3 min
Op het Vlaamse MO* publiceerde Vincent Harmsen 11 artikelen over de effecten van hormoonverstoorders, industriële belangen en onvoldoende Europees politiek tegenwicht. Onderstaande tekst vat de serie samen.
'We doen een experiment met de hersenontwikkeling van komende generaties.’ Het is één van de uitspraken in de uitzending van Panorama (zondag 4 oktober) over hormoonverstoorders, die menig ouder de angst om het hart zal doen slaan. Aan het woord was de Deense professor Philippe Grandjean, die waarschuwt voor het risico dat hormoonverstoorders - alomtegenwoordig in ons huisraad, voedsel, cosmetica en plastic - vormen voor het ontwikkelende babybrein.
MO.be publiceerde al in april van dit jaar een stevig dossier over hormoonverstoorders, en haalde verschillende elementen aan die Panorama ook naar voren bracht. Onder andere het rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uit 2012 dat hormoonverstoorders aanduidt als ‘globaal gevaar’. De WHO-onderzoekers linken de blootstelling aan hormoonverstorende stoffen, waarvan er inmiddels meer dan 800 bekend zijn, aan een toename in onvruchtbaarheid en verminderd IQ.
De WHO-studie concludeert daarbij nog iets anders, zo benadrukte MO* al in haar dossier. ‘Er zijn geen drempelwaarden voor effecten van hormoonverstorende chemicaliën’, staat in het rapport. Wat dit concreet betekent is dat zelfs al bij de kleinste dosering risico bestaat - met name voor de foetus in de baarmoeder - op permanente gezondheidsschade.
Dat feit, en daarbij opgeteld de miljarden euro's die in Europa worden verdiend met de productie van hormoonverstorende chemicaliën, verklaart waarom toen Brussel in 2013 deze gevaarlijke stoffen aan banden wilde leggen, achter de schermen een geraffineerde lobby werd ingezet. Daarbij speelde ook Europese handelspartners als de Verenigde Staten, met wie gesprekken over vrijhandelsverdrag TTIP aanstaande waren, een rol.
Het is een affaire die het MO*-dossier gedetailleerd uit de doeken doet. Dit zijn de vijf meest opmerkelijke bevindingen uit het dossier.
1. Lobby
Op basis van honderden interne e-mails van de Europese Commissie kon MO* de anatomie schetsen van een ongekende lobbycampagne. Het verhaal speelt in 2013, wanneer de Europese Commissie bezig is met het opstellen van wetgeving die gevaarlijke hormoonverstoorders moet verbieden. De documenten tonen een maandenlange campagne, waarbij naast intensieve correspondentie, ook meerdere ontmoetingen plaatsvinden tussen Commissie en (lobbyclubs) van de industrie.
Daarbij wordt met name één aspect van de wetgeving onder vuur genomen: het voorzorgsprincipe. Vanuit de gedachte better safe than sorry overweegt Brussel namelijk om ook 'vermoedelijke hormoonverstoorders' van de EU-markt te halen. Deze aanpak zou voor de Europese chemische industrie, met wereldwijde spelers als Bayer en BASF, een miljardenstrop betekenen, zo blijkt uit de e-mails.
Lees hier: ‘Europese Commissie liep blindelings in de val van de industrie’
2. Manipulatie van de wetenschap
De chemische industrie probeert ook invloed uit te oefenen in Brussel door zich actief te mengen in het wetenschappelijk debat over de risico's van hormoonverstoorders. Zo schakelen de lobbygroepen van de industrie gespecialiseerde consultancy bedrijven in, zoals de Amerikaanse firma Gradient Corporation, om wetenschappelijke studies over hormoonverstoorders te publiceren.
‘Dit zijn zogeheten product defense companies’, vertelt de Franse onderzoeksjournaliste Stéphane Horel hierover aan MO*. ‘Hun doel is niet om een wetenschappelijke discussie aan te zwengelen, maar om twijfel te zaaien. Gradient is gespecialiseerd in de wetenschappelijke verdediging van chemicaliën. Ze hebben in het verleden ook de tabaksindustrie bijgestaan.’
