Als Parijs zijn boeren mag steunen van de EU, mag en moet Nederland dat dan ook?'Gedoemd te verdwijnen'
Daarin zei jurist en landbouwkenner Christophe Charles dat Frankrijk zijn varkensindustrie met name in het slop heeft geholpen door de loonkosten in de slachterijen en vleesverwerkende industrie te hoog op te laten lopen ten opzichte van Duitsland. Wet- en regelgeving bepalen dat goedkope arbeid streng is verboden in Frankrijk, zodat Duitse slachters en vleesverwerkers zwaar in het voordeel zijn. Door hun hogere kosten en de druk van de goedkopere Duitse varkensindustrie zou bovendien een negatieve spiraal zijn ontstaan. De Franse vleesverwerkende industrie werkt met verouderd materieel, terwijl de Duitse heeft kunnen vernieuwen en daardoor zijn kosten nog verder heeft kunnen verlagen. Daarbij komt dat Franse varkensboeren te inefficiënt werken en hun voer te duur moeten inkopen van voercooperaties die uitsluitend in het voordeel van de graanproducerende akkerbouwers zouden denken. De Russische importstop zorgde ervoor dat er veel goedkoop, maar uitstekend Duits vlees op de markt is gekomen dat ook zijn weg naar Frankrijk vindt. Charles noemt de Franse varkensindustrie 'gedoemd te verdwijnen' als niet aan al deze factoren iets wordt gedaan.
Het is aan consumenten om te besluiten of ze meer voor willen betalen voor vlees uit verouderde vormen van dierhouderij, slacht en verwerking. Beulin noemt dat vlees echter 'Franse kwaliteit'Geen geld voor treinkaartje
Vanmorgen komt het beursblad Les Echos met een analyse van de ontwikkelingen van gistermiddag en -avond. Minister van Landbouw Stéphane Le Foll wilde de boeren donderdag in Parijs ontvangen. Zij zeiden zelfs niet genoeg geld meer te hebben voor een treinkaartje naar Parijs en ontboden de minister naar Caen. Hij kwam gisteren al en beloofde een adviserend rapport over de varkenssector dat hij pas vandaag zou krijgen, gisteravond reeds op te vragen.
Premier Manuel Valls en president Hollande hadden inmiddels al besloten tot een noodplan voor de koeien- en varkensboeren van Frankrijk. Rundvleesboeren, melkveeboeren en varkensboeren verkeren in Frankrijk collectief in de diepste crisis ooit. Ze kunnen hun rente- en aflossingsverplichtingen bij de bank niet meer aan en raken in een surséance van betaling als er geen maatregelen worden getroffen. Volgens de regering in Parijs zouden circa 25.000 boeren in die situatie verkeren; volgens de boeren gaat het zelfs om meer dan 40.000 boeren.
Blokkades gaan door
Vandaag komt de regering in Parijs met een noodplan. Het wordt na de ministerraad bekend gemaakt, zo meldt Le Monde vanmorgen. De aankondiging van het plan was mede bedoeld om de boeren te bewegen de wegen weer vrij te geven. Aan die oproep geven ze geen gehoor. Voorzitter Xavier Beulin van boerenorganisatie FNSEA - de Franse LTO - liet weten dat de blokkades niet worden opgeheven en er zelfs meer te verwachten zijn, onder meer naar toeristische bestemmingen zoals de grotten van Lascaux.
"Hun leven staat op het spel", zegt Beulin in Le Monde, "daarom geven ze niet op."
Slachters en verwerkers pikken de meerpijs in
Volgens de boeren komen de supermarkten hun afspraken niet na. Zij beloofden meer te gaan betalen voor Frans vlees, maar zouden dat niet doen. De supers werpen die beschuldigingen van zich af. Zij betalen wel degelijk meer voor Frans vlees. Système U geeft zelfs aan uitsluitend nog Frans varkensvlees te verkopen. "Wat kan er nog meer van ons verlangd worden?", vraagt de super zich af.
Op zijn financiële pagina's drukte Le Figaro gisteren een staatje af, waaruit blijkt dat de supers inderdaad meer betalen. De meerprijs voor Frans vlees blijkt echter ten goede te komen aan slachters en verwerkers, terwijl de boeren er alleen maar op achteruit gaan. Het onbenoemde probleem luidt dan ook: hoe verdeel je een negatieve marge op grondstoffen en verwerkingskosten in de keten? Er is immers voldoende vlees van minstens even goede kwaliteit in de markt waarop geen verlies hoeft te worden gemaakt.
