"Claims inzake levensmiddelen moeten voor de consument begrijpelijk zijn en alle consumenten moeten tegen
misleidende claims worden beschermd. (..) Wetenschappelijke onderbouwing dient bij het gebruik van voedings- en gezondheidsclaims op de eerste plaats te komen; exploitanten van levensmiddelenbedrijven die claims gebruiken, moeten deze onderbouwen. Een claim wetenschappelijk onderbouwen dient te gebeuren door rekening te houden met alle beschikbare wetenschappelijke gegevens en door de bewijzen te wegen."
Maar tegelijk mag bijvoorbeeld Mona toch zeggen dat zijn suikeryoghurt "gezond" is, constateerde FoodWatch. Raar. Is "gezond" dan geen gezondheidsclaim? De officiële VoedselWacht, de Voedsel en Waren Autoriteit antwoordde snel en vriendelijk:
'Het woord "gezond" op levensmiddelen is geen ongeoorloofde aanduiding; wordt dus door de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) niet beschouwd als een, voor levensmiddelen, ongeoorloofde medische claim. Een ongeoorloofde medische claim op levensmiddelen legt een direct verband met het verminderen of voorkomen van een bepaalde of meerdere ziekten. "Gezond" legt die claim niet en het is daardoor gewoon te gebruiken bij een levensmiddel.
Bij een product als "gezonde yoghurt" zal het publiek
Over drankjes met veel suiker, om die gezond te noemen, daar doet de wetgever (Warenwetbesluit Etikettering van levensmiddelen) geen uitspraken over. Voor dat soort informatie naar de burgers in ons land is met name "Het Voedingscentrum" actief.'
Van onze wet mag je dus elk product "gezond" noemen. Zeg dat tegen je ouders wanneer je bedelt om een zuurstok op de kermis!
Op 30 november krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Dick,
Wat ga jij toch laat naar bed zeg! Maar OK, wel mooie samenvatting gepost om half twee vannacht.
Een vraag: is dat nologologo ook een manier om aan kopers van paprika/komkommer salade-koper te kunnen melden dat de tuinder van de paprika 3ct verlies heeft gemaakt op de teelt?
Dus .... ik ga naar de super, scan de barcode met mijn telefoon, krijg een melding dat er nu voor 40,32 Euro in mijn mandje zit, dat er XYZ aan voedingsstoffen in de salade zit en de paprika op datum ABC is geoogst, door bedrijf EFG is verwerkt tot salade EN dat de tuinder (meneer HIJK) verlies maakte op de verkoop van deze partij. Dus ik leg die salade terug en pak de eiersalade. Die geeft wel groen licht.
Zoiets?
Er is hier de afgelopen dagen enorm gesteggeld en veel overhoop gehaald. Ik zie sommigen zich afvragen of ik van mijn geloof ben gevallen door 'gezond' irrelevant te vinden. Dat is het niet. Ik probeer eindelijk eens dat andere te pakken dat hier doorheen piept: de enorme weeffout die in ons denken over gezond eten zit. We vinden dat de 'de regering' met 'de wet' en 'richtlijnen' en nog 'strengere richtlijnen en wetten' het maar moet regelen. Helaas pindakaas. Iedere drie maanden een magnum is echt niet ongezond, iedere dag drie liter vers geperst sinaasappelsap echt wel. Daarom gaat dat niet, want je zou regels - erger: wetten, richtlijnen en een nieuw type politie-agenten - moeten maken die niet over producten maar over gedrag en consumptiepatronen gaan.
