezen op:
- NRC: Wie heeft nog grip op Mark van den Oever en zijn Farmers Defence Force? De achterban is verdeeld maar houdt dat liever intern.
- de Volkskrant, ‘Dit boerenprotest is chaotisch en ongericht: het is ieder voor zich’.
- Trouw, De Staat van de boer: vooral jonge boeren worden steeds radicaler.
- Boerenbusiness: Landbouw Collectief: 'Geen akkoord, wel afspraken'.
- Algemeen Dagblad: Boeren verliezen sympathie van veel Nederlanders.
- Boerderij: Minister Schouten schrijft aan de lopende band brieven. Er ligt een ‘stikstof-akkoord’ dat van de boerenorganisaties geen akkoord mag heten. Waar staan we nu?
- NRC: Boeren radicaliseren en zetten bijval op het spel
- Foodlog: De dieperliggende reden waarom de boeren boos zijn.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Denk dat hier (Foodlog) inmiddels ook niet iedereen helemaal meer kan volgen, wat er precies gebeurd is en nu de situatie is.
Dus kan mij goed voorstellen dat de verwarring en emoties daaromtrent in den landen, nog groter zijn.
Vandaag zou voor FDF, de grote dynamische actie dag zijn, plannen en mogelijke uitvoering waar de rechter een duidelijk oordeel over heeft gegeven. FDF blaast hierop alles af en wil ook voor mij om onduidelijke reden in hoger beroep. Onder FDF aanhangers ettert de emotie een beetje door, maar de bestuurlijke lijn is (zover openbaar te zien) glashelder.
En daarna komt als donderslag bij heldere hemel, het (gecoördineerde) bericht dat Min LNV een akkoord heeft met het LandbouwCollectief.
Een bericht dat nog geen uur later, kan worden gecorrigeerd.
Heb over de afgelopen periode het een en ander geschreven over de bestuurlijke kwaliteiten van FDF. En ja, nog steeds vind ik het volkomen terecht, dat ze gisteren door de rechter op de vingers zijn getikt. En ja, Vd Oever, dient een “Clemens Tonnies” behandeling te krijgen.
Maar aan de andere kant, heb ik wel het respect voor ze, zeker voor Jeroen v. Maanen, dat ze tot aan het ontbijt zijn gekomen in het Catshuis.
Uit dit ontbijt is (schijnbaar) een principe akkoord voortgekomen, een goede basis voor vervolg overleg. Dit zou naar ik begrijp vanuit het LandbouwCollectief gecommuniceerd gaan worden en hierop zou worden geacteerd.
En daarop gaat er in de actieve communicatie van Min. Schouten iets helemaal verkeerd... Eerst wel een akkoord, dan met LTO een akkoord, feitelijk een principe akkoord...
Iedereen is gebaard, bij rust in de tent. En ik had de hoop, dat met de uitslag van het kort geding, de kous af was. Een duidelijke directe communicatie zoals door het LC beoogd, over het bereikte principe akkoord, zou dit alleen nog maar versterkt hebben.
Echter lijkt de communicatie van gisterenavond, eerder weer (oude) wonden te hebben open getrokken.
Coen, boeren zijn vertwijfeld en onzeker. Boosheid is de uiting van hun onmacht om over hun eigen lot te kunnen beslissen. Ik kan dat goed begrijpen.
Voor het publiek wordt het idd onbegrijpelijk. De vlgde fase is het wegebben van de belangstelling. Dat moment vrees ik, want daar kunnen rare dingen gebeuren. Onder de spelers bevinden zich nergens echte verbindend, zoals nu duidelijk is geworden.
Dick, ik heb alle begrip, laat daar geen twijfel over bestaan. Maar zoals jij ook aangeeft, coordinatie en (formele) verbinding is weg. Een goed georganiseerde en gecoördineerde FDF actie was beter dan dit.
En #1 niet iedereen is een understatement voor niemand. Het schiet nu echt alle kanten op.
Boeren zijn (zeer) snelle beslissers waardoor ze voor velen onnavolgbaar zijn.
