De Volkskrant van hedenmorgen bericht over het oprichtingsymposium van het Planeet, de kersverse belangenvereniging voor eiwitvernieuwers. Aan het woord komt Prof. dr. Jan Rotmans. Hij deed een uitspraak die de krant haalde.
"Over twintig jaar is iemand die een foute hamburger eet net zo'n paria als een roker nu.' Dat zei Rotmans volgens Mac van Dinther.
Rotmans is hoogleraar in de transitie naar duurzaamheid.
Na afloop van het feestje sprak ik even met hem na. We zouden een afspraak maken, want hij had verstand van duurzaamheid en ik van voedsel. Omgekeerd was niet het geval, bedoelde hij. Dat zijn woorden waar de sofist die ook in mij huist van geniet. 'Als je geen verstand hebt van een vak, kun je ook geen verstand hebben van de duurzaamheid daarvan', zei ik zonder aarzelen terug.
Bedoelde Rotmans dat hamburgers fout zijn of dat er ook goeie zijn?
De lekkere die ook de goeie bleken kwamen uit de proeverij die Urgenda, P4 en Foodlog organiseerden. Maar dat bedoelde Jan niet. Hij bedoelde dat het eten van vlees net zo fout moet worden in de beeldvorming als roken. En dat is onzin. Vlees is te goedkoop. Het is goud waard, ook in de vorm van hamburgers. Gouden horloges en ringen koop je ook niet iedere dag.
Vlees hoort bij landbouw en zeker bij de landbouw van arme landen. Dieren zijn nl. nog altijd de meest efficiente composteer- en recycleermachines van onze schepping. Vlees hoort te komen van de mannetjesbeesten die teveel geboren worden en van de oude vrouwtjes dieren die geen jonkies meer baren, geen eieren meer leggen of geen melk meer geven. Die jonge mannetjes en oude vrouwtjes gooi je niet weg, maar die eet je. Als ze te taai zijn, maak je er hamburgers van. Liefst lekkere, want die zijn het best en al helemaal goud waard.
Hamburgers, Jan, zijn per definitie goed. Ze helpen ervoor zorgen dat we alle restjes goud tot iets smakelijks en voedzaams kunnen verwerken. Toen ik wijsbegeerte ging studeren zei een wijs man tegen me 'je moet er een vak naast kiezen, anders ga je zweven.' Wat zijn er de laatste tijd toch veel hoogleraren met een niet door kennis gehinderde mening. Ook jij veegt ze graag bij elkaar.
Je bent het aan je stand verplicht goed te doen wat je doet. Ook in transitieland is de tijd van roepen en aandacht trekken is voorbij. Het gaat om serieuze zaken. Neem een voorbeeld aan VU-professor Jaap Seidell. Die nam ooit een politiek standpunt in dat mevrouw Brundtland zo belangrijk vond dat ze er haar tweede termijn bij de WHO voor op het spel zette. Het klopte namelijk want het kwam voort uit vakkennis.
Voor zulke politiek heb ik respect.
Ons gesprek is bij deze geopend. In het openbaar. Dit gaat tenslotte over zaken die we allemaal moeten weten, anders blijven we lullen en worden onderwijl mensen gek gemaakt via de kranten. Dat zorgt voor blokkades bij het voor elkaar krijgen van de werkelijk noodzakelijke transities.
Fotocredits: Jan Rotmans proeft een hamburger, www.fotodijkstra.nl
Dit artikel afdrukken
Rotmans is hoogleraar in de transitie naar duurzaamheid.
Na afloop van het feestje sprak ik even met hem na. We zouden een afspraak maken, want hij had verstand van duurzaamheid en ik van voedsel. Omgekeerd was niet het geval, bedoelde hij. Dat zijn woorden waar de sofist die ook in mij huist van geniet. 'Als je geen verstand hebt van een vak, kun je ook geen verstand hebben van de duurzaamheid daarvan', zei ik zonder aarzelen terug.
Bedoelde Rotmans dat hamburgers fout zijn of dat er ook goeie zijn?
De lekkere die ook de goeie bleken kwamen uit de proeverij die Urgenda, P4 en Foodlog organiseerden. Maar dat bedoelde Jan niet. Hij bedoelde dat het eten van vlees net zo fout moet worden in de beeldvorming als roken. En dat is onzin. Vlees is te goedkoop. Het is goud waard, ook in de vorm van hamburgers. Gouden horloges en ringen koop je ook niet iedere dag.
Vlees hoort bij landbouw en zeker bij de landbouw van arme landen. Dieren zijn nl. nog altijd de meest efficiente composteer- en recycleermachines van onze schepping. Vlees hoort te komen van de mannetjesbeesten die teveel geboren worden en van de oude vrouwtjes dieren die geen jonkies meer baren, geen eieren meer leggen of geen melk meer geven. Die jonge mannetjes en oude vrouwtjes gooi je niet weg, maar die eet je. Als ze te taai zijn, maak je er hamburgers van. Liefst lekkere, want die zijn het best en al helemaal goud waard.
