groeien naar 60.000 potjes
Sita vertelde dat het winnen van de prijs haar veel nieuwe belangstelling voor haar sambals - die eigenlijk smaakmakende chutneys zijn, maar daar begrijpen Nederlanders te weinig van - heeft opgeleverd. Toen we haar de prijs uitreiken zei ik vanaf het podium dat Sita van haar beroep als sambalmaker kon leven, terwijl ze haar bedrijf helemaal zelf had weten op te zetten, zonder zware banklasten. Wat ze verdient gebruik ze om haar groei te kunnen financieren. Langzaam misschien, maar beheerst. We hadden het er zaterdag jl. verder over. Ze hoopt dat ze in 2010 naar een productie van 60.000 potjes kan groeien. Daar zit ze nu nog niet op, maar de aandacht die ze heeft zou haar zover kunnen brengen. Het inkomen dat ze dan verdient, begint ergens op te lijken want het mag wel wat meer ontdekte ik. Ik ben discreet over de cijfers, maar weet dat ze bij dat aantal een inkomen kan verdienen waar een Nederlandse boer voor zou tekenen. Met dit verschil, dat ze geen tonnen of een miljoen krediet heeft zoals die boer. Als ze door kan groeien naar 90.000 potjes, wat haar product en zij erbij meer dan waard zijn, dan wordt de boer jaloers. Ik leg u uit waarom.
wereldinkomen
Met 60.000 potjes verdient Sita, die mij een sambal bereidt waar ik van geniet, iets wat zij al een wereldinkomen noemt. Misschien vindt de hoogopgeleide koper van haar producten dat niet, maar boeren zouden het best alle jaren willen hebben kan ik u verzekeren. En ze kan best naar 90.000 en meer mensen gelukkig maken met een bijzonder product. Dan zal nog steeds geen 2 procent van Nederland zo'n geweldig smaakmakertje in zijn keuken hebben, maar zal het haar goed gaan. Ik maak nu een gedachtensprongetje. U snapt zo direct waarom.
De inhoud van zo'n potje van Sita is zo groot en zwaar als een kippenei. Een eierboer heeft 70.000 kippen nodig om nog net te kunnen overleven met zijn gezin en bedrijf en zit met tonnen en soms meer aan leningen. Een kip legt iedere dag 1 ei. We doen het grof en zetten de productie op 300 per kip: 300 x 70.000 = 21.000.000 stuks eieren. Da's 233 x zoveel als Sita bij een vergelijkbaar inkomen. Dat is om even stil van te worden.
666 maal minder zorgen
Eierkippenboer Gerard Brandsen vertelde me laatst dat zijn vader in Barneveld eind jaren '50 van driehonderd kippen riant kon leven. U weet het nu, die leverden hem 300 x 300 eieren op. Zo'n 90.000 dus. Dat is dus toevallig ook 233 keer minder dan nu. Het kan dus ook de andere kant op, want Sita - die zelf haar pepers teelt in een gepachte hoek van een kas - kan wel, wat een moderne eierboer niet meer denkt te kunnen. Die boer denkt inmiddels aan opschalen naar minstens 200.000 dieren en dus wel 666 maal zoveel eenheden product om nog steeds iets vergelijkbaars te verdienen als zou kunnen in een goudeerlijk klein boeren- en verwerkingsbedrijf met een echt gezicht en veel minder grote zorgen.
Help Sita groeien naar die 90.000 potjes volgend jaar. Haar spul is bijzonder goed bij vlees, dus als het legertje van Keurslagers zich even inspant is het alvast zomaar gepiept. En als dat lukt, dan krijgen we vast kippenboeren die ook gaan nadenken hoe ze met veel minder sores iets met hun eieren kunnen doen en nog maar 300 in plaats van 200.000 kippen hoeven te houden. Van die grote komen er vanzelf genoeg. Maar we willen een bijzonder ei-product. Kan dat niet? De culi's hier kunnen best even meedenken. Want zo begon het met Sita ook. Ze stond een paar jaar geleden met haar huisgemaakte sambals op Kunsthal kookt. Die werden zo lekker gevonden dat het zover is het gekomen en er een bedrijf ontstond.
Kom op, help een eierboer de ratrace uit en zorg ervoor dat luie genieters er een bijzonder product bijkrijgen en er even voor omlopen naar de Keurslager. Die moet tenslotte ook een reden hebben om zijn winkel aantrekkelijker te maken dan een super waar je ook vlees kunt kopen. Ja, maar geen Hottie Sambal en meer bijzonder spul.
Dus culi's, help even mee. Waarom zou een ei niet kunnen wat sambal wel kan?
Denk mee: hoe kun je ei verwerken zoals Sita doet met pepers?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Een ei is een ei en blijft een ei. Net zoals de ingredienten uit Sita's sambal ook herkenbaar blijven. Wat zij beter doet dan de eierboer is haar klantgerichtheid. Zij maakt de sambals waar vraag naar is. En daar zit hem de crux: datgene maken waar om gevraagd wordt. Je moet dus niet vanuit het ei denken, maar vanuit de consument. Dat kun je op gevoel doen (zoals Sita voor een groot deel heeft gedaan) maar je kan ook onderzoek doen. In ieder geval kun je leren van de sambals:
- eenvoudig te gebruiken en smakelijk. Het sluit aan op onze eetwijze en voegt tegelijkertijd iets nieuws toe
- bio, fair etc.
