2 min
Onderconsumptie van groente en fruit is te wijten aan een 'marktfalen'. Dat zeggen economen van de University of Warwick in een nieuwe studie. De vaste kosten voor teelt en distributie blijven doortikken, terwijl ze dat voor houdbare producten niet doen. Daardoor werkt de markt in het nadeel van verse producten die we gezond vinden.
De vaste kosten voor de productie en distributie bepalen grotendeels de consumentenprijs voor producten. Voor groente en fruit ligt dat anders. Ze zijn bederfelijk, moeten daarom snel op transport en moeten in het schap vaker worden vervangen en bijgevuld. De oogst is afhankelijker van mensenwerk. Dat maakt de vaste kosten permanent hoog en drijft hun consumentenprijs op in vergelijking met houdbare voedingsmiddelen.
Bewerkt voedsel wordt in grote hoeveelheden gemaakt, bestaat vaak uit veel goedkopere ingrediënten. Zulke producten zijn lang houdbaar. De transport- en opslagkosten zijn lager, zodat de prijzen gedrukt kunnen worden. De prijs van 'ongezond' verpakt voedsel ligt dicht bij de marginale kosten, de extra kosten die een producent heeft als hij een product extra verkoopt. In gewone mensentaal: de laatste producten die van de lopende band rollen, worden steeds goedkoper om te maken terwijl hun marge toeneemt bij een groter verkocht volume. Bij verse producten zoals groente en fruit, spelen de vaste kosten in de toeleveringsketen een veel grotere rol in de prijs van de producten. Daarom is het houdbare aanbod dominant in de winkels en in ons consumptiepatroon, denken de economen.
Omvang kostennadeel: 40%
Volgens de economen hebben groente en fruit in vergelijking met houdbaar voedsel een kostennadeel van minstens 40%. Consumenten zouden hierdoor gemiddeld 15% minder groente en fruit kopen dan wanneer deze artikelen tegen vergelijkbare kosten als die van houdbare levensmiddelen zouden kunnen worden verkocht. Dat prijsverschil veroorzaakt volgens de onderzoekers een derde van het verschil tussen de aanbevolen en de werkelijke inname van groenten en fruit.
Professor Thijs van Rens van de Universiteit van Warwick vindt dat de markt niet goed functioneert. Juist mensen die het minst te besteden hebben, staan op achterstand bij de inname van gezond voedsel. "Het effect is sterker als de vraag laag is. En de vraag is laag waar mensen arm zijn. Dit marktfalen maakt ons dus niet alleen ongezonder, maar vergroot ook de gezondheidsongelijkheid", zegt Van Rens.
Grof geschut
Het is tijd om grof geschut in te zetten tegen obesitas, schrijven de economen. Daarom willen ze een subsidie voor groente en fruit van 25%. Dat zou de Britse overheid bijna €3 miljard (£2,5 miljard) per jaar kosten. Wat de onderzoekers betreft, is het besteding van een het bedrag een no brainer. Rens: "De belangrijkste bijdrage van ons onderzoek is het aantonen dat de markt al zo vervormd is dat deze subsidie alle consumenten in de economie ten goede zou komen." De gezondheidskosten in de vorm van medisch kosten zullen immers dalen, zo redeneren ze.
Op dit moment stijgen de prijzen van vers voedsel (groenten, fruit, zuivel, eieren en vlees) fors door de oorlog om Oekraïne. Dat betekent dat de subsidie nog verder omhoog moet omdat houdbare producten relatief goedkoper worden, ondanks het feit dat bijvoorbeeld ook pasta en chips duurder worden.
Dit artikel afdrukken
Bewerkt voedsel wordt in grote hoeveelheden gemaakt, bestaat vaak uit veel goedkopere ingrediënten. Zulke producten zijn lang houdbaar. De transport- en opslagkosten zijn lager, zodat de prijzen gedrukt kunnen worden. De prijs van 'ongezond' verpakt voedsel ligt dicht bij de marginale kosten, de extra kosten die een producent heeft als hij een product extra verkoopt. In gewone mensentaal: de laatste producten die van de lopende band rollen, worden steeds goedkoper om te maken terwijl hun marge toeneemt bij een groter verkocht volume. Bij verse producten zoals groente en fruit, spelen de vaste kosten in de toeleveringsketen een veel grotere rol in de prijs van de producten. Daarom is het houdbare aanbod dominant in de winkels en in ons consumptiepatroon, denken de economen.