Verslag afspraken kabinet - Landbouwcollectief
16 december 2019
Geen generieke krimp en gedwongen opkoop: We delen het standpunt dat geen generieke krimp zal plaatsvinden. Er zal geen gedwongen opkoop door het Rijk plaatsvinden.
Één beleid: Alle provincies hebben de beleidsregels voor intern en extern salderen eenduidig vastgesteld en deze worden eenduidig toegepast.
Meten = weten: Er is een commissie in het leven geroepen die zich bezig houdt met het meten en monitoren van stikstof. Hier wordt het Landbouw Collectief bij aangesloten.
Toelatingsbeleid gewasbeschermingsmiddelen: Er is een gedeeld standpunt over toelating van gewasbeschermingsmiddelen in lijn met CTGB advies.
Herijking Natura 2000: Het Landbouw Collectief en het Kabinet zijn het eens over de aanpak zoals verwoord in de brief aan de Tweede Kamer van 13 november 2019. Het Landbouw Collectief wordt betrokken bij een in te richten klankbordgroep.
Drempelwaarde: Het Kabinet kiest voor een regionale drempelwaarde omdat landelijke drempelwaarde juridisch zeer ingewikkeld is.
Meldingen: Het kabinet zegt toe dat zij met de provincies de problematiek van de melders zal oplossen.
Intern salderen: Intern salderen is onderdeel van de beleidsregels die zijn vastgesteld door de provincies. De beleidsregels en de uitleg is bij alle provincies hetzelfde. Voor boeren die al geïnvesteerd hebben in innovatieve stallen is een uitzondering gecreëerd op de hoofdregel. Deze hoofdregel luidt dat de ruimte tussen vergunning en stalcapaciteit vervalt.
Extern salderen: Beleidsregels zijn vastgesteld door provincies. Noodzakelijk is dat de stikstofuitstoot omlaag moet opdat natuurgebieden Natura 2000-gebieden in een betere staat van instandhouding komen. De Raad van State is hierin heel helder. Het kabinet en provincies hebben het afromingspercentage bij extern salderen gesteld op 30%. Er is geen sprake van extern salderen bij overname en voortzetting van het bedrijf op dezelfde locatie.
Stoppersregeling varkenshouderij (warme sanering): Bij het Landbouw Collectief bestaat de wens om de met deze maatregel gepaard gaande stikstofopbrengst mee te nemen als ruimte voor economische ontwikkeling. Het Kabinet geeft aan dat dit – voor het deel dat ziet op de eerste tranche van beschikbare middelen voor deze regeling (120 mln) - juridisch niet houdbaar is. Voor het tweede deel van 60 mln (Urgenda) geldt dat deze wel kunnen worden ingezet voor economische ontwikkeling.
Het Landbouw Collectief zal hierover een rechterlijke procedure starten. Het Kabinet neemt hier kennis van.
Financiële middelen: Het kabinet werkt aan een pakket aan maatregelen dat boeren toekomstperspectief biedt. Daar hoort ook bij dat gekeken moet worden naar beloning van de boer voor zijn inspanningen. Het kabinet deelt het standpunt van het Collectief dat er financiering moet zijn voor maatregelen. Aan de financiering dragen zowel de markt als het kabinet bij. Per maatregel zal gekeken worden wat nodig is. Volgens de ramingen van het Landbouw Collectief is voor het eerste jaar (2020) circa 250 mln euro nodig.
Het Landbouw Collectief wil voorkomen dat productieruimte uit de landbouw wegvloeit. Het kabinet kijkt breed en daarmee ook naar andere sectoren dan de landbouw waar ook problemen opgelost moeten worden. Deze problematiek kan dus niet volledig beperken tot landbouw. Het kabinet gaat met provincies in gesprek hoe (door middel van gebiedsprocessen) voorkomen wordt dat ongecontroleerd veehouderijbedrijven worden opgekocht en regio’s worden leeggekocht. Het Landbouw Collectief wordt hierbij betrokken.
