Boerenblad Nieuwe Oogst luisterde mee en noteerde de uitspraken. Volgens het PBL zou de overheid moeten overwegen om stikstofdepositie niet langer centraal te stellen in het natuurbeleid, maar de kijk te verbreden door natuurkwaliteit aan de hand van meerdere aspecten vast te stellen. Door alleen te focussen op de KDW's zou stikstof in sommige gebieden met wel 90 procent moeten worden gereduceerd. De depositie vanuit het buitenland is dan nog niet eens meegeteld. "Dat is een zeer lange en omvangrijke weg. Dan wordt het toekomstperspectief voor boeren wel uitermate ongewis," zei Vink.
Hij ziet dan ook dat er in het maatschappelijk debat een onrealistisch beeld heerst. Als het beleid vasthoudt aan alleen KDW's, kan de benodigde stikstofreductie volgens het PBL niet worden gerealiseerd met alleen technische maatregelen, omschakeling naar biologisch of het toevoegen van nevenfuncties aan boerenbedrijven. Het PBL vreest dat de verjuridisering van thans geldende beperkte wetenschappelijke inzichten leidt tot enorme tragiek omdat de mogelijkheden voor de landbouw om emissieloos te worden "beperkt zijn".
Als het advies wordt opgevolgd, zal dat gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de juridische basis waarmee milieuorganisaties de bouw van stallen, wegen en energiecentrales kunnen blokkerenVink vindt het van belang om per gebied meer wetenschappelijke informatie te verzamelen over de staat van de natuur en op basis daarvan maatregelen te nemen. Hij vergeleek beschermde natuurgebieden met een patiënt met meervoudig onderliggend lijden. "Als we stikstof zien als een coronabesmetting, zal die patiënt weerbaarder worden als andere drukfactoren worden weggenomen. Omgekeerd kan het zo zijn dat de patiënt alsnog vroegtijdig komt te overlijden door die andere drukfactoren die in sommige gebieden heel bepalend zijn voor de natuurkwaliteit, als die hoge stikstofdepositie niet wordt weggenomen." Andere drukfactoren zijn bijvoorbeeld verdroging en te kleine leefgebieden.
Naast stikstof zou de overheid meer kunnen kijken naar bijvoorbeeld het creëren van extra leefgebied. Een andere aanbeveling is om een wetenschappelijke commissie in te stellen die de informatie over natuurgebieden beoordeelt en advies geeft. Andere feiten, naast de KDW's, zouden voor de rechter moeten functioneren als bewijs hoe het met natuur gesteld is.
Het PBL, een onafhankelijk adviesorgaan van de overheid, lijkt op een regenachtige donderdagmiddag in oktober 2021 de Tweede Kamer te hebben geadviseerd om een nieuw politiek kader te kiezen voor het stikstofbeleid. De facto zei het bureau dat de rekenmodellen waarop de KDW's en het beleid gebaseerd zijn, geen realistische juridische basis zijn om natuurkwaliteit te monitoren.
Een dergelijke gedachte was in Den Haag tot op heden taboe en heeft om die reden geleid tot de al 30 maanden durende stikstofcrisis in Nederland.
Met dit advies is de stikstofcrisis nog lang niet opgelost omdat nieuwe politieke keuzen en wellicht daarop gebaseerde regelgeving volgens het PBL wel vragen om meer natuur. Toen AgriNL afgelopen week voorstelde om een derde van het thans in gebruik zijnde boerenland op te geven om het opnieuw in te delen viel het samenwerkingsverband van aan de boerensector gelieerde grote verwerkende industrie en boerenorganisatie LTO met veel geraas uit elkaar. Toch biedt het nieuwe perspectief op natuur oplossingsrichtingen die door de verjuridisering van de KDW's geblokkeerd waren.
