De mens beïnvloedt vrijwel alle aspecten van de watercyclus. Maar omdat dit niet zichtbaar is in de plaatjes die scholieren, studenten en wetenschappers onder ogen krijgen, hebben we geen idee van de ernst van de situatie. Een internationaal team van waterwetenschappers, hydrologen, maakte nieuwe diagrammen.

Als je de mens buiten beeld laat, dan ontstaat een gevoel van valse veiligheid ten aanzien van de toekomstige beschikbaarheid van water. De watercyclus van de 21e eeuw ziet er namelijk echt anders uit dan die van voorgaande eeuwen. De mens blijkt overal impact te hebben.

Voor het onderzoek, verschenen in Nature Geoscience, keken de wetenschappers naar meer dan 450 verschillende watercyclus-diagrammen online, in schoolboeken en wetenschappelijke literatuur. In 85% van de diagrammen kwam geen enkele menselijke interactie met de watercyclus voor. In maar 2% werd er een verband gelegd met klimaatverandering of watervervuiling. Bovendien lieten alle afbeeldingen groene landschappen in gematigde klimaten zien en volop zoet water, meestal in de vorm van één enkele rivier.

Je kunt geen plaatje vinden van de CO2 of stikstofketen zonder fabrieken en kunstmest. Maar onze waterplaatjes zijn in de 17e eeuw blijven steken
Watercrisis
Van een watercrisis, waar we volgens de wetenschappers onherroepelijk op afstevenen, geen spoor. "Het waterdiagram neemt een centrale plaats in binnen de hydrowetenschappen, maar de misleidende weergave van hoe mensen de watercyclus hebben beïnvloed, leidt ertoe dat we ons niet bewust zijn van de dreigende watercrisis," zegt onderzoeker David Hannah in Phys.org. "Door klimaatverandering, menselijke consumptie en veranderingen in landgebruik buiten beschouwing te laten, creëren we in feite grote verschillen in begrip en perceptie bij het publiek en ook bij sommige wetenschappers."

Het team stelde daarom zelf nieuwe watercyclusdiagrammen op. Belangrijke toevoegingen: gletsjersmeltwater, overstromingen als gevolg van veranderingen in landgebruik, vervuiling, dode zones, verzilting en zeespiegelstijging. "Water in de 21e eeuw is niet te begrijpen als je de mens buiten beschouwing laat," zegt hoofdauteur Ben Abbott. Bij andere takken van wetenschap is de rol van de mens wel degelijk inzichtelijk gemaakt. "Je kunt geen plaatje vinden van de CO2 of stikstofketen zonder fabrieken en kunstmest. Maar onze waterplaatjes zijn in de 17e eeuw blijven steken."

Betere plaatjes en diagrammen zijn geen oplossing voor de mondiale watercrisis, erkennen de wetenschappers. Maar ze kunnen ons er wel van bewust maken dat ons lokale watergebruik en klimaatverandering wereldwijde gevolgen hebben. We zullen ons uiteindelijk anders moeten leren gedragen.

Consequences of human interference in the water cycle - BirminghamIllustratie bij het artikel, credit: University of Birmingham
Dit artikel afdrukken