Nertsen: Er is 36 mln euro beschikbaar gesteld voor flankerend beleid voor deze sector voor de periode tot 2024. De regeling voor flankerend beleid, sloop en ombouw is verbeterd zodat beschikbare financiële middelen volledig kunnen worden besteed. Aanvullend komt er begeleiding
van de nertsenhouders in de aanloop naar stoppen. Het kabinet dringt er bij provincies op aan om te kijken of de nertsenhouders prioritair gebruik kunnen maken van de mogelijkheid van opkoop via extern saldering. Uiterlijk einde eerste helft van 2020 komen kabinet, provincies, nertsenhouders en Landbouw Collectief bij elkaar met als doel de problematiek van de nertsenhouders zover mogelijk op te lossen. Ook eind januari 2020 zal een gesprek plaatsvinden.
Beweiden en bemesten: Kabinet geeft aan beweiden en bemesten niet vergunningsplichtig te maken.
Latente ruimte verleasen: Het kabinet wil verleasen mogelijk maken ten behoeve van tijdelijke activiteiten die tot stikstofreductie leiden, zoals bijvoorbeeld windmolens. Er vindt gedurende de leaseperiode afroming van 30% plaats. Na afloop van deze periode vervalt deze afroming.
Investeringspakket voor de landbouwsector: Kabinet wil boeren gaan ondersteunen die willen investeren, verplaatsen of willen stoppen. Over dit pakket zal in januari overleg plaatsvinden met het Landbouw Collectief.
Dierrechten en fosfaatrechten: Kabinet komt met een regeling ten aanzien van dier- en fosfaatrechten waarbij aangesloten wordt bij de bestaande praktijk. Het kabinet verwacht hierover voor 1 februari 2020 meer duidelijkheid te geven.
De drie maatregelen die het Landbouw Collectief voorstelt voor de melkveehouderij, zijn ook maatregelen waar kabinet naar kijkt als onderdeel van de aanpak van de stikstofproblematiek. Het gaat om:
a. Minder eiwit in het voer.
b. Meer beweiden
c. Bemesting met water toevoeging
Met deze drie maatregelen gaan we aan de slag. Kabinet ziet dit niet als een keuzemodel. Het is uiteindelijk dus niet óf óf, maar én én, waarbij een belangrijk uitgangspunt is dat het voor een individuele boer haalbare maatregelen moeten zijn. Maatregelen moeten naast elkaar op gang gebracht worden.
De borging van het voerspoor zit in de Spoedwet die nu in de Eerste Kamer ligt. De minister van LNV zal in de Eerste Kamerbehandeling aangeven dat met het Landbouw Collectief is gesproken dat de genoemde 3 maatregelen in combinatie gezamenlijk verder uitgewerkt. Hierbij zal handhaving een belangrijk onderwerp van gesprek zijn.
Procesafspraken:
- Partijen spannen zich in om tot een goede uitwerking van dit verslag te komen en realiseren zich dat er nog veel ingewikkelde stappen gezet moeten worden en gaan daarmee nu aan de slag.
- De lijnen tussen de 5 deelnemers aan het gesprek worden kort gehouden. Zij nemen onderling contact op als iets onduidelijk is (conference call). Afgesproken is dat hierover zeer goed gecommuniceerd zal worden zodat eventuele misverstanden uit de wereld geholpen kunnen worden.
- Er vindt voor eind januari gesprek plaats tussen kabinet, provincies en het Landbouw Collectief over uitwerking van het investerings- en maatregelenpakket en over prioritering externe saldering nertsenhouders, de gebiedsgerichte aanpak en de implementatie intern salderen.
- Uiterlijk einde eerste helft van 2020 komen kabinet, provincies, Landbouw Collectief en nertsenhouders bij elkaar met als doel de problematiek van de nertsenhouders zover mogelijk op te lossen.
- Jaarlijks komen partijen bijeen om de afspraken te evalueren. Hoe verloopt het en kloppen de aannames nog?
- Vandaag komt het kabinet met een brief over stikstofstofbeleid. In deze brief zal niet specifiek worden ingegaan op maatregelen alleen gericht op de landbouw.
- Kabinet heeft opgeroepen om eventuele acties publieksvriendelijk te houden.