Een tegenslag voor de Nederlandse boeren, maar ze kunnen er niets aan doen. In 2022 is het stikstofoverschot in de Nederlandse landbouw, het deel van de stikstof dat niet wordt gebruikt voor landbouwproducten, met 6,5% gestegen tot 312 miljoen kilogram.
Deze toename is vooral te wijten aan de droge zomer van 2022. Omdat de grasopbrengst laag was, werd er minder stikstof opgenomen. Van de 312 miljoen kilogram verdween 84 miljoen naar de lucht en werd 228 miljoen niet benut in de bodem. Sinds 2018 was het stikstofoverschot niet zo hoog. Dat blijkt uit de vandaag gepubliceerde Mineralenbalans landbouw van het CBS.
Het stikstofoverschot wordt niet gemeten maar berekend door de aangevoerde stikstof (zoals in krachtvoer en kunstmest) te verminderen met de stikstof die wordt opgenomen in dierlijke en plantaardige producten, en de stikstof die de landbouw verlaat via export, mestverwerking of gebruik door particulieren. Een hoog stikstofoverschot is schadelijk voor het milieu, omdat het kan leiden tot vermesting en verzuring van bodem en oppervlaktewater.
De droge zomer had grote gevolgen voor de hoeveelheid stikstof in gras. Er werd slechts 229 miljoen kilogram stikstof van het land gehaald in de vorm van grondstoffen voor veevoer. De veehouderij had echter 257 miljoen kilogram nodig, wat leidde tot een tekort dat gecompenseerd moest worden uit ruwvoervoorraden. Anders dan voor het gras, was 2022 wel een groeizaam jaar voor akkerbouwgewassen. De afgevoerde stikstof in deze producten steeg met 8,4%, tot 90 miljoen kilogram.
De twee grootste bronnen van stikstof in de landbouw waren krachtvoer (410 miljoen kilogram) en kunstmest (194 miljoen kilogram). Het gebruik van kunstmest nam af, waarschijnlijk door de stijgende prijzen als gevolg van hogere gasprijzen.
De totale hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest daalde van 471 miljoen kilogram in 2021 naar 467 miljoen in 2022. Dit kwam onder andere doordat de samenstelling van het ruwvoer veranderde en het aantal varkens en kippen afnam. Deze dieren eten enkel krachtvoer, geen ruwvoer.
Onder het demissionaire kabinet was mogelijk een nieuwe maatregel te verwachten geweest om mesttoepassingen weersverwachtingafhankelijk te maken. Dat zou een complexe, niet gemakkelijk effectief toe te passen regel zijn geworden. Het zittende kabinet zal vermoedelijk niet voor zo'n weersafhankelijke spelregel kiezen. Het fictieve voorbeeld laat zien dat ieder incident nieuwe regelgeving met zich mee kan brengen.
Dit artikel afdrukken
Het stikstofoverschot wordt niet gemeten maar berekend door de aangevoerde stikstof (zoals in krachtvoer en kunstmest) te verminderen met de stikstof die wordt opgenomen in dierlijke en plantaardige producten, en de stikstof die de landbouw verlaat via export, mestverwerking of gebruik door particulieren. Een hoog stikstofoverschot is schadelijk voor het milieu, omdat het kan leiden tot vermesting en verzuring van bodem en oppervlaktewater.
De droge zomer had grote gevolgen voor de hoeveelheid stikstof in gras. Er werd slechts 229 miljoen kilogram stikstof van het land gehaald in de vorm van grondstoffen voor veevoer. De veehouderij had echter 257 miljoen kilogram nodig, wat leidde tot een tekort dat gecompenseerd moest worden uit ruwvoervoorraden. Anders dan voor het gras, was 2022 wel een groeizaam jaar voor akkerbouwgewassen. De afgevoerde stikstof in deze producten steeg met 8,4%, tot 90 miljoen kilogram.
