Toen Rob Baan besloot gasvrij zijn microgroenten energieneutraal te gaan telen had hij geen glazen bol. "Het milieu is altijd mijn drijfveer geweest," zegt Rob Baan, eigenaar van Koppert Cress, in Omroep West. "Het doet me goed nu te zien dat duurzaamheid zich uiteindelijk terugbetaalt. [..] Mijn kas heeft de komende vijftig jaar geen energie nodig. Maar ik leef wel heel erg mee met mijn collegakwekers."
Indertijd nam Baan een drastische beslissing. Hij richtte zijn kassen in met warmtewisselaars, ondergrondse leidingen met aardwarmte, diffuse ramen die alle warmte vasthouden en ledverlichting. Het kostte hem "ongeveer een miljoen euro per hectare meer dan een 'normale' kas." Baan slaat 's zomers warmte op die hij in de winter gebruikt om de kas te verwarmen. En omgekeerd gebruikt hij de kou van de winter om in de zomer de kas te koelen.
Helemaal gasvrij is ook Baan niet. Maar om een andere reden. "Door een regeling van de overheid is het fiscaal gezien heel onaantrekkelijk geworden om groene stroom in te kopen," legt Baan uit. "Omdat ik tijdens de coronacrisis al veel geld verloren heb, ben ik daarom sinds vorig jaar mijn stroom zelf gaan produceren. En ja, daar heb ik een beetje gas voor nodig. Dat blijft pijn doen. Niet vanwege het geld, maar het is een principieel ding. Dat je wordt gestraft terwijl je het goede doet."
Baan is ongeveer 2% van zijn omzet kwijt aan gas. Bij collegatuinders is het gemiddeld 20%. "Ondanks dat ik zelf niet geraakt word, zie ik dit óók als een ramp. Het is desastreus voor mijn sector," aldus Baan.
Maar misschien valt dat ook wel mee. In GFActueel zegt Arne Bac van de Rabobank dat lang niet alle glastuinders hard getroffen worden door de huidige hoge gasprijzen. "Het is helemaal afhankelijk van hoe de energiemix er op een bedrijf uitziet”, zegt Bac. “Wanneer en voor welk volume is er voor welke gas- of stroomprijs vastgezet voor de langere termijn? Dat is een enorm diffuus beeld.”
Volgens een eigen inventarisatie door de Rabobank zit er op dit moment nog maar een enkele teler al krap. Bovendien zijn de financiële buffers van de meeste glasgroentebedrijven sterk genoeg om een winter met duur gas te doorstaan, omdat er de afgelopen jaren gemiddeld goede rendementen zijn behaald. De bedrijven die nu in de problemen komen zijn "deels of geheel afhankelijk zijn van duur daggas én hebben bijvoorbeeld net een flinke investering gedaan of er is wat financieel onverwachts gebeurd.” De keuze van een energiestrategie is sowieso echt een ondernemersbeslissing, en dus kaatst Bac de bal terug: "de telers die nu met een dure daggasstrategie zitten, hebben van diezelfde strategie vorig jaar ook profijt gehad.”
De telers die het desondanks zo moeilijk hebben dat ze omvallen, zullen worden overgenomen door hun collega's. Volgens Rabobank zal die ontwikkeling niet zo'n vaart lopen.
Indertijd nam Baan een drastische beslissing. Hij richtte zijn kassen in met warmtewisselaars, ondergrondse leidingen met aardwarmte, diffuse ramen die alle warmte vasthouden en ledverlichting. Het kostte hem "ongeveer een miljoen euro per hectare meer dan een 'normale' kas." Baan slaat 's zomers warmte op die hij in de winter gebruikt om de kas te verwarmen. En omgekeerd gebruikt hij de kou van de winter om in de zomer de kas te koelen.