Lees hier: Big Chemo gebruikt "tabak-misleiding" om hormoonverstoorders af te schermen
3. Vrijhandelsverdrag TTIP
Op 2 juli 2013 trekt de Europese Commissie de stekker uit het verbod. Uit de interne stukken blijkt dat zij dit doet vanwege overwegingen over de economische effecten voor de industrie, maar ook vanwege handel. Op dat moment staan gesprekken tussen EU en VS over vrijhandelsverdrag TTIP op het punt van beginnen. Het doel van de onderhandelingen is om regelgeving in Europa en Amerika op elkaar aan te passen. Uit de interne e-mails die MO* kon inzien, blijkt dat de industrie TTIP gebruikte als argument bij de Commissie waarom zij het verbod moest parkeren.
Ook komt uit deze correspondentie naar voren dat de Amerikaanse overheid altijd al tegen een verbod op hormoonverstorende stoffen was. Dat laat zij Brussel zeker al in juni 2013 weten. Amerika is voorstander van een aanpak waarbij bij beperkte blootstelling hormoonverstoorders worden toegestaan. Dat is zoals milieuagentschap EPA in de VS hormoonverstoorders reguleert.
Lees hier: Europa verbiedt hormoonverstorende stoffen niet door TTIP-onderhandelingen
4. Studie naar EU-verbod
Met het verbod van tafel, presenteert de Europese Commissie in mei 2014 een nieuw plan dat moet uitmaken hoe Europa om zal gaan met hormoonverstorende stoffen. Er zal een impactstudie komen, een economische kosten-batenanalyse die de beste regelgeving moet aanwijzen. De eerste resultaten daarvan worden pas op z'n vroegst eind 2016 verwacht.
Pikant is dat binnen de studie nu wordt overwogen om bij beperkte blootstelling hormoonverstoorders toch toe te staan. Het sluit aan bij het systeem dat de EPA in de VS hanteert, en tevens – zo blijkt uit de interne e-mails van de Europese Commissie – bij waar de chemische industrie al in 2013 om vroeg.
Lees hier: Hormoonverstoorders: vrijhandel vs. volksgezondheid?
5. Samenwerking met VS
Sinds oktober 2014 is de Europese Commissie op het vlak van hormoonverstoorders daarnaast gaan samenwerken met de Amerikaanse EPA. Volgens de Amerikaanse regering is het doel om regelgeving voor hormoonverstoorders gelijk te schakelen. De Commissie ontkent dit, en stelt dat het puur zou gaan om het uitwisselen van 'wetenschappelijke informatie'.
Feit is wel dat de Commissie zich met deze samenwerking op glad ijs begeeft. Het Europees Parlement heeft op 10 juni 2015 in een TTIP-resolutie gesteld dat het vrijhandelsverdrag onder geen beding invloed mag hebben op ‘toekomstige definities’ voor hormoonverstorende stoffen. Maar de VS blijven druk uitoefenen. Zij lieten de Commissie eerder dit jaar weten dat een EU-verbod haaks staat op de ‘primaire doelstellingen’ van TTIP.
Lees hier: Europese pesticidewetten moeten wijken voor vrijhandelsverdrag met de VS
Dit artikel verscheen eerder op MO*
Fotocredits: 'US dollars and Euros - cash banknotes', Mark Hodson Photos, www.101holidays.co.uk
Dit artikel afdrukken
MO.be publiceerde al in april van dit jaar een stevig dossier over hormoonverstoorders, en haalde verschillende elementen aan die Panorama ook naar voren bracht. Onder andere het rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uit 2012 dat hormoonverstoorders aanduidt als ‘globaal gevaar’. De WHO-onderzoekers linken de blootstelling aan hormoonverstorende stoffen, waarvan er inmiddels meer dan 800 bekend zijn, aan een toename in onvruchtbaarheid en verminderd IQ.
De WHO-studie concludeert daarbij nog iets anders, zo benadrukte MO* al in haar dossier. ‘Er zijn geen drempelwaarden voor effecten van hormoonverstorende chemicaliën’, staat in het rapport. Wat dit concreet betekent is dat zelfs al bij de kleinste dosering risico bestaat - met name voor de foetus in de baarmoeder - op permanente gezondheidsschade.
Dat feit, en daarbij opgeteld de miljarden euro's die in Europa worden verdiend met de productie van hormoonverstorende chemicaliën, verklaart waarom toen Brussel in 2013 deze gevaarlijke stoffen aan banden wilde leggen, achter de schermen een geraffineerde lobby werd ingezet. Daarbij speelde ook Europese handelspartners als de Verenigde Staten, met wie gesprekken over vrijhandelsverdrag TTIP aanstaande waren, een rol.
