4 min
De vogelgriep is een raadsel. Dat ontdekte gisteravond ook EenVandaag. Niemand weet waar de griep vandaan komt en hoe hij binnenkwam. Maar we houden niet van onzekerheid. Daarom willen we een dader. Liefst maar eentje.
EenVandaag ging gisteravond op zoek naar verklaringen voor de uitbraak van vogelgriep. Dat deden de makers van de actualiteitenrubriek naar aanleiding van het door het ministerie van EZ geïntensiveerde onderzoek naar wilde watervogels. Met name zwanen en eenden lijken de hoofdverdachten die schuldig moeten worden bevonden.
De EenVandaag-reporters ontdekten dat we nog steeds niets weten:
Hygiëne en vogelpoepjes
Een Engelse onderzoeker zei gisteren al dat onderzoek naar wilde vogels boeiend en nuttig is, maar geen praktische oplossing voor het probleem gaat brengen. Er is alleen maar terreinwinst te boeken door betere hygiëne. Kennelijk komt er immers een besmetting de stallen in die er helemaal niet in zou moeten komen, ongeacht wat voor ziekten er buiten rondgieren. Dat kan komen door vogelpoepjes die vanaf het erf mee de stal inkomen. Maar daar letten de boeren inmiddels wel op. Ze hoorden onmiddellijk het signaal dat staatssecretaris Dijksma direct na Hekendorp in een brief aan de Tweede Kamer afgaf: boeren moeten de naleving van de hygiëne op hun bedrijven aanscherpen zodat er niets aan schoenen, kleding, handen, hoofd of haar mee naar binnen kan komen.
Stiekeme strijd
De onzekerheid regeert. Dat leidt tot stiekeme strijd en moddergooien. Gert-Jan Oplaat van de Nederlandse Pluimvee Vakbond toonde zich ontevreden met de buiten gehouden kippen in Nederland. Hij zei het nog net niet, maar impliceerde het wel: die zou je maar beter kunnen verbieden omdat ze ook voor de vogelgriep zorgen. Dat is onzin, want die werden nou juist niet ziek. Dat zouden ze van H5N8 met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid wel zijn geworden zijn als ze ermee aangestoken waren. Of buiten gehouden kippen bij toeval niet ziek zijn geworden weet niemand. Slechts een fractie van de 100 miljoen kippen in Nederland wordt buiten gehouden. Bovendien worden buiten gehouden kippen doorgaans niet in de buurt van waterrijk gebied met watervogels - die de griep lijken te verspreiden - gehouden vanwege de risico's. Wel duidelijk is dat alleen gesloten bedrijven getroffen zijn.
Ik sprak over de uithaal van Oplaat met Willem Remijnse van de Biologische Pluimveehoudersvereniging. Zijn achterban houdt de kippen buiten, al moeten ze nu binnen blijven. Hij toont zich "teleurgesteld en geschrokken" over de uitspraken van Oplaat die "iedere grond en onderbouwing missen". Veel meer wil hij er in de pers niet over kwijt om "de fout die Oplaat maakt niet ook zelf nog eens te maken".
In ieder geval geven de feiten Remijnse gelijk. Juist de buiten gehouden dieren zijn niet getroffen. Voor deze griep kunnen buiten gehouden dieren niet aansprakelijk worden gesteld, omdat ze dan zelf ziek zouden zijn geworden. Dat is bewijsbaar niet het geval. Waar het euvel dan wel vandaan komt? Remijnse zegt: "alles is op dit moment speculatie. We weten het niet. Reken maar dat ik er veel over na heb gedacht de laatste week en er met veel collega's over heb gesproken."
Muizen?
Een aantal pluimveehouders noemt muizen als oorzaak. Door de zachte winter en het relatief droge jaar zijn er op vele plekken in Nederland tot 300% meer dan gebruikelijk. Wiebren van Stralen van LTO Nederland die onlangs twitte over de muizenschade in het Noorden van het land, schat hun aantal op 'enkele miljarden' alleen al in het Noorden. Daar komt ook nog eens bij dat het warme en wat vochtige najaar ervoor heeft gezorgd dat vogels langer in ons land vertoefden in een voor ziektevorming en -verspreiding gunstig klimaat.
