Rust, reinheid en regelmaat. Het klinkt als een streng voorschrift van honderd jaar geleden en riekt naar kostscholen, maar als mantra voor opgroeiende kinderen is het nog zo gek niet. Onderzoekers van de universiteit van Houston, Texas hebben vastgesteld dat als ouders de teugels laten vieren in de vakantie, kinderen sneller dikker worden. De voornaamste oorzaak is het later naar bed gaan.

Onderzoekers van de universiteit van Houston, Texas hebben vastgesteld dat als de teugels gevierd worden in de vakantie, kinderen sneller dikker worden. De voornaamste oorzaak is het later naar bed gaan
Circadiaans
‘Circadiaans-gerelateerd gedrag’ heet het in het onderzoeksverslag, dat verscheen in het vakblad International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity. Circadiaans betekent ‘ongeveer dagelijks’, het ritme van waken en slapen, dat grote metabole invloeden heeft. Het is een belangrijke invloed op het bioritme.

Onderzoekers zeggen wel dat de mens ’s nachts een ander dier is, zoveel verandert er tijdelijk in het lichaam ’s nachts tijdens het slapen. Het lichaam gaat over op vetverbranding als het reserve glycogeen is opgebruikt, de stofwisseling gaat op de nachtstand, de lichaamstemperatuur daalt (een beetje) en het hongergevoel verdwijnt, je kunt uren achtereen zonder te eten. Test: time hoe lang het duurt voor je na het ontwaken echt trek krijgt (ongeveer een half uur tot een uur). Het lichaam schakelt langzaam weer over op een wakkere stofwisseling.

Accelometer
De studie met 119 kinderen van vijf tot acht jaar was opgezet als een prospectief observationeel onderzoek. Op drie momenten in een jaar (2016 – 2017) werd de BMI van de kinderen gemeten. Aan het begin van het schooljaar in de herfst, aan het einde van het schooljaar in het voorjaar en weer in de herfst als de school weer begon na de vakantie. De kinderen kregen een zogeheten accelometer om de pols, die registreerde wanneer en hoe lang ze sliepen. Medewerkers hielden verder gedrag in de gaten, zoals fysieke inspanning. Ouders kregen een vergoeding als hun kind meedeed. De kinderen zaten op kleuter- en basisscholen in Houston, dat een subtropisch klimaat heeft.

Als het ’s avonds lang licht blijft, zijn kinderen niet geneigd vroeg naar bed te gaan als ze niet de volgende dag naar school moeten
Dat laatste is een belangrijke factor in het dagelijkse gedrag. Als het ’s avonds lang licht blijft, zijn kinderen niet geneigd vroeg naar bed te gaan als ze niet de volgende dag naar school moeten. Ook de dagelijkse blootstelling aan daglicht werd gemeten en ingevoerd in het algoritme. Dat verwerkte ook gegevens als slaapduur, sedentair en actief gedrag, en compenseerde de toename van de BMI door de natuurlijke groei van elk kind.

Slaapgedrag
De onderzoekers konden zo de invloed van het veranderende slaapgedrag op het lichaamsgewicht isoleren uit alle meetgegevens. Dat onderscheidt dit onderzoek van eerdere studies naar slaapgedrag en BMI. Als kinderen later naar bed gaan in de vakantie, zonder de verplichting vroeg op te staan en dus vroeg naar bed te moeten, bleken ze gemiddeld toch kortere nachtrusten te hebben. Het later naar bed gaan werd niet gecompenseerd door het uitslapen. Om dat te meten wordt het ‘middelpunt’ van de slaapperiode bepaald, het tijdstip precies midden tussen de momenten van inslapen en ontwaken.

Gedurende het schooljaar verschoof dat slaapmiddelpunt niet, ook niet als het in het voorjaar langer licht bleef en kinderen dus misschien langer zouden opblijven. Maar de door school en ouders opgelegde bedtijd veranderde niet, en daardoor ook de slaapduur niet. Tijdens de vakantie was dat wel het geval.

De verlate timing van de slaap laat naar verloop van tijd een verband zien met een sterkere toename van BMI. Dat geldt voor de jonge kinderen, maar niet voor volwassenen. Die gaan ’s zomers vaak juist vroeger slapen, maar worden eerder wakker, omdat het ochtendgloren ’s zomers vroeger is.

Een gezonder slaapritme (vroeger naar bed), zou nog wel eens van grotere invloed op de BMI kunnen zijn dan de fysieke activiteit
Daglicht
Ook van invloed op de BMI is de hoeveelheid tijd die buiten wordt doorgebracht. Buiten zijn betekent actiever zijn. Maar ook de blootstelling aan daglicht alleen al beïnvloedt de stofwisseling, zoals vetverbranding en glucoseregulering. Dat, gevoegd bij een gezonder slaapritme (vroeger naar bed), zou nog wel eens van grotere invloed op de BMI kunnen zijn dan de fysieke activiteit.

In de periode waarin de metingen gedaan werden, raasde Hurricane Harvey over Houston. Iedereen bleef vier dagen binnen. De meetgegevens van die vier dagen werden niet meegenomen om het beeld niet te verstoren. We zullen dus nooit weten of orkanen goed zijn voor de slanke lijn.
Dit artikel afdrukken