4 min
Rutte IV loopt weg voor deugdelijke stikstofwetgeving en zet de provincies aan het werk; wegens ziekte van de premier wordt pas morgen gedebatteerd over de consequenties die dat heeft voor de Haagse politieke verhoudingen. Onderwijl stelt melkveehouder en agrarisch makelaar René de Jong uit Hoornsterzwaag (Friesland) een praktische oplossing voor: verhoog de drempel van de Kritische Depositiewaarde (KDW). Volgens hem kunnen de provincies dat zelfstandig doen. Het is juridisch onderbouwd vanuit de goede kring, zoals hij hieronder onthult.
Om te beoordelen of een project dat stikstof uitstoot vergunningplichtig is, geldt momenteel een rekenkundige ondergrens of drempelwaarde van 0,00(5) mol per hectare per jaar. Weinigen weten dat dit getal arbitrair is gekozen. Het is niet gebaseerd op wetenschap, maar op de snelheid waarmee de gemiddelde computer de stikstofdepositie met het aan de vergunningverlening gekoppelde model AERIUS kan berekenen.
AERIUS kan de depositie tot 18 cijfers achter de komma berekenen, maar daar zou de gemiddelde computer weken over doen. De berekening van de depositie wordt daarom door AERIUS na 3 cijfers achter de komma afgekapt. Dat kan qua informatiewaarde weinig kwaad omdat die 0,005 mol/ha/jaar al zo weinig is (0,07 gram per hectare per jaar) dat nagenoeg alles een vergunningplicht heeft. Zelfs als het om een homeopathische overbelasting van een Natura 2000-gebied gaat. Meetbaar in de praktijk is het niet. AERIUS berekent de homeopatische dosis op basis van de rekenregels die in het model zijn gestopt.
TNO heeft in opdracht van het kabinet onderzocht of aan de hand van fysische- of model-technische overwegingen een rekenkundige ondergrens is af te leiden. Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat – op basis van ‘ruis’ – de rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie tussen de 1 en 10 mol per hectare per jaar ligt. Dit betekent dat een met AERIUS berekende depositie niet te onderscheiden is van nul als deze zelfs ergens tussen de 1 en de 10 mol per hectare ligt. Dat betekent dat tussen de 200 en 2.000 maal zoveel berekende depositie niet uitmaakt: ook zoveel meer berekende depositie heeft geen effect op de natuur.
In Duitsland is er wel sprake van een empirisch onderbouwde drempelwaarde van maar liefst 0,3 kg (21,4 mol) per hectare per jaar. Dat komt nagenoeg overeen met de ondergrens van TNO.
Willekeur
Het TNO onderzoek is volgens minister Van der Wal voor Stikstof géén aanleiding om de huidige ondergrens aan te passen. Haar reactie op het TNO-rapport heeft geen logische, wetenschappelijke of andere feitelijke basis. TNO wijst op het feit dat de ondergrens van 0,005 mol een willekeurige en niet wetenschappelijk onderbouwde rekengrens is. Daar toch aan vasthouden, is dan ook een willekeurig besluit dat de minister niet kan uitleggen, terwijl het grote maatschappelijk consequenties heeft.
Vergunningplicht
In artikel 6, lid 3 van de Habitatrichtlijn en artikel 2.7 lid 2 van de Wet natuurbescherming staat dat een plan of project dat - afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten - significante gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied, vergunningplichtig is.
Een project of plan is sinds de PAS-uitspraak vergunningplichtig als deze een stikstofdepositie veroorzaken op een Natura 2000-gebied van meer dan ‘nul’. Om, zoals hierboven uitgelegd, systeemtechnische redenen is een depositie van ’nul’ afgerond naar 0,00(5) mol per hectare per jaar.
Wat de Raad van State echt oordeelde
De drempelwaarden van ‘nul’ is ingesteld nadat door de PAS-uitspraak de drempelwaarden in de PAS van 0,05 en 1 mol met terugwerkende kracht ongeldig werden verklaard.
