Dure tomaten, meer bloemkool, rucola en spinazie en €900…

"Gas is zo’n 25% van mijn totale kosten. Vorig jaar kostte een kuub gas rond deze tijd tussen de 15 en 20 cent en nu is de dagprijs al ruim boven een euro. Voor die prijs moet er geld bij, daar kun je niet voor telen. Ik heb 60 tot 70% van mijn gas op een vaste prijs ingekocht. Ik ga alleen dat deel benutten. Dat betekent dus minder belichten en de verwachting is dat we dan ook zo’n 70% van de normale productie halen.” Tuinder Jos van der Lans zegt in De Telegraaf dat hij minder tomaten zal gaan telen. Naar verwachting zullen ook andere telers dat gaan doen. Sommigen zullen hun kassen leeg laten staan. Dat betekent dat de tomaten komende winter duur zullen worden.

Voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland vreest dat komende winter tuinders zullen failleren door de hoge gasprijs. Een crisisteam met telers, Rabobank en partijen met kennis van energie en teelttechnieken moet oplossingen bedenken voor de ruim 3.100 gespecialiseerde Nederlandse tuinbouwbedrijven. Ruim 1.250 bedrijven verbouwen tomaten, paprika's en komkommers of planten en bloemen in kassen die met gas worden verwarmd.

De vuilnisbak is momenteel de grootste klant van de glastuinbouw

Anders dan de Franse overheid die de gasprijs voor consumenten en bedrijven bevriest en zelf het verlies neemt, laat de Nederlandse de markt zijn werk doen. Daardoor schieten in Nederland de prijzen van gas omhoog. Telers besluiten daarom hun bestellingen bij toeleveranciers te annuleren. Ze zeggen hun bestellingen bij de opkwekers van tomaten-, komkommer- en paprikaplanten af. "De vuilnisbak is momenteel de grootste klant van deze bedrijfstak"', zegt een woordvoerder van Glastuinbouw Nederland. Telers zetten hun kassen niet meer vol. Om uit de kosten te komen, zouden ze hun verkoopprijs moeten verdubbelen, maar dat is in de markt nauwelijks haalbaar. Consumenten kopen hun spullen dan niet meer en de retail staakt daarom de inkoop op voorhand.

Tomatenteler Alfons van den Hoek uit het Brabantse Dongen heeft een oplossing. Hij vult twee derde van zijn kas met tomaten. Voor de rest zet hij producten die geen warmte nodig hebben: rucola, spinazie en bloemkool. Van den Hoek realiseert zich dat zijn overlevingsstrategie een doekje voor het bloeden is. Nog afgezien van de sterk dalende bloemkoolprijs als veel tuinders zijn strategie volgen, realiseert hij zich dat zijn leverancier onder druk komt te staan. "Die is dan meer geld kwijt aan de inkoop dan hij verdient aan de verkoop. Dat kan niet lang goed gaan."

De dure groenten ga je komende winter betalen - of niet meer kopen - bovenop de circa €900 hogere energierekening die je volgens het Nibud kunt verwachten om je huis te verwarmen en te koken. Het Centraal Bureau voor de Statistiek meldt vanmorgen dat consumentengoederen en -diensten in september 2,7 procent duurder waren dan een jaar eerder. In augustus was de inflatie 2,4 procent. "Onder andere de prijsontwikkeling van gas en elektriciteit zorgden voor een hogere inflatie", schrijft het bureau. De Volkskrant signaleert paniek onder consumenten die massaal naar energieleveranciers bellen met vragen over hun contract. Bij Independer koos de afgelopen maand 22% van de consumenten die een nieuw contract afsloten voor een driejarig contract. Vorig jaar was dit nog 5%. Zeven keer zoveel consumenten als vorig jaar kozen voor een vijfjarig contract.