Het is een affaire die het MO*-dossier gedetailleerd uit de doeken doet. Dit zijn de vijf meest opmerkelijke bevindingen uit het dossier.
1. Lobby
Op basis van honderden interne e-mails van de Europese Commissie kon MO* de anatomie schetsen van een ongekende lobbycampagne. Het verhaal speelt in 2013, wanneer de Europese Commissie bezig is met het opstellen van wetgeving die gevaarlijke hormoonverstoorders moet verbieden. De documenten tonen een maandenlange campagne, waarbij naast intensieve correspondentie, ook meerdere ontmoetingen plaatsvinden tussen Commissie en (lobbyclubs) van de industrie.
Daarbij wordt met name één aspect van de wetgeving onder vuur genomen: het voorzorgsprincipe. Vanuit de gedachte better safe than sorry overweegt Brussel namelijk om ook 'vermoedelijke hormoonverstoorders' van de EU-markt te halen. Deze aanpak zou voor de Europese chemische industrie, met wereldwijde spelers als Bayer en BASF, een miljardenstrop betekenen, zo blijkt uit de e-mails.
Lees hier: ‘Europese Commissie liep blindelings in de val van de industrie’
2. Manipulatie van de wetenschap
De chemische industrie probeert ook invloed uit te oefenen in Brussel door zich actief te mengen in het wetenschappelijk debat over de risico's van hormoonverstoorders. Zo schakelen de lobbygroepen van de industrie gespecialiseerde consultancy bedrijven in, zoals de Amerikaanse firma Gradient Corporation, om wetenschappelijke studies over hormoonverstoorders te publiceren.
‘Dit zijn zogeheten product defense companies’, vertelt de Franse onderzoeksjournaliste Stéphane Horel hierover aan MO*. ‘Hun doel is niet om een wetenschappelijke discussie aan te zwengelen, maar om twijfel te zaaien. Gradient is gespecialiseerd in de wetenschappelijke verdediging van chemicaliën. Ze hebben in het verleden ook de tabaksindustrie bijgestaan.’
Lees hier: Big Chemo gebruikt "tabak-misleiding" om hormoonverstoorders af te schermen
3. Vrijhandelsverdrag TTIP
Op 2 juli 2013 trekt de Europese Commissie de stekker uit het verbod. Uit de interne stukken blijkt dat zij dit doet vanwege overwegingen over de economische effecten voor de industrie, maar ook vanwege handel. Op dat moment staan gesprekken tussen EU en VS over vrijhandelsverdrag TTIP op het punt van beginnen. Het doel van de onderhandelingen is om regelgeving in Europa en Amerika op elkaar aan te passen. Uit de interne e-mails die MO* kon inzien, blijkt dat de industrie TTIP gebruikte als argument bij de Commissie waarom zij het verbod moest parkeren.
Ook komt uit deze correspondentie naar voren dat de Amerikaanse overheid altijd al tegen een verbod op hormoonverstorende stoffen was. Dat laat zij Brussel zeker al in juni 2013 weten. Amerika is voorstander van een aanpak waarbij bij beperkte blootstelling hormoonverstoorders worden toegestaan. Dat is zoals milieuagentschap EPA in de VS hormoonverstoorders reguleert.
Lees hier: Europa verbiedt hormoonverstorende stoffen niet door TTIP-onderhandelingen
4. Studie naar EU-verbod
Met het verbod van tafel, presenteert de Europese Commissie in mei 2014 een nieuw plan dat moet uitmaken hoe Europa om zal gaan met hormoonverstorende stoffen. Er zal een impactstudie komen, een economische kosten-batenanalyse die de beste regelgeving moet aanwijzen. De eerste resultaten daarvan worden pas op z'n vroegst eind 2016 verwacht.
Pikant is dat binnen de studie nu wordt overwogen om bij beperkte blootstelling hormoonverstoorders toch toe te staan. Het sluit aan bij het systeem dat de EPA in de VS hanteert, en tevens – zo blijkt uit de interne e-mails van de Europese Commissie – bij waar de chemische industrie al in 2013 om vroeg.
Lees hier: Hormoonverstoorders: vrijhandel vs. volksgezondheid?
