Lees ook
In een persbericht schrijft het LUMC:
Uit de experimenten van de onderzoekers van de Houston Medical School in Texas en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) blijkt dat twee ziekmakende typen van de darmbacterie Clostridium difficile door trehalose worden gestimuleerd sneller te groeien. Andere en minder ziekmakende typen van de ziekmakende darmbacterie hebben dit vermogen niet. Besmetting met Clostridium difficile kan bij mensen met een verstoorde darmflora ernstige diarree veroorzaken.

Door een analyse van genetisch materiaal van de ziekmakende bacterietypen kwamen de onderzoekers erachter dat deze twee bacteriestammen een mutatie hebben waardoor ze kleine hoeveelheden trehalose snel kunnen gebruiken om te groeien. Bovendien zagen ze dat muizen die kleine hoeveelheden van de zoetstof in hun eten kregen, gevoeliger werden en eerder doodgingen aan de infectie door deze twee typen Clostridium difficile.

Diarree zonder besmetting
Trehalose is een suikertype, ongeveer half zo zoet als sucrose, waarvan we de functie langzaam gaan begrijpen. Begin deze eeuw werd trehalose in de voedingsindustrie geïntroduceerd als kunstmatige zoetstof die de houdbaarheid verhoogt. Het stofje stelt bepaalde planten- en dierencellen in staat om jarenlang in uitgedroogde staat te overleven en na rehydratatie opnieuw actief te worden. Die eigenschap maakt trehalose aantrekkelijk als ingrediënt voor ge(vries)droogde, gebakken en bewerkte levensmiddelen om smaak, textuur en aantrekkelijkheid te verhogen en stabiliteit te verbeteren, zegt bijvoorbeeld ingrediëntenfabrikant Cargill. Het ingrediënt brak door toen de productiekosten door innovatie eind jaren '90 daalden van $700 tot $3 per kilo. Inmiddels zit trehalose in talloze voedingsmiddelen, van ijs tot pasta, zuivel en zelfs gehakt. Dat kon uiteraard alleen gebeuren omdat de stof in 2000 en 2001 in de VS en de EU veilig werd bevonden voor gebruik in levensmiddelen.

Interessant voor discussie is de vraag hoe veilig de levensmiddelenindustrie omgaat met de inzet van nieuwe ingrediënten
“Vlak na de introductie van trehalose zien we een toename van infecties met de typen Clostridium difficile waarvan we nu weten dat ze beter groeien door de zoetstof. Het lijkt er dus op dat trehalose heeft bijgedragen aan de opkomst en snelle verspreiding van nieuwe typen van Clostridium difficile”, zegt Ed Kuijper, hoofd van het laboratorium Experimentele Bacteriologie in het LUMC, waar een deel van de experimenten werd uitgevoerd. "Bovendien suggereert onze waarneming dat belangrijke veranderingen in de voedingsindustrie kunnen leiden tot de opkomst en verspreiding van micro-organismen die diarree kunnen veroorzaken zonder besmetting van het voedsel zelf”, aldus Kuijper.

Het wetenschappelijke artikel ‘Dietary trehalose enhances virulence of epidemic Clostridium difficile’ is verschenen in het gerenommeerde tijdschrift Nature.

Geen wetenschapsreclame
De taal van het persbericht is nuchter en bondig en suggereert een sterke link tussen het zoetmiddel en Clostridium diificile, maar geen oorzakelijk verband. Van 'wetenschappelijke reclame' die een andere Leidse onderzoekersgroep deze week op basis van empirisch onderzoek aan de orde stelde, lijkt geen sprake. Boeiend is nu wel de vraag wat de pers gaat maken van dit 'hotte' onderwerp, dat in één adem suiker, zoetstoffen, een akelige ziekte en de voedingsindustrie linkt. De kop 'zoetstof voedingsbodem voor gevaarlijke bacterie' ligt voor de hand in op sensatie beluste pers.


Herformulering: voldoende besef van risico's?
Interessant voor discussie is de vraag hoe veilig de levensmiddelenindustrie omgaat met de inzet van nieuwe ingrediënten. Dat doet de industrie in het kader van de - ook door de Nederlandse overheid zo gewenste - herformulering van recepturen. Als dat echter gebeurt zonder oog voor mogelijke nieuwe risico's kunnen nieuwe problemen ontstaan. Trehalose is overigens geen calorie-arme vervanger van sucrose ('gewone suiker'), maar een product dat een minder zoete indruk geeft, gunstige structuureigenschappen heeft voor levensmiddelenmakers en positieve gezondheidsaspecten (een gunstiger insulinerespons, minder tandbederf en geen maillard-reactie) zou hebben voor actieve mensen. Het zou zelfs helpen als nutriceutical tegen de gevreesde neurodegeneratieve ziekte ALS en, volgens een in 2016 gepubliceerd onderzoek, diabetes type II en levervetting kunnen helpen tegengaan.

Het LUMC houdt zich al langer bezig met Clostridium difficile. In 2016 riep het LUMC de eerste poeptransplantiebank in het leven, omdat poeptransplantie voor patiënten een effectieve remedie tegen de darmbacterie kan zijn.
Dit artikel afdrukken