Helemaal gasvrij is ook Baan niet. Maar om een andere reden. "Door een regeling van de overheid is het fiscaal gezien heel onaantrekkelijk geworden om groene stroom in te kopen," legt Baan uit. "Omdat ik tijdens de coronacrisis al veel geld verloren heb, ben ik daarom sinds vorig jaar mijn stroom zelf gaan produceren. En ja, daar heb ik een beetje gas voor nodig. Dat blijft pijn doen. Niet vanwege het geld, maar het is een principieel ding. Dat je wordt gestraft terwijl je het goede doet."
Baan is ongeveer 2% van zijn omzet kwijt aan gas. Bij collegatuinders is het gemiddeld 20%. "Ondanks dat ik zelf niet geraakt word, zie ik dit óók als een ramp. Het is desastreus voor mijn sector," aldus Baan.
Maar misschien valt dat ook wel mee. In GFActueel zegt Arne Bac van de Rabobank dat lang niet alle glastuinders hard getroffen worden door de huidige hoge gasprijzen. "Het is helemaal afhankelijk van hoe de energiemix er op een bedrijf uitziet”, zegt Bac. “Wanneer en voor welk volume is er voor welke gas- of stroomprijs vastgezet voor de langere termijn? Dat is een enorm diffuus beeld.”
Volgens een eigen inventarisatie door de Rabobank zit er op dit moment nog maar een enkele teler al krap. Bovendien zijn de financiële buffers van de meeste glasgroentebedrijven sterk genoeg om een winter met duur gas te doorstaan, omdat er de afgelopen jaren gemiddeld goede rendementen zijn behaald. De bedrijven die nu in de problemen komen zijn "deels of geheel afhankelijk zijn van duur daggas én hebben bijvoorbeeld net een flinke investering gedaan of er is wat financieel onverwachts gebeurd.” De keuze van een energiestrategie is sowieso echt een ondernemersbeslissing, en dus kaatst Bac de bal terug: "de telers die nu met een dure daggasstrategie zitten, hebben van diezelfde strategie vorig jaar ook profijt gehad.”
De telers die het desondanks zo moeilijk hebben dat ze omvallen, zullen worden overgenomen door hun collega's. Volgens Rabobank zal die ontwikkeling niet zo'n vaart lopen.
Piet klopt. En die zelfde vraag kan je stellen voor de veehouderij, zware industrie, transport of energiesector. Ik zeg houden en vergroenen. Nederland met alleen een Zuidas is toekomstloos. En het gemak waarmee over reductie wordt gesproken verraad ook gebrek aan kennis. We zitten in een economische mikado samenleving.
Het is uiteindelijk de vraag of er nog plek is in Nederland voor land- en tuinbouw. Volgens mij gaat bijna iedere draad hierover nu.
Mijn mening is dat er slechts plek blijft voor producten met hoge waardes zoals uitgangsmateriaal. Veel minder oppervlak met veel minder overlast. Er zal hard ingezet moeten worden om het centrum te blijven van R&D en ondersteunende technologie voor de wereldmarkt. Kun je dat zijn zonder substantiële lokale productie? Waarschijnlijk wel ...
Uiteindelijk zal het achteraf allemaal heel logisch zijn.
- als dat sinus, waarom is de gasprijs dan een ding?
- niks mis met een “taxi” ik rij er zelf in.
- ja om technologie te kopen in Nederland.
Enkele feiten:
- kas als energiebron bestaat sinds 2014
- Westlanders rijden niet in een taxi
- Jack Ma is wel geïnteresseerd in de mooie toekomstverhalen van de Nederlandse glastuinbouw.
Ik had warmtenet moeten schrijven.
Enfin. Er wordt al minstens twintig jaar over energie producerende kassen gesprokene. En nee ik absoluut niet tegen energie intensieve sectoren in Nederland. Maar wel in combinatie met een strenger energiebesparend beleid.
En die extreme steun aan KLM zonder dat de maatschappij daarvoor aandelen krijgt is idd bespottelijk.