2 min
Dat is de vraag die achterblijft. We schrijven maandag 26 april anno 2021 in de avond. The roast of Sjaak van der Tak is net afgerond. De verse voorzitter van LTO Nederland is vakkundig geregisseerd de grond in geboord door Farmers Defence Force (FDF) en consorten tijdens een live uitgezonden bijeenkomst met FDF-bestuurders en boze boeren. Waar ging het over?
Over het plan Farmer Friendly van FDF, versus een plan vanuit de keten gepresenteerd door Sjaak van de Tak. De uitkomst van de bijeenkomst was aan de hand van de sheets en cryptische vragen al vooraf door de FDF-bestuurders vastgesteld. Van der Tak heeft zijn partners gekozen en moet in het FDF-hok. Wie niet voor ons is, is tegen ons.
Wat ging er mis? Van der Tak begon, nog voor hij daadwerkelijk voorzitter was, met het aangaan van banden met bestuur en leden van FDF. Hij ging er waarschijnlijk vanuit dat de rede de boventoon voert en zijn gezag als voorzitter van LTO werd erkend. Twee misvattingen zo is gebleken. Het absurde plan Farmer Friendly - waar ik al eerder over schreef wil de Nederlandse supermarkten de internationale problemen van de boeren laten oplossen, door een heffing over de totaalomzet van de supermarkten te vragen. Of een boer nu wel of niet aan een supermarkt levert, en hoeveel, dat maakt niet uit. Gewoon lekker cashen. Iets dat te mooi is om waar te zijn en dat blijft ook zo. Hoe mooi je het ook aankleedt en hoeveel filmpjes en presentaties je er ook over maakt, het blijft volstrekt onrealistisch.
Boeren zijn terecht boos. Zij zijn jarenlang voor de gek gehouden. Een flink deel van hen zit klem tussen torenhoge schuld en te lage opbrengsten, na tientallen jaren te zijn ondersteund voor leveranciers, afnemers, banken, adviseurs en de overheid in de strategie van schaalvergroting en kapitalisatie. De harde waarheid is dat een deel van hen het niet redt om te produceren voor wereldmarktprijzen. Ze moeten omschakelen of stoppen.
De doorlopende schaalvergroting, samen met de kostprijsverhogende Nederlandse omstandigheden, resulteert erin dat slechts een beperkt deel van de boeren de race to the bottom van produceren voor de wereldmarkt tegen lage kostprijs kan volhouden. Een forse middengroep moet de komende jaren de balans opmaken en hun keuze voor de toekomst maken. Dat is de harde realiteit waarin we ons bevinden. En die niemand durft uit te spreken.
En FDF? Zij blijven tegen beter weten in vechten voor hun eigen positie, de emotie en het verdriet voedend van de groep die klem zit, zonder echte oplossingen te bieden die een groot draagvlak kunnen creëren. Onder meer geleid door bestuurders die zelf ten onder gingen aan te slechte kwaliteit of uitgebreid mee snoepen uit de subsidieruif van de overheid. Is dat het nieuwe leiderschap waarop de boeren gewacht hebben? De vraag wie de rijen kan sluiten, blijft nog steeds onbeantwoord.
Deze opinie maakt deel uit van de contentsamenwerking tussen Foodlog en Boerenbusiness.
Dit artikel afdrukken
Wat ging er mis? Van der Tak begon, nog voor hij daadwerkelijk voorzitter was, met het aangaan van banden met bestuur en leden van FDF. Hij ging er waarschijnlijk vanuit dat de rede de boventoon voert en zijn gezag als voorzitter van LTO werd erkend. Twee misvattingen zo is gebleken. Het absurde plan Farmer Friendly - waar ik al eerder over schreef wil de Nederlandse supermarkten de internationale problemen van de boeren laten oplossen, door een heffing over de totaalomzet van de supermarkten te vragen. Of een boer nu wel of niet aan een supermarkt levert, en hoeveel, dat maakt niet uit. Gewoon lekker cashen. Iets dat te mooi is om waar te zijn en dat blijft ook zo. Hoe mooi je het ook aankleedt en hoeveel filmpjes en presentaties je er ook over maakt, het blijft volstrekt onrealistisch.
De harde waarheid is dat een deel van hen het niet redt om te produceren voor wereldmarktprijzen. Ze moeten omschakelen of stoppenMaar ook het plan van Van der Tak is niet feilloos. Dat komt wel heel erg uit de koker van de keten, zonder dat het oog heeft voor de tegengestelde belangen. Er dient balans te zijn tussen macht (in dit geval de 5 inkoopcombinaties van de supermarkten) en tegenmacht (de boer als prijsnemer en de boerenbelangenbehartigers). In deze dagen politiek actueel, maar absoluut ook in deze kwestie. Van der Tak doet er goed aan te overdenken met wie hij zijn coalitie wil smeden. En zichzelf (en LTO) dienend opstellen ten opzichte van het doel: betere prijzen voor boer en tuinder. In het plan zitten zeker elementen die voor een deel van de boeren een beter toekomstperspectief kunnen geven, mits het op de juiste manier verder wordt gebracht.
