Revolutionaire vooruitgang in broederij van kuikens

In Nordhorn kwamen honderden mensen uit de pluimveewereld bij elkaar voor de open dag en officiële opening van Optibrut, de eerste glazen kuikenbroederij ter wereld. De Nederlandse pluimveehouders Hans Groot Koerkamp en Klaas Knol stampten net over de grens in minder dan een jaar een in alle opzichten gedurfd en innovatief concept in elkaar. Hun kuikenbroederij is volledig transparant - letterlijk - en de kuikens komen met licht, water én voer ter wereld. Dat levert robuuste en weerbare kuikens op.

Transparantie
Het eerste dat opvalt aan Optibrut is dat het hele gebouw van glas is. Je kunt overal naar binnen kijken. Een glazen gang loopt om het hele gebouw heen en vormt straks ook de 'toegangssluis' waardoor de eieren aangevoerd en de kuikens afgevoerd worden. Binnen het gebouw heerst overdruk. Dat houdt ziektekiemen buiten, een extra bescherming voor de eieren en kuikens.

In de pluimveehouderij is een ei niet zomaar een ei. De eieren die we in een doosje bij de supermarkt kopen, zijn gelegd door legkippen. Ons kipfileetje komt van een vleeskip. Maar die kippen zelf, de legkip en de vleeskip, komen uit eieren die gelegd zijn door zogeheten ouderdieren. Die eieren, broedeieren, worden in broederijen uitgebroed en komen daar als eendagskuikens uit. Die kuikens gaan naar opfokbedrijven. Broederijen zijn er niet zoveel in Nederland, dat gaat om 5 à 6 partijen.

In 'gewone' broederijen gaan de eieren eerst 18 dagen in voorbroedkasten, waar ze op temperatuur gehouden worden en regelmatig gekeerd. Ook bij Optibrut staan de eieren 18 dagen in voorbroedkasten, waar een continue, warme luchtstroom doorheen blaast. Na die eerste 18 dagen wordt het spannend. Dan worden namelijk alle eieren stuk voor stuk geschouwd om te bekijken of er een levend embryo in zit. Niet ontwikkelde eieren en zogeheten 'gaseieren' worden met intelligente techniek machinaal verwijderd, zonder dat er een mensenhand aan te pas komt. Alweer om de kans op verontreiniging zo laag mogelijk te houden. De genodigden waren zó geïntrigeerd door de machines (van Innovatec) dat ze er soms zelfs onder kropen om te kunnen kijken.

Licht, water, voer
De goedgekeurde eieren worden in speciaal ontwikkelde, dubbellaagse, kratjes gelegd. Per kratje 90 eieren, in een soort honingraatpatroon. De kratjes komen in de broedkasten, die, in tegenstelling tot traditionele broederijen, verlicht zijn. In traditionele broederijen blijven de kasten gesloten en donker tijdens het uitkomen. Optibrut maakt gebruik van het 'early feeding'-systeem van de Nederlandse firma HatchTech. Dat betekent dat de kuikens, zodra ze uit het ei komen, toegang hebben tot water en voer. Ze vallen door de open gaten in het eierkratje naar de bodem (een afstand van 8 cm). Rondom op die bodemlaag zitten voergeultjes, en onder de ledlampjes aan de zijkant van de broedkast loopt vers water. Gedurende de 3 dagen die er voor het uitkomen staan, kunnen de kuikens dus eten en drinken. En dat doen ze. Gemiddeld drinkt een kuiken 14-15 gram water en eet het 3 gram voer.

Geen ei of kuiken te zien
Volgens HatchTech maakt 'early feeding' dat kuikens hun afweer beter kunnen ontwikkelen. Ze hoeven immers hun dooierzakje niet aan te spreken in deze eerste periode. Ook zou het uitgekiende klimaatsysteem, met warme lucht en een egale luchtstroom het kuikenwelzijn bevorderen. We konden het jammer genoeg nog niet live zien. Er lag of zat namelijk nog geen ei of kuiken in de broedkasten. Kwestie van hygiëne: nu konden alle mensen nog vrij rondlopen, straks wordt de complete stal gedesinfecteerd en pas dan komen de eerste eieren binnen. Maar op een video was te zien hoe het er in de broedkasten aan toe gaat. De kuikentjes komen uit, drinken wat, drogen op of poetsen hun dons. En dan gaan ze slapen - "daar worden wij heel blij van, als we dat zien", zei Erik Helmink van HatchTech. In de warme lucht, met water en voer onder snavelbereik.

Als na drie dagen de broedkasten open gaan, blijven de kuikens in hun 'eigen' krat. De bovenlaag, met de lege schalen, gaat eraf, eventuele uitval wordt aangevuld met kuikens uit dezelfde kast zodat het aantal per krat weer klopt, en het hele spul wordt klaargemaakt voor transport naar de volgende fase: de opfokker. Tot in de vrachtwagen is het klimaat geregeld, zodat de ontvangende partij aan de slag kan met een gezonde, homogene partij robuuste kuikens.

"Wat een grote broederij is dit", viel in veel toonaarden te beluisteren tijdens de open dag. "Kan dit wel uit?" Volgens de oprichters wel. "Iedere 5 kuikens die de boer niet verliest, is ons bestaansrecht," zei eigenaar Hans Groot Koerkamp. Groter en beter, ook voor de kuikens. Dat moet uit kunnen, denkt hij. Ook Erik Helmink is overtuigd van de slagingskans. "Dit is zo'n grote stap vooruit, als anderen dit zien gaan ze ook overstag." Daarbij speelt ook een rol dat de gemiddelde Europese broederij 23 jaar oud is. In de VS is de gemiddelde leeftijd zelfs 35 jaar. Helmink: "je kunt het zo zien: nu rijdt iedereen op een fiets. Maar Optibrut is de eerste auto." En daarom stonden er ineens files in Nordhorn. De kans om zo in de keuken te kijken, krijg je als boer maar zelden.