De inleiding tot het rapport (een ongevraagde 'policy brief') Naar een uitweg uit de stikstofcrisis waar de presentatie op gebaseerd was, benadrukt de noodzaak tot politieke heroverweging van het denk- en vervolgens juridische kader voor het stikstofbeleid. Als het advies wordt opgevolgd, zal dat gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de juridische basis waarmee milieuorganisaties de bouw van stallen, wegen en energiecentrales kunnen blokkeren. Het rapport is gedateerd op 5 juli. Het kwam destijds in de pers aan de orde; ook wij bespraken het toen. Pas nu komt het nadrukkelijk in zijn politieke betekenis naar voren.
De stikstofcrisis oplossen zonder de stikstof te reduceren, het kan volgens het @Leefomgeving .
— Laura Bromet (@LauraBromet) October 14, 2021
Maar dan moet je wel natuurgebieden vergroten, extra natuur aanleggen of waterkwaliteit verbeteren. pic.twitter.com/VhJuWUUSQs
De presentatie van het PBL en het gesprek met Kamerleden is hier na te kijken.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Gelukkig begrijp ik niets van politiek, maar …..
Helemaal eens met de reacties over de verontachtzaming van de bodemsamenstelling in de nu ruim anderhalve eeuw braakliggende ‘natuur’gebieden ten gevolge van ter beschikking komende betaalbare kunstmest voor cultuurgronden. Over de monocultuur-bossen die in diezelfde periode zijn aangelegd door vermogende Nederlanders wil ik het nu even niet hebben…
Bepalend is mijns inziens het evenwicht tussen nutriënten, met name NPK - maar niet alleen deze. P is m.i. één van de vergeten meststoffen. De zeldzame aardmetalen die her en der door middel van steenmeel positieve resultaten boeken omdat tekorten van deze micronutriënten ermee worden aangevuld zijn eveneens noodzaak.
#48, Nederland voldoet in een aantal opzichten niet aan haar internationale verplichtingen. Alleen is dat niet het gevolg van minimalistisch beleid, maar van fout beleid dat voortkomt uit een abject foute uitvoering van Europese regelgeving. Er is vrijwel geen enkele richtlijn of zelfs verordening die ontkomt aan nationaal geknoei.
De discussie nav de presentatie van PBL in de Tweede Kamer gaat weer alle kanten op. Interessant proces om te aanschouwen.
Dick Veerman haalt in #16 de woorden "In de afgelopen tien jaar heeft Nederland het natuurbeleid onder het mom van ‘nationale koppen eraf’ beperkt tot ‘wat moet van Europa’. Wat ooit verstandig en breed georiënteerd natuur- en landschapsbeleid was, is inmiddels vrijwel helemaal afgebroken. Met het minimalistische beleid dat resteert kan Nederland niet meer voldoen aan de internationale verplichtingen die het is aangegaan en zijn de ‘juridisch houdbare oplossingen’ verder weg dan ooit." van Raoul Beunen aan. Dat beeld, we leggen de EU-richtlijnen zoveel als mogelijk minimalistisch en naar ons eigen goeddunken uit, is typerend voor de NLse aanpak op tal van (landbouw) dossiers.
Midden jaren '90 wist NL al dat de ammoniakemissie terug zou moeten naar 30 tot 50 kton om de natuur voldoende te ontzien (overigens was er destijds nog minder aandacht voor het effect van NOx). Op de ambitie van destijds werd het ammoniakbeleid (succesvol) ingezet. Met de komst van de NEC-richtlijn (vastgesteld in 2001), kwam een Europees plafond van 128 kon ammoniak in beeld. Onder het mantra 'geen nationale koppen op het Europees beleid' liet NL de ambitie 30 tot 50 kton los en omarmde de verplichte 128 kton. Daarbij werd gemakshalve vergeten dat er ook nog de Vogel- en Habitatrichtlijn was.
In #12 brengt Frans Aarts nog weer eens zijn pleidooi voor de Kringloopwijzer naar voren. Aan dat instrument wordt nu reeds 10 jaar gewerkt, het is ondertussen geschikt voor ca. 80% van de gespecialiseerde melkveebedrijven met een niet extreme bedrijfsvoering en is nog steeds niet goed geborgd. Om daarop het toekomstige NLse stikstofbeleid te gaan bouwen lijkt me niet kansrijk, sterker nog zeer risicovol.
