2 min
De Rode Hoed debatserie It's the food, stupid! trok gisteren het land in. De Braziliaanse hoogleraar bodemkunde Irene Cardoso en de Nederlandse stadsboer Tom Saat zorgden voor een volle collegezaal aan de Wageningse universiteit. Alexis de Roode doet verslag.
De collegezaal was propvol, gisteravond in Wageningen, maar één professor en drie ex-professoren vormden de wat magere wetenschappelijke opkomst bij "It's the food, stupid!". Thema van de avond: De meerwaarde van agro-ecologie. Tom Saat, stadsboer in Almere sinds 1996, vertelde over zijn multifunctionele bedrijf en toonde fraaie foto's van zijn Marchigiana koeien in een naburig bos. Het vuurwerk kwam echter van Irene Cardoso, professor bodemkunde aan de Universiteit van Viçosa en vice-voorzitter van de Braziliaanse Agro-Ecologie Associatie. Na haar verhaal over agro-forestry in Brazilië richtte ze haar pijlen op Nederland. Ze legde uit dat 46% van alle soja die in de Braziliaanse Cerrado geproduceerd wordt, naar Nederland gaat. Hiermee worden onze koeien gevoed, en de kaas die dit oplevert komt weer in Braziliaanse supermarkten terecht, terwijl de eigen Braziliaanse rauwmelkse kazen niet verkocht mogen worden. Ook 80% van het sinaasappelsap gaat naar Nederland en België. Kortom: "Jullie Nederlanders eten onze Cerrado en drinken ons Atlantische Woud op." En: "Wij hebben geen sojabonen nodig. Jullie hebben ze nodig." Cardoso riep de Nederlandse agro-ecologen op om een politieke beweging te vormen.
Het fundamentele fosfaatprobleem kwam in het verhaal van beide sprekers kort voorbij. Twee weken geleden, in de vorige debatavond, merkte hoogleraar Lucas Reijnders nog tussen neus en lippen op dat de wereldbevolking op den duur meer dan gehalveerd zal moeten worden om met de huidige fosfaat-voorraden toe te komen. Cardoso wees erop dat de Braziliaanse sojateelt sterk afhankelijk is van fosfaatimport uit Marokko. Tom Saat stelde echter dat de agro-ecologische praktijk het fosforprobleem omzeilt. Op zijn bedrijf krijgt hij elk jaar, na de bodemkundige metingen, het advies om meer fosfor toe te voegen aan de grond, maar hij doet dit nooit: want zijn teeltwijze resulteert elk jaar in een beetje nieuwe bodemvorming van onderaf, en dit levert (samen met de mest van zijn koeien) genoeg fosfor op voor een goede oogst.
Vragen kwamen van studenten uit o.a. de VS, Peru, Vietnam en Afrika, bijvoorbeeld over de rol van Europese subsidies in de voedselproductie. Tom Saat was er duidelijk over: van hem mogen ze afgeschaft worden, liever vandaag dan morgen. Want de subsidies zorgen er vooral voor dat de grondprijzen worden opgeblazen.
Samuel Levie, o.a. oprichter van de Youth Food Movement, meldt dat het debat deze keer veel meer Twitter-reacties opleverde dan de vorig keer, toen de inhoud nogal technisch was. Hij vraagt zich af: wie gaat de harde cijfers boven tafel halen, die de effecten van bodemveranderingen op de lange termijn voor de voedselzekerheid duidelijk maken?
Cardoso: "De langetermijneffecten van bodemverarming en bodemherstel zijn prima te onderzoeken en becijferen, maar er zijn eenvoudigweg te weinig wetenschappers die in de agro-ecologische richting werken. Een gevolg van de huidige machtsverhoudingen."
Suprabha Seshan, specialist in plant conservation bij een Indiase NGO: "Ik vond Irene Cardoso fantastisch. Machtspolitiek speelt nu een enorm grote rol bij de zogenaamde vraag hoe de wereld gevoed moet worden. Men moet de juiste vragen stellen. Ik kom zelf uit een afgelegen, landelijk gebied in India en heb met eigen ogen gezien hoe de onafhankelijkheid en de culturele basis van de mensen daar systematisch is afgebroken met agro-industrieel beleid, in de naam van ontwikkeling."
Myrthe Lanting, studente aan de VU: "De afwezigheid van professoren bij dit debat maakt duidelijk dat er een grote kloof is tussen de wetenschap en de agro-ecologische praktijk. Daar maak ik me een beetje boos om."
