Planten kunnen beter tegen droge lucht dan een droge bodem

Het antwoord op die vraag is niet zo makkelijk. We weten al veel over hoe temperatuurstijging de aarde beïnvloedt, maar minder over wat dit doet met de vochtigheid in de grond. Eerdere onderzoeken suggereerden dat een drogere lucht meer invloed heeft op verdamping dan een drogere bodem. Dat zou komen doordat planten bij droge lucht hun huidmondjes sluiten om water vast te houden en de fotosynthese te beperken.

Maar een team van Harvard-onderzoekers vroeg zich af of deze verklaring wel de juiste was. Een correlatie betekent immers niet dat er een causaal verband is. Misschien is het wel precies andersom en wordt de drogere lucht juist veroorzaakt doordat planten hun huidmondjes sluiten. Om die hypothese te testen, zochten Harvard-onderzoekers de zoutvlaktes van Utah en Nevada op. Daar groeien helemaal geen planten, maar is wel sprake van een watercyclus waarbij water verdampt.

Het team analyseerde de data uit de woestijn en reproduceerde eerdere studies die een verband legden tussen luchtvochtigheid en verdamping van vocht uit de bodem. Ze ontdekten dat hun resultaten overeenkwamen met eerdere studies die de relatie legden tussen de droogte van de lucht en de beweging van vocht (verdamping) en die toeschreven aan het sluiten van de huidmondjes.

Omdat in de zoutwoestijn geen planten groeien, konden de al dan niet gesloten huidmondjes geen verklaring zijn voor de waargenomen verdamping. De verdamping in de plantvrije omgeving blijkt puur samen te hangen met de mate van droogte van de grond, aldus Scientias. Dit betekent dat eerdere studies waarschijnlijk hebben overdreven hoe sterk planten reageren op droge lucht en juist de rol van vochtigheid in de bodem hebben onderschat.

Die ontdekking is van grote betekenis voor het klimaatbeleid wereldwijd. De bevindingen benadrukken het belang van het projecteren van toekomstig watergebruik. Er is veel consensus over klimaatverandering als het gaat om de stijging van wereldwijde temperaturen, maar minder over hoe regionale veranderingen in de watercyclus eruit zullen zien. Dit inzicht heeft grote gevolgen voor hoe we denken over de toekomstige gezondheid van ecosystemen op onze planeet.