Beren krimpen door voedselstress maar blijven even vet

"Vet is leven voor een beer," zegt Frank van Manen, ecoloog bij de US Geological Survey in The Verge. Van Manen en zijn collega's onderzochten de data die de afgelopen 20 jaar over de grizzlyberen in Yellowstone Park verzameld zijn. Beren hebben veel vet nodig om de maandenlange winterslaap door te komen en gezonde jongen te krijgen. Dat vet bouwen ze in de herfst in een relatief korte periode op door heel veel te eten (ze gaan dan in 'hyperfagie'). De Fat Bear-verkiezing in Alaska laat zien hoe dat in zijn werk gaat.

In het Yellowstone Park, een natuurgebied van bijna 9.000 vierkante kilometer (Nederland is 41.000 vierkante kilometer), hebben beren de afgelopen 20 jaar te maken gekregen met uitdagende omstandigheden. Zo viel één van de hoofdbestanddelen van hun herfstmenu weg, de zaden van de Napoleonboom. Die boom is sinds dit jaar zelf een bedreigde soort, door klimaatverandering, die een grotere kwetsbaarheid voor schorskevers veroorzaakt en door bosbranden. Ook de aantallen cutthroat-forellen en elanden dalen al jaren. De grotere voedselconcurrentie tussen beren onderling in het park én toenemende menselijke ontwikkeling en recreatie leiden tot een soms mager kostje voor de beren en dus voedselstress.

Kleiner maar even vet
"We waren nogal verrast," zegt Van Manen. Beren in de dichtstbevolkte delen van het park, vooral jonge vrouwtjes, blijken een iets lagere vetvrije lichaamsmassa (spieren en botten) te hebben dan hun soortgenoten. Toch hadden deze iets kleinere beren nog steeds hetzelfde vetpercentage als alle andere beren in het park. Ze zijn dus gezond, ook al zijn ze iets kleiner. Blijkbaar zet de overlevingsstrategie van de grizzlyberen in op calorie-inname gebruiken voor vetopslag in plaats van grootte en kracht.

De beren zijn alleseters die veel bewegen. Ze kunnen zich dus op zoek naar voedsel over grote afstanden verspreiden en kunnen vrijwel alles eten wat ze vinden. Zo blijken ze te compenseren voor de wegvallende zaden door meer karkassen te eten. De onderzoekers legden minstens 260 verschillende soorten voedsel vast die de beren in het park eten. "Ze eten een verbazingwekkend aantal soorten," zegt Van Manen. Een keerzijde van de verandering in eetpatroon is dat het aantal conflicten tussen mens en beer toeneemt.

De onderzoekers waarschuwen ook. Want hoewel de grizzlyberen van het Greater Yellowstone Ecosystem in staat zijn geweest om hun vetgehalte te handhaven terwijl de leefomstandigheden veranderden, is het maar de vraag of zij zich ook in de toekomst zullen kunnen blijven aanpassen aan nóg extremere verstoringen, zoals de voortdurende opwarming, veranderende patronen van bosbranden en nog intensievere cohabitatie met mensen.