Sebastiaan Aalst, adviseur bij Food Cabinet, vond de fundamentele vragen die Cardoso stelde interessant: "In het huidige debat is de aanname altijd dat we moeten gaan verduurzamen vanuit de huidige situatie. Maar Cardoso stelt terecht de vraag of we als Nederland überhaupt wel zoveel moeten willen produceren. Wat zou er gebeuren als je die inspanningen ombuigt in een andere richting? Ik vraag me af of daar wel eens onderzoek naar gedaan is."
Het volgende debat vindt plaats op dinsdag 2 april in de HAS, Onderwijsboulevard 221 in Den Bosch. Thema: "Landbouw en volksgezondheid: risico’s en kansen ."
Hier vindt u een uitgebreider verslag van de avond.
Fotocredits: Alexis de Roode
Dit artikel afdrukken
Het fundamentele fosfaatprobleem kwam in het verhaal van beide sprekers kort voorbij. Twee weken geleden, in de vorige debatavond, merkte hoogleraar Lucas Reijnders nog tussen neus en lippen op dat de wereldbevolking op den duur meer dan gehalveerd zal moeten worden om met de huidige fosfaat-voorraden toe te komen. Cardoso wees erop dat de Braziliaanse sojateelt sterk afhankelijk is van fosfaatimport uit Marokko. Tom Saat stelde echter dat de agro-ecologische praktijk het fosforprobleem omzeilt. Op zijn bedrijf krijgt hij elk jaar, na de bodemkundige metingen, het advies om meer fosfor toe te voegen aan de grond, maar hij doet dit nooit: want zijn teeltwijze resulteert elk jaar in een beetje nieuwe bodemvorming van onderaf, en dit levert (samen met de mest van zijn koeien) genoeg fosfor op voor een goede oogst.
Vragen kwamen van studenten uit o.a. de VS, Peru, Vietnam en Afrika, bijvoorbeeld over de rol van Europese subsidies in de voedselproductie. Tom Saat was er duidelijk over: van hem mogen ze afgeschaft worden, liever vandaag dan morgen. Want de subsidies zorgen er vooral voor dat de grondprijzen worden opgeblazen.
Samuel Levie, o.a. oprichter van de Youth Food Movement, meldt dat het debat deze keer veel meer Twitter-reacties opleverde dan de vorig keer, toen de inhoud nogal technisch was. Hij vraagt zich af: wie gaat de harde cijfers boven tafel halen, die de effecten van bodemveranderingen op de lange termijn voor de voedselzekerheid duidelijk maken?
Cardoso: "De langetermijneffecten van bodemverarming en bodemherstel zijn prima te onderzoeken en becijferen, maar er zijn eenvoudigweg te weinig wetenschappers die in de agro-ecologische richting werken. Een gevolg van de huidige machtsverhoudingen."
Suprabha Seshan, specialist in plant conservation bij een Indiase NGO: "Ik vond Irene Cardoso fantastisch. Machtspolitiek speelt nu een enorm grote rol bij de zogenaamde vraag hoe de wereld gevoed moet worden. Men moet de juiste vragen stellen. Ik kom zelf uit een afgelegen, landelijk gebied in India en heb met eigen ogen gezien hoe de onafhankelijkheid en de culturele basis van de mensen daar systematisch is afgebroken met agro-industrieel beleid, in de naam van ontwikkeling."
Myrthe Lanting, studente aan de VU: "De afwezigheid van professoren bij dit debat maakt duidelijk dat er een grote kloof is tussen de wetenschap en de agro-ecologische praktijk. Daar maak ik me een beetje boos om."
Sebastiaan Aalst, adviseur bij Food Cabinet, vond de fundamentele vragen die Cardoso stelde interessant: "In het huidige debat is de aanname altijd dat we moeten gaan verduurzamen vanuit de huidige situatie. Maar Cardoso stelt terecht de vraag of we als Nederland überhaupt wel zoveel moeten willen produceren. Wat zou er gebeuren als je die inspanningen ombuigt in een andere richting? Ik vraag me af of daar wel eens onderzoek naar gedaan is."
Het volgende debat vindt plaats op dinsdag 2 april in de HAS, Onderwijsboulevard 221 in Den Bosch. Thema: "Landbouw en volksgezondheid: risico’s en kansen ."
Hier vindt u een uitgebreider verslag van de avond.