De drempelwaarden in de PAS zijn echter niet door de Raad van State ongeldig verklaard omdat elke extra depositie op een overbelast Natura 2000-gebied, hoe klein ook, een significant negatief effect zou kunnen hebben en daardoor vergunningplichtig is. De Raad van State verklaarde de drempelwaarden ongeldig omdat:
Sinds de PAS in het voorjaar van 2019 door de Raad van State is afgeschoten, is er geen sprake meer van een regeling waarbij rekening moet worden gehouden met een cumulatief effect van toekomstige deposities onder een drempelwaarde. Het effect een project of plan op een Natura 2000-gebied dient dus na de PAS-uitspraak afzonderlijk te worden beoordeeld. Een PAS-melder veroorzaakt een stikstofdepositie van minder dan 1 mol per hectare per jaar. Uit het TNO-rapport blijkt dat een dergelijk kleine depositie niet te onderscheiden is van nul. Hieruit volgt dat de stikstofdepositie van een afzonderlijke PAS-melder geen significante effecten kan hebben op een Natura 2000 gebied. Wat betekent dat voor een afzonderlijke PAS-melder geen vergunningplicht geldt.
Provincies kunnen dit beleid doorvoeren binnen de bestaande kaders
Het bovenstaande is een beknopte samenvatting van een juridisch houdbare notitie die op persoonlijke titel is opgesteld door Hans Hoekman, een ex-adviseur van de Raad van State op het gebied van milieu. Deze notitie kan door alle provincies worden gebruikt als onderbouwing voor het toepassen van een hogere drempelwaarde. Zonder invloed van de ambtenaren van LNV of minister van der Wal. Want Rutte heeft het oplossen van de stikstofcrisis op het bord van de Provincie geschoven. Het mogen toepassen van een hogere drempelwaarde door provincies kan dus niet door LNV worden tegengehouden. Hopelijk hebben de nieuwe colleges in onze provincies met hun verworven steun op nieuw gematigd rechts het lef om - gelegitimeerd door het bestaande wettelijke kader - het stikstofstuur in handen te nemen na 4 jaar Haags geklungel.
Dit artikel afdrukken
AERIUS kan de depositie tot 18 cijfers achter de komma berekenen, maar daar zou de gemiddelde computer weken over doen. De berekening van de depositie wordt daarom door AERIUS na 3 cijfers achter de komma afgekapt. Dat kan qua informatiewaarde weinig kwaad omdat die 0,005 mol/ha/jaar al zo weinig is (0,07 gram per hectare per jaar) dat nagenoeg alles een vergunningplicht heeft. Zelfs als het om een homeopathische overbelasting van een Natura 2000-gebied gaat. Meetbaar in de praktijk is het niet. AERIUS berekent de homeopatische dosis op basis van de rekenregels die in het model zijn gestopt.
TNO heeft in opdracht van het kabinet onderzocht of aan de hand van fysische- of model-technische overwegingen een rekenkundige ondergrens is af te leiden. Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat – op basis van ‘ruis’ – de rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie tussen de 1 en 10 mol per hectare per jaar ligt. Dit betekent dat een met AERIUS berekende depositie niet te onderscheiden is van nul als deze zelfs ergens tussen de 1 en de 10 mol per hectare ligt. Dat betekent dat tussen de 200 en 2.000 maal zoveel berekende depositie niet uitmaakt: ook zoveel meer berekende depositie heeft geen effect op de natuur.
In Duitsland is er wel sprake van een empirisch onderbouwde drempelwaarde van maar liefst 0,3 kg (21,4 mol) per hectare per jaar. Dat komt nagenoeg overeen met de ondergrens van TNO.
Willekeur
Het TNO onderzoek is volgens minister Van der Wal voor Stikstof géén aanleiding om de huidige ondergrens aan te passen. Haar reactie op het TNO-rapport heeft geen logische, wetenschappelijke of andere feitelijke basis. TNO wijst op het feit dat de ondergrens van 0,005 mol een willekeurige en niet wetenschappelijk onderbouwde rekengrens is. Daar toch aan vasthouden, is dan ook een willekeurig besluit dat de minister niet kan uitleggen, terwijl het grote maatschappelijk consequenties heeft.
