"Voor het eerst sinds de lancering van de ranglijst in 2018, zien we dat enkele supermarkten voldoendes scoren," zegt Charlotte Vollaard, expert mensenrechten en bedrijfsleven Oxfam Novib. "Het verschil met de eerste ranglijst uit 2018 is groot, toen scoorden alle Nederlandse supermarkten zeer slecht."
De Nederlandse supermarktketen met een voldoende is Lidl (59%). Aldi volgt met 49%, Jumbo en Albert Heijn blijven volgens de definities van de lijst nog steeds op een ruime onvoldoende steken met respectievelijk 35% en 28%. PLUS - al jaren de duurzaamste supermarkt van Nederland - blijft volgens de door de NGO gedefinieerde normen de grote achterloper met 14%.
Ondanks de vooruitgang van de afgelopen maanden moeten en kunnen Nederlandse supermarktketens "nog veel méér doen om uitbuiting van arbeiders, kleinschalige boeren en vrouwen tegen te gaan" volgens Vollaard.
Dat wil niet zeggen dat er niets is gebeurd. Oxfam wijst op de het gezamenlijke onderzoek van de Nederlandse supermarkten naar arbeidsomstandigheden in de Italiaanse tomatenketen. Albert Heijn, Aldi, Jumbo en Lidl hebben toegezegd genderongelijkheid aan te pakken.
Lidl publiceerde een mensenrechtenonderzoek gericht op vrouwenrechten, Aldi en Lidl hebben toegezegd meer producten van vrouwelijke producenten te kopen. Jumbo en Lidl hebben de eerste stappen gezet door de hele keten voor een aantal hoog risico-producten, waaronder bananen, transparant te maken. Alleen PLUS loopt achter, doordat een 'volwaardige mensenrechtenaanpak' ontbreekt.
Bij de Nederlandse supermarktketens is soms maar 1 persoon verantwoordelijk voor IMVO. En die moet naast mensenrechten ook dierenwelzijn, milieu, klimaat en plasticverbruik in de gaten houdenBovenaan de internationale ranglijst van Oxfam Novib (waarbij Oxfam gekeken heeft naar het beleid op het niveau van het moederbedrijf, inclusief de eventuele vooruitstrevende initiatieven van alle dochterondernemingen. Zo is de score van Albert Heijn gebaseerd op het beleid van moederbedrijf Ahold Delhaize, en die van PLUS inclusief het beleid van inkooporganisatie Superunie) staat het Britse Tesco, met een score van 61%, gevolgd door Lidl, Aldi Süd en Sainsbury's. Volgens Vollaard worden de grote verschillen tussen de supermarktketens mede bepaald door de grootte van de teams die zich inzetten voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO). "Bij de Nederlandse supermarktketens is soms maar 1 persoon verantwoordelijk voor IMVO. En die moet naast mensenrechten ook dierenwelzijn, milieu, klimaat en plasticverbruik in de gaten houden.”
Oxfam streeft ernaar dat uiteindelijk de arbeiders, kleinschalige boeren en vrouwen die ons eten produceren een leefbaar inkomen verdienen en niet langer worden uitgebuit. Daarvoor "moeten de supermarkten hun inkoopbeleid zo inrichten dat iedereen in hun ketens een goed bestaan kan hebben. Je kunt niet én altijd voor de laagste prijs onderhandelen én ook volledig duurzaam zijn.”
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
't Is maar goed dat onze supermarkten geen tankstation hebben zoals in Frankrijk, dan zou het plaatje er heel anders uitzien volgens Volodymyr Zelensky.
Albert Heijn reageerde niet alleen algemeen (zie #1 ) maar ook nog specifiek met een eigen persbericht, waarin de supermarktketen verwijst naar de eigen mensenrechten-aanpak, waarover het bedrijf rapporteert in zijn duurzaamheidsverslag.
Kern is dat Albert Heijn met zijn leveranciers duidelijke afspraken heeft over de bescherming van mensenrechten. "Wij kennen bij Albert Heijn onze nationale en internationale ketens en pakken proactief vraagstukken/risico’s op deze onderwerpen aan. Wij hebben een eigen mensenrechten (due diligence) aanpak waardoor wij meer controle hebben en snel veranderingen kunnen doorvoeren in de productie van onze eigen merkproducten."
ANP vroeg de Nederlandse supermarkten naar hun reactie op het rapportcijfer dat meester Oxfam-Novib hen gaf: je kunt de respons hier lezen.