5. Samenwerking met VS
Sinds oktober 2014 is de Europese Commissie op het vlak van hormoonverstoorders daarnaast gaan samenwerken met de Amerikaanse EPA. Volgens de Amerikaanse regering is het doel om regelgeving voor hormoonverstoorders gelijk te schakelen. De Commissie ontkent dit, en stelt dat het puur zou gaan om het uitwisselen van 'wetenschappelijke informatie'.
Feit is wel dat de Commissie zich met deze samenwerking op glad ijs begeeft. Het Europees Parlement heeft op 10 juni 2015 in een TTIP-resolutie gesteld dat het vrijhandelsverdrag onder geen beding invloed mag hebben op ‘toekomstige definities’ voor hormoonverstorende stoffen. Maar de VS blijven druk uitoefenen. Zij lieten de Commissie eerder dit jaar weten dat een EU-verbod haaks staat op de ‘primaire doelstellingen’ van TTIP.
Lees hier: Europese pesticidewetten moeten wijken voor vrijhandelsverdrag met de VS
Dit artikel verscheen eerder op MO*
Fotocredits: 'US dollars and Euros - cash banknotes', Mark Hodson Photos, www.101holidays.co.uk
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_(weic2304a)_480_289_84_s_c1.jpeg)
Tedje, de enige manier die ik zie om dit te keren is door eerst alle landen uit de EU te stappen en weer zelfstandig alles regelen en dan overal regeringen plaatsen die ook werkelijk doen wat de bevolking wil, war wij voor stemmen en niet eens in de 4 jaar en dan in die 4 jaar complete 180 graden draaien zien gebeuren waardoor veel voorstemmers nu ineens tegen willen stemmen, maar dat pas bij de eerstvolgende verkiezingen kunnen doen. Er zouden voor veel besluiten bijv burger referanda's gemaakt moeten worden, zodat wij echt onze stem kunnen laten horen aan de regering of wij het wel eens zijn met hun besluiten, omdat zij voor ons werken en niet andersom.
Het is een dieptriest en onacceptabel gegeven dat, waar wij hoopten dat democratie zich zou ontplooien op een Europees niveau, de hele zaak is ontaard in een lobbycircus rond een steeds verstikkender wet-en regelgeving waarbij geldt wie (de lobbyist) betaalt, bepaalt. Hoe kunnen we dit ooit nog keren?
Willem, mijn probleem is, bij het voorbeeld dat je noemt, dat je een ongeluk met een trein kunt waarnemen en meten qua impact en dat afzetten tegen het voordeel dat die trein geeft. Zo accepteren wij een flink aantal verkeersdoden per jaar, omdat we dat, afgezet tegen de voordelen van mobiliteit wel OK vinden. Bij deze hormoon verstorende stoffen blijkt dat anders te liggen. Daar weten we kennelijk niet wat de risico's zijn en dat blijken we ook nog niet te kunnen meten. Als er in een zo onduidelijke situatie een grote belanghebber voorstanders is van toepassing en niemand namens de consument daaraan tegenwicht geeft kunnen er enge dingen gebeuren. En dat past een houding van better safe than sorry wel. Toch?
Langer leven wel Willem, maar gezonder? Meer dan de helft van alle westerlingen wordt in leven gehouden met pillen of mankeren van alles zonder daarvoor pillen te slikken en worden net zogoed oud.......maar niet gezond.
Heel goed dat er onderzoek gedaan wordtd naar dit soort producten, de gewone man heeft natuurlijk totaal geen benul en kennis van al wat de industrie produceert. De technieken en afgeleide producten worden steeds ingewikkelder en de invloed op onze gezondheid is moeilijk in te schatten. Wat daarentegen wel een feit is, is dat we ondanks, of ws wel dank zij alle moderne producten en technieken steeds langer en gezonder leven.
Ik ben daarom ook tegen bangmakerij en heb ook wel een beetje moeite met het voorzorgsprincipe. Aan alles zit nu eenmaal een risico. Misschien was de stoomtrein nooit gaan rijden als we toen dat voorzorgsprincipe toegepast hadden, er is immers altijd een risico dat er iemand onder komt. Dat kun je niet uitsluiten. Als het nut was afgewogen tegenover het risico??? Waarvoor moet iemand sneller ergens zijn, ten koste van mensenlevens???