Het duurzaamste ei ter wereld komt uit Oirlo in Limburg

Voor de eieren uit dit duurzame kippenparadijs zul je straks naar de Lidl moeten. De Nederlandse tak van de discounter heeft een exclusief contract afgesloten met de initiatiefnemers van Kipster. De komende vijf jaar gaan alle eieren uit de Kipsterstal linea recta door naar Lidl. Binnen 2 dagen liggen ze daar in de schappen.
Lidl heeft er nog wel een puzzel aan, want de 7,5 miljoen eieren die de 24.000 legkippen van Kipster jaarlijks produceren, zijn (nog) niet genoeg om alle 400 filialen van Lidl te kunnen voorzien.

Heb je enig idee hoeveel legkippen Nederland telt? 37.000.000, ofwel ruim 2 legkippen per Nederlander. Die produceren samen jaarlijks ruim 10 miljard eieren.

Door de dubbele reiniging is de lucht die uitgeblazen wordt misschien nog wel schoner is dan de lucht die binnenkomt

Aan alles is gedacht. Een energie-efficiënt ontwerp, met 1.078 zonnepanelen op het dak. Dat is dubbel zoveel als nodig is om de eigen energiebehoefte te dekken. Een diervriendelijk ontwerp, met buitenrennen, binnentuin en slaap- en legvertrekken. Er is ruimte voor zeker 100.000 kippen, maar er komen er maar 24.000. De kippen hebben zand en stro om in te scharrelen en boomstammen en planten om onder te schuilen of mee te spelen. De lucht wordt met ioneninstallaties gezuiverd die ook fijnstof afvangen. Alles bij elkaar reden voor de Dierenbescherming om Kipster 3 sterren van het Beter Leven Keurmerk toe te kennen, wat voorheen alleen voor biologische houderijen gold. Bloedluis wordt biologisch bestreden met roofmijten. De mest wordt gedroogd met restwarmte en lucht, die daarna door stoffilters gaat, zodat de lucht die uitgeblazen wordt misschien nog wel schoner is dan de lucht die binnenkomt.


Het nieuwe eierdoosje, voor 6 eieren

Wageningen rekende mee om de kippen van Kipster circulair te kunnen voeden. Ze krijgen voer uit reststromen, en straks ook insectenvoer. Daarmee komt de "landgebruik ratio" (een duurzaamheidsindicator voor de productie van dierlijke eiwitten, legde professor Imke de Boer uit) onder de streefwaarde 1 uit. De kippen, Dekalb-wit, zijn door Hendrix Genetics speciaal geselecteerd op het goed kunnen functioneren in een grote groep. Ze leggen witte eieren, dat kost minder energie dan bruine.


Buitenren Kipster

Afzet verzekerd
Maar misschien nog wel de belangrijkste succesfactor is dat Kipster meteen vanaf de eerste plannenmakerij een afnemer aan zijn zijde vond. Discountsuper Lidl Nederland denkt al vanaf 2013 mee met Maurits Groen, Ruud Zanders, Styn Claessens en Olivier Wegloop en tekende in oktober 2016 een exclusief contract om alle eieren af te nemen. Het wordt het vijfde ei op de Lidl-schappen, nog altijd een fors contrast met de overige Nederlandse supers die tientallen soorten eieren verkopen. Lidl is van plan bij de introductie flink wat (schap)reclame te maken voor "het duurzaamste ei van de wereld", vertelt Marlijn Simons-Somhorst van Lidl. Het concept past zó goed bij hoe Lidl met duurzaamheid omgaat, dat Lidl zelfs al toegezegd heeft ook de bij Kipster horende 'haanburgers' te gaan verkopen. Al is nog niet eens duidelijk hoe die haanburgers op de markt gebracht gaan worden - de eerste lichting van 6.000 haantjes is pas vorige week geslacht.


Binnentuin Kipster

Dat zit zo. Kipster wil ook de broertjes van zijn leghennen verwaarden. Voor iedere leghen wordt immers ook een haantje geboren. Verreweg de meeste haantjes worden meteen vergast. Dat moest anders, vonden de Kipster-mannen. Zij laten hun haantjes opfokken tot de leeftijd van zo'n 16 of 17 weken; dan worden ze geslacht. Dat opfokken gebeurt overigens niet in de Kipsterstal. Het slachtmoment ligt nog ruim voor het moment waarop de haantjes geslachtsrijp worden, dat ligt zo rond de 20 weken. Tot die tijd vertonen ze nog geen vechtlustig 'haantjesgedrag'. De sociale kwaliteiten van de Dekalb-Wit komen dus ook bij de haantjes goed van pas, legt Servé Hermans van Hendrix uit Genetics. Het zijn behoorlijk rustige en vriendelijke dieren.


Initiatiefnemers Maurits Groen, Ruud Zanders, Styn Claessens en Olivier Wegloop heten bezoekers welkom

Verkleind vlees
Voor het slachten van de haantjes werkt Kipster samen met een kleinschalige slachter. Om de haantjes te kunnen slachten moet hij zijn proces aanpassen: de lijn kan minder snel draaien en er zijn meer handmatige handelingen nodig (zo gaat het 'leeghalen' van een haan wat lastiger dan bij een hen, die voor het leggen van eieren nou eenmaal een flexibeler 'gaatje' in haar achterste heeft). Ook zit er uiteindelijk zo weinig vlees aan dat het geen zin heeft bijvoorbeeld de filets apart uit te snijden. De haantjes worden dan ook verwerkt tot zogeheten 'verkleind vlees'. Geen halve haantjes dus, maar een soort gehakt. Met dat vlees als uitgangspunt maakte Peter van de Kruijsdijk van Kokreateur de haanburgers. Hij ontwikkelde op basis van zijn expertise en met interne smaakpanels een kruidensamenstelling om van het hanenvlees een smakelijke burger te maken. Ook die burgers zijn dus straks bij Lidl te koop, alleen weet nog niemand tegen welke prijs. Ruud Zanders, mede-oprichter van Kipster, hoopt en verwacht dat de haanburger straks net iets goedkoper zal uitvallen dan een biologische kipburger. Lidl weet het ook nog niet. "We trekken momenteel samen op om zaken als de verpakking en de prijs vast te stellen", zegt Marlijn Simons-Somhorst. De haanburgers liggen vanaf 26 oktober bij de Lidl.

Na alle hosanna-verhalen blijf je met één vraag achter. Kan dit nou - economisch - uit? Het Kinderpanel dat de opening omlijstte, stelde die vraag dan ook. Het antwoord: één Kipsterstal is niet genoeg voor het break-evenpunt. Dat komt in zicht bij meerdere Kipsters. Hoeveel precies, bleef ongewis.