- goede distributie (natuurwinkels)
En natuurlijk gewoon een goed verhaal
@Dick en vooral bedankt voor de tip.. ik laat de eierdiscussie even voor wattie is en ga vandaag nog de sambal in huis halen. Gelukkig ook in Wageningen te krijgen bij een specialiteitenzaak
Soms zou ik wel's op z'n Hendrik's wllen reageren, zo van "Dick, je snapt er geen bal van". Maat dat kan niet, omdat Dick er heel veel van snapt. En bovendien zou ik't ook niet willen, omdat ik niemand ken die zich meer inzet, waarvoor heel veel respect. Ook veel respect voor Sita overigens.
Waarom dan toch die neiging? Dat is iets wat ik moeilijk kan uitleggen. Misschien iets in de genen, van opa of zo. Mijn gevoel zegt dat de boer(in) een soort oermens is, die zich concentreert op het weer, kijkt hoe het graan erbij staat, hoopt op een goede prijs, naar de landbouwbeurs gaat en al plannen maakt voor de aanschaf van een nieuwe Fendt maar dan toch besluit dat ie met de prognose van recordoogsten (en tegenvallende prijzen) maar wat meer kuikens opzet en zo zijn mooie graan aan z'n kippen voert. Verder zit ie aan de keukentafel te mopperen over de regels en de supermarkt. Hij is ook blij dat ie zich ver van de hectiek van de stad kan houden, van die grillige consument. En tenslotte, zoals alle boeren, besmeert ie z'n boterham met margarine, soms halvarine. Roomboter is nl niet goed voor'm, en veel te duur. Maar goede of slechte tijden, hij zou voor geen goud willen ruilen, hoeveel potjes ze ook verkopen.
Dit is mijn beeld, en op de 1 of andere manier wil ik dat behouden, of verdedigen. Zal ook wel angst voor verandering zijn. Ik weet wel dat het verandert, dat het ook nodig is. Met name in de tuinbouw is het al een totaal ander beeld, maar toch. Waren het eerst een aantal innoverende ondernemers met lef, nu staat het gros van de boeren dus op een cruciale kruising: gaat ie door met hetzelfde, maar dan groter, of gaat hij of zij iets anders doen.
Dick stelt nu voor dat ie een uniek product gaat maken. Wat moet ie nu doen? Een marketing boek kopen? De buurman bellen en vragen mee te denken? De stad ingaan en de supermarkt 's met andere ogen gaan bekijken? En warempel, hij krijgt een idee. Nu een partner zoeken die hem verder kan helpen. Net als ie denkt dat er geen bedrijf is dat het wil proberen belt een verwerker dat ie voor een flinke vergoeding en volledig voor eigen risico het wel wil doen. Eerst marktonderzoek, kost wat, dan proefpotjes maken, hele klus, want het smaakte eerst nergens naar, verder ontwikkelen, hehe, en nu wil de super het niet verkopen. Dan ga ik het zelf verkopen, wat een tijd, wat een energie, slapeloze nachten. Ondertussen heeft ie wat minder naar het graan kunnen kijken, en naar de kippen... en is er een Jan Robben bij? Nee, geen Jan Robben, die is nl echt goed in zijn concept, misschen vindt ie dat zelfs wel leuker dan het telen. Deze boer niet.
Dick, willen de meeste boeren niet juist blijven boeren? Er zullen er echt wel bij zijn die het redden, zoals eerder ergens (door Wouter de Heij?) is aangekaart in bv de gesneden groente en fruit branche. Maar, zoals de harde cijfers van start-ups en productinnovaties aantonen, slaagt er maar een heel klein percentage. Moeten er dan niet teveel boeren sneuvelen voor 1 succes?
Voor de duidelijkheid, ik ben het helemaal met je eens Dick, er is genoeg ruimte en noodzaak om prachtige producten te bedenken en te maken, maar is het logisch dat dat vanuit de boer moet komen? Kun je niet beter bij de levensmiddelenindustrie (en dan misschien vooral het MKB) aandringen om samen met boeren dit traject in te gaan en een model te ontwikkelen waarbij het risico (ook op succes) eerlijk wordt gedeeld?
Liesbeth, het zal je verbazen: ik begrijp je. En daar zit ik zo mee.
Er komt nog een tekst van Jan Peter van Doorn online straks. In zekere zin hebben we daar hetzelfde onderwerp te pakken: wat kan Sita wel, dat de boer niet kan?
Overigens, de boer kan het ook. Er zijn voorbeelden, maar het zijn er verdomde weinig en de rest gelooft er geen bal van.
Maar laten we het daar hier niet over hebben. Laten we het in deze draad hebben over wat je met een ei kunt. Kom op culi's!!
Dat tekstje staat nu online.