Dat kan niet en dus pakken we voeding (patronen) aan vanuit voedsel (producten). Daar kun je immers heerlijk regeltjes voor maken (als officiële wet- en regelgever) of stennis over schoppen (als activist of journalist): ze moeten ergens aan voldoen, terwijl dat irrelevant is. Ik Kies Bewust is het mooiste en meest trieste voorbeeld. Spul dat je sowieso niet te vaak moet eten, werd opeens gezond en het meest ongezonde (taart) mocht opeens dagelijks. Die truc hadden marketeers snel door. Ik Kies Bewust's Jaap Seidell en zijn commissie konden er nauwelijks iets tegen doen. Ze hadden onze lol maar te incasseren met de kiespijn van de dagelijkse monsterijstaart die ze zelf hadden gebaard. Da's de consequentie. Hoe meer we de verantwoordelijkheid outsourcen aan 'de Regering' en 'de Wet', hoe meer blauw er op straat nodig is. Erger nog, die komt bij je aan tafel en reist met je mee langs alle 'eetmoment'gelegenheden waar je langskomt. Misschien kan een polsband met centrale monitoring ook nog wel, maar u begrijpt het beeld. Iedereen delinquent, op een paar atleten en andere geitenwollensokken afzieners na.
Daarom zit er maar echt maar 1 ding op: de consument van warenkennis voorzien en weer zelfstandig maken. Het is zijn verantwoordelijkheid, maar dan moet hij wel de kennis hebben. Daar moet dus voor gezorgd worden, want wetten en regels gaan niet helpen. Die oplossing kenden we hier al.
Als we er niet voor zorgen dat hij die kennis krijgt, dan blijven we hier dooremmeren en ons verkneukelen over wat die rare marketeers toch verzinnen en hoe ze steeds weer over de randjes van wat kan heen springen. Maar dat begint ernstig te lijken op een voorstelling in zelfbevrediging van, door en voor foodintellectuelen. Al is het nog zo openbarend, het blijven druppels op een gloeiende plaat. Morgen gaat het weer gewoon door, al zegt iedereen dat het zo goed is dat we het doen. Zou dus het aanreiken van die kennis en activeren van mensen zelf een illusie zijn, dan kunnen we beter ons eigen ding in 'splendid isolation' gaan doen. We zijn, hoop ik, geen potloodventers.
Het is tijd voor wat anders en daarom moet je het proberen. Het dondert niet of het slaagt. Wie zegt dat het niet slaagt? Bavianenkenner Robert Sapolsky hield een hilarische TED-lezing die laat zien dat we echt net zo zijn als zijn dieren, maar dat er toch iets is dat ons een aparte diersoort maakt: de wil om te doen wat zogenaamd niet kan. Wie dus durft te zeggen dat het niet kan, weet wat hij daarmee zegt.
Dit alles laat onverlet, dat de VWA nog wel een vervolgvraag te beantwoorden heeft. Wet is tenslotte wet. Zo moet het natuurlijk wel blijven.
Hierbij de gezondheidsrichtlijnen die Gerrit-Jan me stuurde. Ze zijn, uiteraard, op product- en niet op voedingsniveau.
Ze vormen boeiende lectuur ten aanzien van het woordje 'gezond':
- je mag alleen verwijzen naar algemene gezondheidsvoordelen als je die van specifieke gezondheidsclaims vergezeld laat gaan (H IV, art 10)
Ik ben benieuwd hoe de VWA die woorden rijmt met wat gesteld wordt in de mail in Wouter, want gezonde yoghurt zal ook volgens de VWA geen yoghurt zijn die in puike conditie verkeerd.
Robin, de woorden 'gezond' op een verpakking zijn altijd bedoeld om jou iets te laten geloven dat niet waar is. Het omgekeerde is echter ook niet waar. Wat wel waar is, is dat er een onwaarschijnlijke hoeveelheid versuikerd eten in de schappen staat. En da's heel ongezond, hoewel je van geen van de afzonderlijke producten kunt zeggen dat ze dat zijn. En nu?
Zorgen dat we uit het welles/niets over het gezond zijn van een los product wegkomen en ervoor zorgen dat consumenten weerbaar worden en weer weten wat ze eten. Het vermaak over een potje hier en pakje daar is leuk, maar het is net een Medusa-hoofd. En onze VWA geeft duidelijk niet thuis.
Inderdaad. Als je vindt dat fabrikanten hun product niet "gezond" mogen noemen moet je de overheid gaan bashen, niet de producent. Dat schiet gewoon echt niet op.