Vergunningplicht
In artikel 6, lid 3 van de Habitatrichtlijn en artikel 2.7 lid 2 van de Wet natuurbescherming staat dat een plan of project dat - afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten - significante gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied, vergunningplichtig is.
Een project of plan is sinds de PAS-uitspraak vergunningplichtig als deze een stikstofdepositie veroorzaken op een Natura 2000-gebied van meer dan ‘nul’. Om, zoals hierboven uitgelegd, systeemtechnische redenen is een depositie van ’nul’ afgerond naar 0,00(5) mol per hectare per jaar.
Wat de Raad van State echt oordeelde
De drempelwaarden van ‘nul’ is ingesteld nadat door de PAS-uitspraak de drempelwaarden in de PAS van 0,05 en 1 mol met terugwerkende kracht ongeldig werden verklaard.
De drempelwaarden in de PAS zijn echter niet door de Raad van State ongeldig verklaard omdat elke extra depositie op een overbelast Natura 2000-gebied, hoe klein ook, een significant negatief effect zou kunnen hebben en daardoor vergunningplichtig is. De Raad van State verklaarde de drempelwaarden ongeldig omdat:
- het bewijs dat deposities onder de drempelwaarde van 0,05 mol cumulatief geen effect kunnen hebben op een Natura 2000gebied onnodig laat was ingediend;
- er geen passende beoordeling was gemaakt van het cumulatieve effect van alle deposities onder de drempelwaarde van 1 mol;
- in de PAS ruimte was vrijgemaakt voor deposities tussen de 0,05 en 1 mol per hectare per jaar en deze depositieruimte ten onrechte was gebaseerd op toekomstige maatregelen om de stikstofdepositie te verminderen.
Een mogelijk cumulatief significant effect van alle PAS-melders betekent echter niet dat elke afzonderlijke PAS-melder een significant effect kan hebben en daarom vergunningplichtig is op grond van artikel 6, lid 3 van de HabitatrichtlijnDe PAS-melders zijn dan ook illegaal geworden omdat de PAS er vanuit ging dat deposities van minder dan 1 mol cumulatief een significant effect kunnen hebben op een Natura 2000-gebied. De Raad van State ging er daardoor blijkbaar vanuit dat elke afzonderlijke PAS-melder een significant effect kan hebben en daarom vergunningplichtig is. Een mogelijk cumulatief significant effect van alle PAS-melders betekent echter niet dat elke afzonderlijke PAS-melder een significant effect kan hebben en daarom vergunningplichtig is op grond van artikel 6, lid 3 van de Habitatrichtlijn.
Sinds de PAS in het voorjaar van 2019 door de Raad van State is afgeschoten, is er geen sprake meer van een regeling waarbij rekening moet worden gehouden met een cumulatief effect van toekomstige deposities onder een drempelwaarde. Het effect een project of plan op een Natura 2000-gebied dient dus na de PAS-uitspraak afzonderlijk te worden beoordeeld. Een PAS-melder veroorzaakt een stikstofdepositie van minder dan 1 mol per hectare per jaar. Uit het TNO-rapport blijkt dat een dergelijk kleine depositie niet te onderscheiden is van nul. Hieruit volgt dat de stikstofdepositie van een afzonderlijke PAS-melder geen significante effecten kan hebben op een Natura 2000 gebied. Wat betekent dat voor een afzonderlijke PAS-melder geen vergunningplicht geldt.