En muizen? Die genieten van de graanvoorraden van de kippenboeren. Zelfs de dichtste en modernste stal houdt die kleine en snelle rakkers niet buiten. Daarom zouden weleens niet de poepjes aan een boerenschoen, maar de vele honderden en vaak zelfs duizenden - en wellicht nu nog veel meer - muizen per bedrijf de verspreiders van de ziekte kunnen zijn.
Of we dat dan wél zeker weten? Nee. Niemand weet het. Het zou kunnen en is geen onlogische verklaring, verzekerde mij gisteren een aantal kippenhouders. Muizen, en zeker een heleboel, lopen heel wat paadjes af en vormen dus een aanmerkelijk groter insleeprisico dan mensen. "Het geeft in ieder geval geen pas om de buitenkippen de schuld van deze vogelgriep te geven", zegt Remijnse. "Ik zou muizen als onderdeel van het probleem in ieder geval zeker niet durven uitsluiten", zegt Van Stralen.
Enten?
Als we er niet achter komen wat er aan de hand is, en als het misschien wel een samenloop van omstandigheden is - muizen, droog jaar, nat en warm najaar, veel vogels die hier langer zijn én een sporadische import van dat ene poepje van die ene gevonden wintertaling met H5N8 - de enige tot zover gevonden 'dader' - hoe moet het dan verder?
Moeten we niet toch maar eens goed kijken hoe vogels vanuit gebieden waar ziekten heersen over de wereld migreren en steeds als een razende voor aangepaste entstoffen gaan zorgen om de anders onvermijdelijk ooit weer optredende ruimingsbeelden zoveel mogelijk te voorkomen? "Ja", zegt Remijnse, "misschien moeten we het daar toch maar weer eens goed over hebben. Dat willen we in Nederland alleen niet zo graag omdat het ongunstig is voor onze exportpositie. Maar dit soort taferelen is al evenmin te tolereren. Als je middelen ter beschikking waarmee je die kunt voorkomen, dan moet je er op z'n minst goed over nadenken wat je het recht geeft om ze niet te gebruiken. Hoe wil je het immers de maatschappij uitleggen dat je niet hebt gedaan wat je wél kon doen?"
NB: Staatsscretaris Dijksma liet gisteren weten enten niet als een oplossing te zien. Ze wijst erop dat een gecreëerde corridor de commerciële belangen van de slachtkuikenindustrie op dit moment voldoende veilig stelt; daarbij gaf ze aan geen beelden te willen van de ruimingen omdat die op zichzelf "al pijnlijk genoeg zijn". In België werd op hetzelfde moment juist gepleit voor enting van hobbydieren om dierwelzijnsredenen.
Fotocredits: mieces to pieces, the sea the sea
Dit artikel afdrukken
De EenVandaag-reporters ontdekten dat we nog steeds niets weten:
Hygiëne en vogelpoepjes
Een Engelse onderzoeker zei gisteren al dat onderzoek naar wilde vogels boeiend en nuttig is, maar geen praktische oplossing voor het probleem gaat brengen. Er is alleen maar terreinwinst te boeken door betere hygiëne. Kennelijk komt er immers een besmetting de stallen in die er helemaal niet in zou moeten komen, ongeacht wat voor ziekten er buiten rondgieren. Dat kan komen door vogelpoepjes die vanaf het erf mee de stal inkomen. Maar daar letten de boeren inmiddels wel op. Ze hoorden onmiddellijk het signaal dat staatssecretaris Dijksma direct na Hekendorp in een brief aan de Tweede Kamer afgaf: boeren moeten de naleving van de hygiëne op hun bedrijven aanscherpen zodat er niets aan schoenen, kleding, handen, hoofd of haar mee naar binnen kan komen.