Fotocredits: Alexis de Roode
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
De documentaire die duidelijk maakt hoe Latijns Amerika in de macht is van Monsanto, en die onthutsende praktijken aan het licht brengt: Arte Thema: Monsanto mit Gift und Genen.
Wie Monsanto en haar producten steunen richten de democratie, de waarden waarvoor zij staat, ten gronde.
Toch sluiten de meeste mensen hier - ook de wetenschappers - hiervoor hun ogen.
Bij de NOS is een gedeelte van de documentaire te zien waar ik op doelde (waaruit ook blijkt dat er speciale 'bevrijdingsteams' van de overheid zijn... maar bijna niemand durft aangifte te doen).
Duidelijk verhaal Dick. Je laatste zin is ook 'ideologisch'beladen: in je vraag ligt het antwoord reeds besloten: niemand heeft dat recht.
Dat ik me geen rekenschap geef van de verschillen in 'ontwikkeling' tussen landen klopt niet. Het is me duidelijk dat de praktijken die in Latijns Amerika voorkomen te maken hebben met 'opportunities'.
Ik veroordeel Brazilië niet - Brazilië werkt hard aan de toekomst en heeft steeds meer oog voor onderdrukking. Dat vertaalt zich in het beleid, maar laat tegelijk de machteloosheid en tegenstrijdigheid van het beleid zien. Een machteloosheid en tegenstrijdigheid die we ook hier kunnen waarnemen - in onze 'ontwikkelingsfase'. Dat wordt op moderne manier verwoord door Juice Rap News.
Ik veroordeel de organisaties die misbruik maken van de mogelijkheden die er lagen en liggen. Zonder oog voor mens en duurzaamheid. Die succesvol zijn in hun streven de ontwikkeling van landen te bepalen. Zowel hier als daar. Dat heeft niets met 'ontwikkeling van fasen' te maken.
De Amazone indianen hebben in hun 'fase' heel wat meer oog voor natuurlijk evenwicht en respect voor de aarde dan wij.
Omdat het paasmorgen is, mijn hoogstpersoonlijke en door zwaar onvoldoende feitelijke kennis en slechts met wat algemene kennis van geschiedenis, sociologie en antropologie onderbouwde mening.
In de wereld is op tal van plaatsen heel veel mis - by our Western standards, that is. Zo ziet het ernaar uit dat 1-2 miljard mensen in de wereld tussen de wal en het schap zullen vallen van de autarcie en oorspronkelijke gemeenschappen en de onstuitbare opmars van de economie die met de deling van arbeid en de ontwikkeling der techniek in de Westerse wereld tot stand kwam. Wij - stinkend rijke Westerlingen, zelfs als we een uitkering hebben - zijn daar hoe dan ook verantwoordelijk voor, want wij hebben die manier van doen en denken in de wereld gebracht voor anderen dat de kans voor kregen of namen. Met hun zeer ontwikkelde (handels)cultuur én kennis van zeevaart voor wij die hadden (Columbus), hadden de Chinezen hadden het eerder gekund dan wij, maar ze deden het niet.
Niettemin permitteren we ons een oordeel over anderen die hun maatschappelijke ontwikkeling van fasen die liggen op een moment van niet zelden voor onze jaartelling naar de 21e eeuw vorm en inhoud moeten geven in minder dan 30 jaar. Het feit dat mensen zoals Frank hieronder zich daar geen rekenschap van geven is het werkelijke onderwerp van gesprek tussen hem en Jack.
Het onderwerp dat Cardoso aan de orde stelt is zo mogelijk nóg complexer: hoe kun je vanuit een visie op overmorgen morgen al vormgeven. Zonder wijze wereldregering en zonder gespreksvorm om daarover met inachtneming van ieders totaal anders gefaseerde én heel verschillende belangen te kunnen spreken, gaan zulke verhalen al snel ideologisch klinken. Dat doen ze dus ook.
Kijk er eens wat sociologischer naar. Dat zou al een stuk helpen. Het feit blijft staan: wie heeft het recht te oordelen over het lot van 1-2 miljard mensen?
Bedankt Jack. Fijn dat je opkomt voor je slaaf-landgenoten en andere kanslozen in Latijns Amerika om een einde te maken aan de ontkenning van de mensenrechten - en onomkeerbare vernietiging van natuur en inheemse cultuur - door de multinationals en maffia. Een voorbeeld dat navolging hier verdient.