Provincies kunnen dit beleid doorvoeren binnen de bestaande kaders
Het bovenstaande is een beknopte samenvatting van een juridisch houdbare notitie die op persoonlijke titel is opgesteld door Hans Hoekman, een ex-adviseur van de Raad van State op het gebied van milieu. Deze notitie kan door alle provincies worden gebruikt als onderbouwing voor het toepassen van een hogere drempelwaarde. Zonder invloed van de ambtenaren van LNV of minister van der Wal. Want Rutte heeft het oplossen van de stikstofcrisis op het bord van de Provincie geschoven. Het mogen toepassen van een hogere drempelwaarde door provincies kan dus niet door LNV worden tegengehouden. Hopelijk hebben de nieuwe colleges in onze provincies met hun verworven steun op nieuw gematigd rechts het lef om - gelegitimeerd door het bestaande wettelijke kader - het stikstofstuur in handen te nemen na 4 jaar Haags geklungel.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Er is meer actie, daar waar de overheid drukker is met zich zelf en de miljarden;
https://twitter.com/NieuweDenktank/status/1648969440426434560
Een initiatief van DND
De Nieuwe Denktank (DND) bestaat uit vrijwilligers die zich vastbijten in het stikstofbeleid. In de werkgroep zitten juristen, ambtenaren en andere professionals.
#42 Lambert, dank voor je reactie, ik stuur je de gehele notitie wel even want volgens mij klopt je redenatie niet;
"Toch is dat wel een werkelijkheid die vastligt in andere jurisprudentie dan de PAS-jurisprudentie."
Is er andere jurisprudentie dan en waar is de onderbouwing van de huidige 0,005
Juist de PAS uitspraak laat dit onderdeel buiten de beoordeling en is er nog geen beoordeling geweest van een hogere drempelwaarde.
De zoete koekjes gaan er bij de rechtbank als broodjes over de weegschaal.
Lambert,
Willem Bruil en ik hebben een heerlijk telefoongesprek gevoerd. Willem was gecharmeerd van mijn voorstel hoe je de crisis zou kunnen oplossen, maar voorzag grote probelemen bij de uitvoering omdat het volgens hem - en ook volgens mijzelf - zou inhouden dat we op essentiele punten gewoon terug moeten naar af. Bovendien had hij vraagtekens over hoe je in mijn context de ruimtelijke ordeningsproblematiek zou moeten oplossen. Ik denk dat ik daar wel een antwoord op kan geven - komt binnenkort wel als Foodlog artikel.
De twee punten die op dit moment als het ware vaststaan en die in brede kring begrepen zouden moeten worden zijn dat [1] het hele vergunningenstelsel nergens toe heeft geleid dan ellende voor agrariers, bouw en infrastructuur te veroorzaken en [2] de rekenmodellen geen enkele oplossing hebben gebracht.
René de jong vroeg me op zijn artikel te reageren. Dat doe ik graag. Ik ben het zeer met hem eens dat de werkelijkheid van vijfduizendste mol stikstof een schijnwerkelijkheid is. Toch is dat wel een werkelijkheid die vastligt in andere jurisprudentie dan de PAS-jurisprudentie. Daarom is de kans dat je een provincie vind die een vergunning gaat verlenen met zo’n fictieve toename, en die daarover een proces wil beginnen niet groot. Dus als je het wilt gaan proberen, dan moet René naar een agrariër die een vergunning wil aanvragen met zo’n toename en die vervolgens bereid is de juridische procedure tegen de weigering van de vergunning te doorlopen. Ik wil hem graag bijstaan, de 25-km-uitspraak biedt aanknopingspunten, maar nee heb je al. Ja kun je heel misschien krijgen.
Ik weet niet of het dispuut tussen Willem Bruil en Nico Gerrits al heeft plaatsgevonden. Mocht dat niet zo zijn dan nodig ik mezelf bij deze graag uit.
Piet, in de computer realiteit hebben ze daarvoor een oplossing want de berekende schade daalt als je dat invoert in de formule, dan is de berekende schade lager.
En heb je dan ondertussen wat andere zaken veranderd (water of schapen beheer) dat doet er niet toe, je kunt het eenvoudig toerekenen aan de berekende verbetering.
Hans Mommaas ook, heel efficiënt die hoeft zijn kantoor ook niet uit, voor Frans ook die kan mooi roepen dat het heeft geholpen, Maaike Weijters idem, zoek een beter (echt oud) stukje bos op voor een filmpje en klaar.