Wat bij mij opnieuw blijft hangen na alle inbrengen die in deze draad zijn / worden genoemd. is de volgende samenvatting:
- Stikstof is slechts één van de stoffen en factoren die effect heeft op onze natuur. Daarbij ligt de focus op ammoniak en proberen velen NOx te mijden (in plaats van vermijden).
- Onvoldoende water is misschien wel de belangrijkste factor met effect op onze natuur. Waterbeheer dat meer rekening houdt met de natuur is daarom van groot belang.
- Een andere factor die effect heeft op onze natuur is recreatie. Die ervaar je als je op zondagochtend door de Loonse en Drunense Duinen gaat. Grote delen daarvan lijken geen natuurgebied maar een recreatieterrein met fietscrossers, mountainbikers, wandelaars en loslopende honden. (Overigens is dat heel fijn voor al die bezoekers.)
- Tot slot heeft ook de versnippering van de natuurgebieden effect op de instandhouding van flora en fauna.
Willen we onze natuur op de goede weg helpen, dan is een brede aanpak noodzakelijk. Los van het wel of niet respecteren van de Kritische Depositie Waarden, heeft die aanpak zoveel impact en is zo kostbaar, dat het onmogelijk is om alle natuur voldoende te beschermen. Het is dan ook volkomen terecht om het (voort)bestaan van sommige natuurgebieden ter discussie te stellen.
Daarom lijkt het me verstandig om enerzijds ten behoeve van de natuur in het algemeen de stikstofemissie (ammoniak én NOx) sterk te verminderen. En anderzijds specifieke maatregelen (minder stikstofemissie, beter natuur- en waterbeheer, ontsnippering en verminderen medegebruik) te nemen in en nabij natuurgebieden (met flora en fauna) die -vrijwel- uitsluitend in NL voorkomen.
Sluitstuk van deze aanpak is dan dat we natuur die ook elders -veelvuldig- voorkomt en waarvan het behoud in NL vergaande investeringen vraagt, zullen moeten opgeven.
Neem toch eens wat grondmondsters in natuurgebieden. !! We zijn alleen maar aan het bakkeleien over data rond de bovengrondse toestand van natuurgebieden. Data van de bodemtoestand in natuurgebieden zijn tot nu toe veel te weinig bekend. De bodemtoestand van natuurgebieden is bepalend wat er bovengronds aan biomassa ontstaat. Vreemd dat de toestand van de bodem niet wordt meegenomen in de beoordeling over instandhouding van natuurgebieden. En ga er maar van uit dat 1 grondmonster méér zegt dan 100 rapporten van bovengrondse materie.
Door grondmonstername zoveel mogelijk achterwege te laten is er voor natuurbeheer/behoud gekozen voor de meest moeilijk begaanbare weg. Met wat gerichte grondmonsternames kan alles vereenvoudigd worden en het verstrikte stikstofverhaal ontrafeld.
#45 ook dat antwoord staat in de stukken van Nico
* Een nauwkeurige omzetting van de HR is ieder lidstaat namelijk verplicht; Arrest C-6/04 20 oktober 2005
* Zo is de huidige wetgeving (WSN) er inmiddels één met (aantoonbaar) onhaalbare doelstelling en ook nog eens een zeer beperkte en bekrompen (tunnel)visie stikstof (KDW).
* Ook is de monitoring niet op orde vooral omdat de SDF systematiek word genegeerd (HR 17 lid 1&2).
In mijn beleving dient de staat er dus voor te zorgen dat de wetgeving voldoet aan de HR, de huidige vastgeroeste LNV 'kennis' is blijkbaar alleen in staat om stikstofwetgeving te maken en dit is zoals het PBL terecht opmerkt niet helemaal ok.
In de hele HR staat stikstof dan ook NIET genoemd.
zie ook de visie van Jaap Hanekamp hier op
antwoord: Wopke