Boeren zijn terecht boos. Zij zijn jarenlang voor de gek gehouden. Een flink deel van hen zit klem tussen torenhoge schuld en te lage opbrengsten, na tientallen jaren te zijn ondersteund voor leveranciers, afnemers, banken, adviseurs en de overheid in de strategie van schaalvergroting en kapitalisatie. De harde waarheid is dat een deel van hen het niet redt om te produceren voor wereldmarktprijzen. Ze moeten omschakelen of stoppen.
De doorlopende schaalvergroting, samen met de kostprijsverhogende Nederlandse omstandigheden, resulteert erin dat slechts een beperkt deel van de boeren de race to the bottom van produceren voor de wereldmarkt tegen lage kostprijs kan volhouden. Een forse middengroep moet de komende jaren de balans opmaken en hun keuze voor de toekomst maken. Dat is de harde realiteit waarin we ons bevinden. En die niemand durft uit te spreken.
En FDF? Zij blijven tegen beter weten in vechten voor hun eigen positie, de emotie en het verdriet voedend van de groep die klem zit, zonder echte oplossingen te bieden die een groot draagvlak kunnen creëren. Onder meer geleid door bestuurders die zelf ten onder gingen aan te slechte kwaliteit of uitgebreid mee snoepen uit de subsidieruif van de overheid. Is dat het nieuwe leiderschap waarop de boeren gewacht hebben? De vraag wie de rijen kan sluiten, blijft nog steeds onbeantwoord.
Deze opinie maakt deel uit van de contentsamenwerking tussen Foodlog en Boerenbusiness.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Hé Sjaak Hoogendoorn zie je reactie nu pas. Waarschijnlijk zijn zoon. Boer Helmig moet nu zo'n 100 jaar zijn. Het lijkt dat hij niet iets erbij is gaan doen, maar iets anders is gaan doen. Slim.
Jan Peter, #17 # Ik schrijf begin jaren zeventig: Boer Helmig, melkveehouder tussen Monnickendam en Ilpendam, werkte 's winters in de fabriek en maaide zomers de grasstroken langs de provinciale wegen om rond te komen. Het hooi mocht hij houden. Hij had 30 koeien.
Grappig. Boer Helmig, die geen boer meer is, is al twintig jaar bijna mijn buurman. Hij rijdt tegenwoordig zijn rondjes in een flinke Mercedes. Zijn oud stagiaire heeft hij boer gemaakt, die melkt inmiddels een 100 koeien. Het wegbermen maaien is een professioneel bedrijf geworden met 10 man personeel.
Misschien toch helemaal niet zo'n gek idee om er iets bij te doen :-)
#27 Jeroen voor de schaalvorming waren de coöperaties uitgevonden. Helaas zijn we de ware betekenis van de coöperaties uit het oog verloren.
Hendrik #30. Gerard Trienekens en ik discussiëren regelmatig met elkaar over de vrij recente geschiedenis van het platteland van zuidoost Brabant, maar uiteraard komen ook veel andere onderwerpen aan de orde. Het stoort hem enorm dat ons volk, geleid door regering, blijft volharden in de gedachte dat de hongerwinter vooral het gevolg is van voedselroof door de later verdreven Duitse bezetter. In werkelijkheid was de hongerwinter het gevolg van een misrekening van onze toenmalige regering in ballingschap: het uitroepen van een transportboycot te laat in het jaar (deels domme pech door vroege winter). We zien dat verschijnsel nog steeds: bij mislukkingen de schuld naar een ander schuiven, met voorkeur naar een zwakkere partij. Als daarvoor de feiten moeten worden genegeerd of verdraaid dan doen we dat gewoon. Wat telt is het fraai houden van het eigen blazoen.
Het tegenovergestelde gebeurt ook: het presenteren van fraaie vergezichten als realistisch zonder deugdelijk wetenschappelijk fundament. Herhaling zorgt ervoor dat we deze hersenspinsels uiteindelijk ook zelf gaan geloven en daar beleid op baseren. De fantasie aan de macht, zeker ook op landbouwgebied. In gedachte zie ik Gerard zich al opwinden.
#25 Frans, heb je ook Trienekens zijn boekje "Voedsel en Honger in Oorlogstijd" 1995, gezien? Hierin uit hij zijn ongenoegen over de beeldvorming zoals die tot op heden bestaat. Wanneer de efficiëntie van just in time op zijn bek gaat zien we zaken zoals we die aan het begin van de Corona crisis ook zagen. Lege schappen. Niemand gaat me toch vertellen dat er zo-even van ook maar iets te weinig was.