Stiekeme strijd
De onzekerheid regeert. Dat leidt tot stiekeme strijd en moddergooien. Gert-Jan Oplaat van de Nederlandse Pluimvee Vakbond toonde zich ontevreden met de buiten gehouden kippen in Nederland. Hij zei het nog net niet, maar impliceerde het wel: die zou je maar beter kunnen verbieden omdat ze ook voor de vogelgriep zorgen. Dat is onzin, want die werden nou juist niet ziek. Dat zouden ze van H5N8 met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid wel zijn geworden zijn als ze ermee aangestoken waren. Of buiten gehouden kippen bij toeval niet ziek zijn geworden weet niemand. Slechts een fractie van de 100 miljoen kippen in Nederland wordt buiten gehouden. Bovendien worden buiten gehouden kippen doorgaans niet in de buurt van waterrijk gebied met watervogels - die de griep lijken te verspreiden - gehouden vanwege de risico's. Wel duidelijk is dat alleen gesloten bedrijven getroffen zijn.
Ik sprak over de uithaal van Oplaat met Willem Remijnse van de Biologische Pluimveehoudersvereniging. Zijn achterban houdt de kippen buiten, al moeten ze nu binnen blijven. Hij toont zich "teleurgesteld en geschrokken" over de uitspraken van Oplaat die "iedere grond en onderbouwing missen". Veel meer wil hij er in de pers niet over kwijt om "de fout die Oplaat maakt niet ook zelf nog eens te maken".
In ieder geval geven de feiten Remijnse gelijk. Juist de buiten gehouden dieren zijn niet getroffen. Voor deze griep kunnen buiten gehouden dieren niet aansprakelijk worden gesteld, omdat ze dan zelf ziek zouden zijn geworden. Dat is bewijsbaar niet het geval. Waar het euvel dan wel vandaan komt? Remijnse zegt: "alles is op dit moment speculatie. We weten het niet. Reken maar dat ik er veel over na heb gedacht de laatste week en er met veel collega's over heb gesproken."
Muizen?
Een aantal pluimveehouders noemt muizen als oorzaak. Door de zachte winter en het relatief droge jaar zijn er op vele plekken in Nederland tot 300% meer dan gebruikelijk. Wiebren van Stralen van LTO Nederland die onlangs twitte over de muizenschade in het Noorden van het land, schat hun aantal op 'enkele miljarden' alleen al in het Noorden. Daar komt ook nog eens bij dat het warme en wat vochtige najaar ervoor heeft gezorgd dat vogels langer in ons land vertoefden in een voor ziektevorming en -verspreiding gunstig klimaat.
En muizen? Die genieten van de graanvoorraden van de kippenboeren. Zelfs de dichtste en modernste stal houdt die kleine en snelle rakkers niet buiten. Daarom zouden weleens niet de poepjes aan een boerenschoen, maar de vele honderden en vaak zelfs duizenden - en wellicht nu nog veel meer - muizen per bedrijf de verspreiders van de ziekte kunnen zijn.
Of we dat dan wél zeker weten? Nee. Niemand weet het. Het zou kunnen en is geen onlogische verklaring, verzekerde mij gisteren een aantal kippenhouders. Muizen, en zeker een heleboel, lopen heel wat paadjes af en vormen dus een aanmerkelijk groter insleeprisico dan mensen. "Het geeft in ieder geval geen pas om de buitenkippen de schuld van deze vogelgriep te geven", zegt Remijnse. "Ik zou muizen als onderdeel van het probleem in ieder geval zeker niet durven uitsluiten", zegt Van Stralen.
Enten?
Als we er niet achter komen wat er aan de hand is, en als het misschien wel een samenloop van omstandigheden is - muizen, droog jaar, nat en warm najaar, veel vogels die hier langer zijn én een sporadische import van dat ene poepje van die ene gevonden wintertaling met H5N8 - de enige tot zover gevonden 'dader' - hoe moet het dan verder?