Omvang kostennadeel: 40%
Volgens de economen hebben groente en fruit in vergelijking met houdbaar voedsel een kostennadeel van minstens 40%. Consumenten zouden hierdoor gemiddeld 15% minder groente en fruit kopen dan wanneer deze artikelen tegen vergelijkbare kosten als die van houdbare levensmiddelen zouden kunnen worden verkocht. Dat prijsverschil veroorzaakt volgens de onderzoekers een derde van het verschil tussen de aanbevolen en de werkelijke inname van groenten en fruit.
Professor Thijs van Rens van de Universiteit van Warwick vindt dat de markt niet goed functioneert. Juist mensen die het minst te besteden hebben, staan op achterstand bij de inname van gezond voedsel. "Het effect is sterker als de vraag laag is. En de vraag is laag waar mensen arm zijn. Dit marktfalen maakt ons dus niet alleen ongezonder, maar vergroot ook de gezondheidsongelijkheid", zegt Van Rens.
Grof geschut
Het is tijd om grof geschut in te zetten tegen obesitas, schrijven de economen. Daarom willen ze een subsidie voor groente en fruit van 25%. Dat zou de Britse overheid bijna €3 miljard (£2,5 miljard) per jaar kosten. Wat de onderzoekers betreft, is het besteding van een het bedrag een no brainer. Rens: "De belangrijkste bijdrage van ons onderzoek is het aantonen dat de markt al zo vervormd is dat deze subsidie alle consumenten in de economie ten goede zou komen." De gezondheidskosten in de vorm van medisch kosten zullen immers dalen, zo redeneren ze.
Op dit moment stijgen de prijzen van vers voedsel (groenten, fruit, zuivel, eieren en vlees) fors door de oorlog om Oekraïne. Dat betekent dat de subsidie nog verder omhoog moet omdat houdbare producten relatief goedkoper worden, ondanks het feit dat bijvoorbeeld ook pasta en chips duurder worden.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik lees dat groente en fruit 13% duurder is geworden tussen 2015 en 2021, ongezond eten nog geen 2%. Het maakt het dan aantrekkelijker om ongezond eten te kopen met een kleine beurs.
Ik snap dat het maar een onderdeel is, en voor 'normale' tot hoge inkomens zal t weinig boeien of iets nu 80 cent of 1,10 is en ze niet perse hun fastfood laten staan. Maar toch, zeker in deze tijd met gierende inflatie en voor sommigen niet meer te betalen energieprijzen wil je niet dat mensen uit armoede de groente en fruit maar laten staan omdat er goedkopere calorieën zijn.
Je subsidieert de mensen die nu toch al groenten kopen. En die al nauwelijks groenten kopen stimuleer je vermoedelijk nauwelijks. De prijs van groenten hoort een redelijke prijs te zijn. Als blijkt dat lage inkomens niet voldoende groenten kunnen kopen moet hun inkomen verhoogd worden.
Maar die zou dus best nog wel 25% naar beneden kunnen zodat er meer verkocht wordt - tegen wellicht minder winst? Zij hebben andere (financiële) prioriteiten.
Er zal vast een ondergrens aan zitten, maar als je weinig geld hebt laat je sommige groenten/fruit noodgedwongen liggen. Als het goedkoper was, kunnen meer mensen het kopen. Ook fijn als je niet/minder naar de voedselbank zou hoeven.
En er zijn ook psychologische grenzen (95 cent of 1,05e) of juist stimulans (2 voor de prijs van 1). Alles om t maar aantrekkelijker te maken, zou ik zeggen. Gewoon, als basis, dat financiën geen enkele belemmering meer hoeft te zijn.
(En daarna andere maatregelen zoals (goedkope/gratis) kooklessen voor studenten/minima/iedereen, uurlijkse reclame voor gezond eten/leven als broodnodig tegengif voor alle ongezondevoedingsreclame - betaald door ongezondevoedingsreclamebelasting etc.)
Er is een prijs-elastisch moment c.q. bandbreedte waarbij bij een verhoging van de prijs de verkoop stagneert en bij een verlaging van de prijs de verkoop niet toeneemt. Ik neem aan dat AH en Jumbo dat precies weten.
Als groente en fruit duurder worden, wordt er dan ook nog net zoveel van gegeten?