Nederland houdt vleesvervangers in de benen

Vleesvervangers zijn onvoldoende lekker. Na een paar keer proberen, laten consumenten ze daarom liggen. Toch trekt de niet lekker van de grond komende markt voor plantaardige eiwitten op het moment weer de aandacht. In Nederland loopt de markt minder stroef. Wel geven ingewijden aan dat het in 2024 wel erop of eronder is voor de vleesvervangers. Willen vleesvervangers doorbreken bij een breed publiek dan zal de afzet moeten groeien, zeggen producenten.

De gewenste groei komt nog niet van de grond. Er is nog altijd sprake van een stabilisatie tot lichte krimp blijkt uit de meest recente marktcijfers. Wel neemt de snelheid waarmee de markt krimpt af. Uit onderzoek van ABN AMRO blijkt dat de verkoop in de supermarkten in 2022 met 5% daalde. Recentere data van onderzoeksbureau IRI laat zien dat de daling in de periode van de tweede helft van 2022 tot de tweede helft van 2023 afnam tot 2%.

De geringere afname in Nederland stemt producenten tot optimisme. Zij denken dat de markt in 2024 weer een lichte groei tegemoet kan zien. De positieve verwachtingen worden gevoed door het herstel van de koopkracht van consumenten door afnemende inflatie. Daarnaast blijft de vraag vanuit de vergroenende foodservice sterk.

Succes Lidl, AH volgde
Ingewijden in de markt schrijven het relatieve succes in Nederland toe aan de groei van het private label assortiment. Begin vorig jaar constateerde Foodbusiness dat er één uitzondering was op de krimp in de Nederlandse markt voor vleesvervangers. Dat was de verkoop bij de Lidl omdat, de Duitse discounter (volgens producenten) kwalitatief hoogwaardige huismerken verkocht. Dat bewoog consumenten begin vorig jaar toe over te stappen op de vleesvervangers van Lidl. Het succes van de Duitse supermarkt kreeg vrij snel navolging. Ook de Albert Heijn besloot om in te zetten op een nieuw huismerk AH Terra.

Consumenten laten dure A-merken links liggen, maar de markt profiteert van de reclame die zij maken

Volgens bedrijven die zowel voor de private label-markt als voor merken produceren heeft er een duidelijke verschuiving plaatsgevonden. Consumenten laten dure A-merken links liggen en kiezen voor zeer vergelijkbare private label producten. Dit is in de markt niet onopgemerkt gebleven. Steeds meer A-merken verdwijnen uit de schappen. Recent besloot één bekende Nederlandse speler de handdoek in de ring te gooien. Vanaf maart stopt het merk Boon met de verkoop van kant-en-klare vleesvervangers in supermarkten. In een persbericht geeft het merk aan niet op te willen boksen tegen de prijsdruk van huismerken.

Producenten van private label producten vertellen dat de ruime reclamebudgetten van de A-merken hen op korte termijn omzet hebben gekost, aangezien consumenten weer even naar hen overstapten. Inmiddels werkt het reclamegeweld echter in hun voordeel. De reclamebestedingen hebben de markt laten groeien. Omdat consumenten op zoek zijn naar goedkopere alternatieven en supermarkten liever schapruimte geven aan huismerken dan merken, plukken de private label producenten daar nu de vruchten van.

Plantaardige eiwitproducten in het ziekenhuis moeten op vlees lijken omdat ze anders in de vuilnisbak belanden

Groei door overheid, universiteit en ziekenhuis
Daarnaast zien ingewijden in de markt groeikansen binnen de publieke en semi-private sector. Om de consumptie van plantaardige eiwitten te stimuleren, kiezen overheidskantines er steeds vaker voor om dierlijke eiwitten te vervangen door plantaardige eiwitten. Ook semi-overheidsinstellingen zoals universiteiten werken hieraan mee. Omdat het om flinke volumes gaat, geeft dat een impuls aan de markt.

Verder denkt de markt dat de vraag van ziekenhuizen flink toeneemt. In 2022 tekende de medische sector en de overheid het convenant Green Deal Duurzame Zorg 3.0. Daarin werden afspraken gemaakt over het verlagen van de emissies van de medische sector in Nederland. Zo spraken ziekenhuizen af hun CO₂-uitstoot met 55% te verlagen. Om dit doel te bereiken hebben ze afgesproken dat minimaal 75% van de eiwitten die aan patiënten worden geserveerd van plantaardige origine zijn. Die moeten op vlees lijken, omdat de patiënten hun eten laten staan en het in de vuilnisbak belandt, vertellen ingewijden. Dat schept kansen voor vleesvervangers.

In het verlengde hiervan, kan de alternatieve eiwitsector profiteren van een groeiende vraag naar medische voeding. In de medische wereld is steeds meer aandacht voor de rol die voeding kan spelen bij het helen van het lichaam. Ingewijden in de markt vertellen dat hierbij ruimte ontstaat voor met eiwit verrijkte verrijkte graanproducten zoals brood en pasta. Op dit moment ligt de focus nog op verrijking met groenten, om te zorgen dat patiënten ongemerkt meer vitamines en vezels binnen krijgen. Nieuwe eiwitproducten kunnen patiënten met ondergewicht helpen aan te sterken. Dergelijk verrijkt voedsel is nog controversieel omdat er nog geen consensus is over de opneembaarheid van de extra voedingsstoffen door ons lichaam.

Dit artikel maakt deel uit van de contentsamenwerking tussen Foodlog en Foodbusiness.