Hamburgers, Jan, zijn per definitie goed. Ze helpen ervoor zorgen dat we alle restjes goud tot iets smakelijks en voedzaams kunnen verwerken. Toen ik wijsbegeerte ging studeren zei een wijs man tegen me 'je moet er een vak naast kiezen, anders ga je zweven.' Wat zijn er de laatste tijd toch veel hoogleraren met een niet door kennis gehinderde mening. Ook jij veegt ze graag bij elkaar.
Je bent het aan je stand verplicht goed te doen wat je doet. Ook in transitieland is de tijd van roepen en aandacht trekken is voorbij. Het gaat om serieuze zaken. Neem een voorbeeld aan VU-professor Jaap Seidell. Die nam ooit een politiek standpunt in dat mevrouw Brundtland zo belangrijk vond dat ze er haar tweede termijn bij de WHO voor op het spel zette. Het klopte namelijk want het kwam voort uit vakkennis.
Voor zulke politiek heb ik respect.
Ons gesprek is bij deze geopend. In het openbaar. Dit gaat tenslotte over zaken die we allemaal moeten weten, anders blijven we lullen en worden onderwijl mensen gek gemaakt via de kranten. Dat zorgt voor blokkades bij het voor elkaar krijgen van de werkelijk noodzakelijke transities.
Fotocredits: Jan Rotmans proeft een hamburger, www.fotodijkstra.nl
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Zo erg paria is een roker echt niet. Dat is wishful thinking. En mijn voorspelling: over twintig jaar wordt er nog meer vlees gegeten als nu. Een klein elitair deel van de rijke samenleving zal minderen, de rest zal meerderen.
Dat laat ook de FAO zien; de wereld zal tot meer dan 70% méér willen verbruiken in de komende drie decennia. Daarom staat de FAO een intensieve ipv een extensieve teeltvorm voor. Dat neemt niet weg dat er een zeer besliste noodzaak is tot aanmerkelijk minder meer. De impact van een numeriek rijke wereld numeriek gering, maar moreel wél van groot belang.
Teeltvormen waarbij we vlees produceren om het vlees alleen zouden wellicht als problematisch moeten worden gekenmerkt.
Ik denk dat de vergelijking vleeseter met roker enigzins overdreven is. Ben het met Dick eens dat vlees waarschijnlijk sowieso duurder wordt, of we het willen of niet. Helaas haalt 1 zo'n uitspraak de krant dan, en niet het genuanceerde transitieverhaal dat professor Rotmans die middag hield. Rotmans ziet een ontwikkeling in het voedselsysteem van een verticale naar een horizontale structuur, van top-down naar bottom up, van hiërarchisch naar netwerken en van centraal naar decentraal. Bovendien ziet hij een beweging van jonge mensen die opereren vanuit passie.
De transitietheorie geeft biedt een organisatie als de YFM houvast en kan geeft het 'rommelen in de marge' een perspectief. De transitietheorie kan werken als een versneller van sociale innovatie.
In de westerse wereld zal de intensieve veehouderij of de intensieve productie van landbouwproducten het op termijn afleggen tegen de extensievere manier van produceren (en mbt veeteelt, op gronden waar geen renderende landbouw op gepleegd kan worden). Extensief produceren van vlees kan niet uit voor een prikkie. Ik voorspel dat de consumenten op een gegeven moment genoeg krijgen van eenheidssmaken zoals die geproduceerd worden in de vorm van ballen, hamburgers of anderszijds. Met of zonder toevoegingen... De maatschappelijke druk tegen intensief produceren zal de komende jaren alleen maar toenemen, ondanks het feit dat we het gebruik van preventieve medicijnen naar beneden zullen bijstellen.
De consument zal op een gegeven moment moeten ervaren en accepteren dat goed (dwz minder intensief)geproduceerde landbouwproducten (vlees, granen, fruit, zuivelproducten enz) tijd nodig hebben om tot wasdom te komen. Dat kost beduidend meer geld dan de huidige vorm van produceren.
Om kort te gaan Dick, jouw uitgelegde kippen en mannetjes dieren zullen nog altijd voor een gedeelte in de gehaktachtige producten verdwijnen, maar daarnaast zal er een stroming komen die vraagt om producten welke smaak van zichzelf hebben, zonder dat er hulpmiddelen worden gebruikt. Dit wordt een product dat beduidend duurder zal zijn als zijn huidige equivalent. Dan maar wat minder vaak. Consumenten schuldgevoelens aanpraten zal niet meer werken, want we weten dan wel beter....
Prof. dr. Jan Rothmans.. eh.. is dat misschien een afgedwaalde neef van Philip Rothmans ......?
Oh ja.. Fipse. met je laatste alinea ben ik eens..