De twee grootste bronnen van stikstof in de landbouw waren krachtvoer (410 miljoen kilogram) en kunstmest (194 miljoen kilogram). Het gebruik van kunstmest nam af, waarschijnlijk door de stijgende prijzen als gevolg van hogere gasprijzen.
De totale hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest daalde van 471 miljoen kilogram in 2021 naar 467 miljoen in 2022. Dit kwam onder andere doordat de samenstelling van het ruwvoer veranderde en het aantal varkens en kippen afnam. Deze dieren eten enkel krachtvoer, geen ruwvoer.
Onder het demissionaire kabinet was mogelijk een nieuwe maatregel te verwachten geweest om mesttoepassingen weersverwachtingafhankelijk te maken. Dat zou een complexe, niet gemakkelijk effectief toe te passen regel zijn geworden. Het zittende kabinet zal vermoedelijk niet voor zo'n weersafhankelijke spelregel kiezen. Het fictieve voorbeeld laat zien dat ieder incident nieuwe regelgeving met zich mee kan brengen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ho redactie, “Een tegenslag voor de Nederlandse boeren, maar ze kunnen er niets aan doen”. Het stikstofoverschot is in 2022 gestegen door droog weer. De schuldige hangt dus, foei, ver boven ons. Straf, omdat we de jaarlijkse 'biddag voor het gewas' massaal negeren?
De reden voor de toename is m.i. dat boeren de jaarlijks maximaal toegestane hoeveelheid mest op hun grasland willen uitrijden, ook als het gewas door groeistagnatie er niets mee kan. Mest afvoeren kost immers geld. Het kunstmestgebruik nam wel wat af, wat logisch is want kunstmest is duur. Maar applaus voor de laatste alinea: de oplossing ligt bij het weersafhankelijk maken van het gebruik van dierlijke mest. Dat is eenvoudiger dan het lijkt, door de maximale hoeveelheid niet op één jaar vast te pinnen, maar door overheveling van een niet benut deel naar volgende jaren mogelijk te maken. Daarvoor is toestemming van Brussel nodig, die ons meest waarschijnlijke kabinet daar niet zal krijgen. We moeten dus wachten tot Nederland weer bij zinnen is gekomen.
Overigens ligt het in de lijn der verwachting dat het verlies van derogatie leidt tot een duidelijk betere benutting van dierlijke mest. Er is in de vakpers al duidelijk meer aandacht voor een effectievere benutting van de kleinere hoeveelheid, zeker in combinatie met de voorziene forse afname van de totale N-gift in een groot deel van Nederland (voor waterkwaliteit kwetsbare gebieden). De uitspoeling van nitraat zal, naar ik verwacht, fors afnemen. Voorwaarde is dat mestfraude, die veel aantrekkelijker wordt, stevig wordt aangepakt. Ik vrees dat ons meest waarschijnlijke kabinet dat niet gaat doen. Het resultaat? Verdere aanscherping van de mestwetgeving door Brussel met de meeste, eerlijke boeren als slachtoffer.
Frans, en daarom is Nederland de derogatie kwijt, zeg jij. Want inderdaad, die mest moeten ze kwijt. Anders dan het weer, is dat wel een voorspelbare factor.
Maar ... kun je bemesting en de weersomstandigheden op elkaar afstemmen? Je weet immers niet wat het weer de komende 2 maanden gaat doen?
Jouw reactie is - lijkt me - een voorbeeld van de laatste regels van het bericht.
Dick #2 . Ja dat kan, maar moeilijk hier uit te leggen.
Bemesting en voederwinning is meest loonwerk. Maak de beloning afhankelijk van gerealiseerde gewasopbrengst en bodemoverschot (resultaat bodem-gewas balans KringloopWijzer). Beloon dus het vakmanschap van de loonwerker, niet enkel het tempo van werken. Je zult een pijlsnelle verbetering zien.
Er zijn ook regenhaspels........
#3, Frans, hoe zou je zo'n beloning (voor het vakmanschap van de loonwerker ipv zijn efficiency van uitrijden) kunnen operationaliseren?