Moeten we niet toch maar eens goed kijken hoe vogels vanuit gebieden waar ziekten heersen over de wereld migreren en steeds als een razende voor aangepaste entstoffen gaan zorgen om de anders onvermijdelijk ooit weer optredende ruimingsbeelden zoveel mogelijk te voorkomen? "Ja", zegt Remijnse, "misschien moeten we het daar toch maar weer eens goed over hebben. Dat willen we in Nederland alleen niet zo graag omdat het ongunstig is voor onze exportpositie. Maar dit soort taferelen is al evenmin te tolereren. Als je middelen ter beschikking waarmee je die kunt voorkomen, dan moet je er op z'n minst goed over nadenken wat je het recht geeft om ze niet te gebruiken. Hoe wil je het immers de maatschappij uitleggen dat je niet hebt gedaan wat je wél kon doen?"
NB: Staatsscretaris Dijksma liet gisteren weten enten niet als een oplossing te zien. Ze wijst erop dat een gecreëerde corridor de commerciële belangen van de slachtkuikenindustrie op dit moment voldoende veilig stelt; daarbij gaf ze aan geen beelden te willen van de ruimingen omdat die op zichzelf "al pijnlijk genoeg zijn". In België werd op hetzelfde moment juist gepleit voor enting van hobbydieren om dierwelzijnsredenen.
Fotocredits: mieces to pieces, the sea the sea
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Flu factories: een overzicht van de ontwikkeling van deze griep sinds de Spaanse, en verklaringen voor ontstaans- en mutatiemechanismen.
"Pandemic flu" wordt door de Britse GHOR naast terroristische aanslagen, een van de hoogste risico's gerekend, met de hoogste impact.
"Antibiotic resistance: 80,000 'might die' in future outbreak"
"The National Risk Register of Civil Emergencies says such an outbreak could be expected to hit 200,000 people - and two in five of them "might die".
Wordt het niet een keertje tijd dat het LEI dergelijke risico's incalculeert in zijn kosten/batenplaatjes van de intensieve veehouderij?
In het laatste "Costs and benefits associated with the externalities generated by Dutch agriculture" schitteren zoönosen nog door totale afwezigheid.
Dat zeg ik ook niet Frank, maar als je wilt kijken naar hoe ziektekiemen een stal binnen kunnen komen is dat ook een optie. Ze hoeven van mij niet in eene bolapak de stallen in, maar het is wel 1 van de vele factoren die meespelen om ziektekiemen over te brengen op een groep dieren die nooit frisse buitenlucht op kunnen snuiven, niet lekker buiten scharrelen zodat het imuunsysteem op natuurlijke wijze aan het werk gaat enz. Kijk ook maar naar bejaarden die altijd maar binnen in een verzorgingstehuis zitten, die worden ook ontzettend makkelijk ziek als er maar een nanodeeltje van iets bij ze terechtkomt.
#53: nee dus. filtersystemen kunnen de ultra-fijne stofdeeltjes niet tegenhouden. virusdeeltjes zijn nog fijner.... wie zegt dat die aan het wel uitgefilterde grovere fijnstof gehecht blijven - of loslaten?
daarnaast zorgt de besloten atmosfeer in de stal voor accumulatie van 'stofjes'/ insecten. vroeger had je tenminste nog de zwaluwen onder het schuurdak en boerderijkatten - die in hun eigen maaltje moesten voorzien. En de ingekorven vleermuis - die in de open stallen kon jagen... tegenwoordig wordt (meestal - maar er zijn veel uitzonderingen) alleen vergif gebruikt.
#54: van boeren kun (en mag) je niet verwachten dat ze als biochemisch laboranten te werk gaan (al is enige voorzichtigheid en veel attentie geboden) - en zelfs die maken fouten. De situatie is dan verkeerd.
Niet alleen via ventilatie, wat neemt de kippenhouder zelf allemaal niet mee naar binnen als die de schuur in moet? Wat kan er allemaal aan kleding/schoenen blijven hangen, maar ook als de deuren open en dicht gaan?