Daarmee is nuchter gezegd dat effectieve steun alleen in de vorm van subsidie uit de belastingpot, maar niet commercieel uit de markt kan komenDe boeren en Europa wachten op het plan uit Parijs. Ook de Nederlandse en Belgische varkens- en melkboeren verkeren in een financiële crisis. Als Parijs zijn boeren mag steunen van de EU, mag en moet Nederland dat dan ook? Die vraag is opeens aan de orde nu de Franse overheid aankondigt met maatregelen te zullen komen. Een vleeshandelaar schreef de redactie van Foodlog vanmorgen: "Wat kan de Franse overheid bieden dat andere overheden niet kunnen bieden? Betere marktprijzen?"
Daarmee is nuchter gezegd dat effectieve steun alleen in de vorm van subsidie uit de belastingpot, maar niet commercieel uit de markt kan komen. Volgens minister Le Foll moet er echter ook steun uit de markt komen. Boerenvoorman Xavier Beulin laat zachtjes horen best te begrijpen hoe de vork in de steel zit door te eisen dat op alle Franse vlees 'viande de France' komt te staan. Daarna is het aan consumenten om te besluiten of ze meer willen betalen voor vlees uit verouderde vormen van dierhouderij, slacht en verwerking. Beulin noemt dat vlees echter 'Franse kwaliteit'.
Fotocredits: premier Manuel Valls, midden, still, Le Figaro
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
@Dick B. De gevraagde verwijzing naar Rasmussen:
Svend Rasmussen: Estimating the technical optimal scale of production in Danish agriculture. In: Food Economics, April 2011
Dit zijn inderdaad bedrijfseconomische berekeningen die uitgaande van de modernste techniek en de huidige arbeidskosten van goed opgeleide ondernemers en eventueel goedkopere uitvoerende arbeid een optimale omvang uitrekenen. Puur bedrijfseconomisch of micro ;-) Waarbij inderdaad de kosten van al die duurzaamheidschema's, bijbehorende inspecties en gesprekken met adviseurs van de voerfabrikant over meer kg melk worden verdeeld en dus bijdragen aan schaalgrootte (en om vergelijkbare reden krijgt zo'n bedrijf dus kwantumkortingen, een vertegenwoordiger van de voerfabriek adviseert net zo makkelijk over 200 ton voer dan over 20 ton).
Je zou inderdaad die berekeningen kunnen maken inclusief externe kosten. Gebeurt maar zelden. Veel van die externe kosten hangen ook niet van bedrijfsgrootte af, maar meer van de omvang van de productie in de regio. En die marginale mestafzetkosten en dergelijke zitten er in.
Overigens ken je dit soort berekeningen door het Nederlandse of Deense LEI veel eer toe. Boeren ontlenen die inzichten ook aan eigen berekeningen, Nederlandse melkveehouders denken al snel aan 300 koeien, Noord-Duitse aan 500 en Oost-Duitse aan 700. De functie van de modellen van LEI en buitenlandse collega's is wat dat betreft vaak vooral een bevestiging waarmee meteen alle adviseurs en beleidsmedewerkers over de juiste getallen beschikken. Een beetje waarheidsvinding dus en vooral ook veel efficiency dat niet iedereen dat apart zit te doen maar in 1 keer centraal.
En zoek maar eens in Internet of bij de EU of "FADN" en je vind heel veel van dergelijke bedrijfseconomische gegevens uit het Farm Accountancy Data Network van de EU.
Als ik zo'n rapport lees, ben ik weer blij niet met macro doorgegaan te zijn in Rotterdam, Krijn ;-)
Die modellen staan me te ver van de praktijk. Een model dat er met de melkprijs in het eerste jaar van de 10 te prognotiseren jaren al 20% naast zit: wat kopen we daarvoor?
Heb je nadere onderbouwing van die 210 / 229 "optimale" bedrijfsgrootte?
Dat kan toch geen wet van Meden en Perzen zijn?
Realiseren jullie rekenaars je wel eens dat zoiets, net zoals die geprognosticeerde melkprijzen, een eigen leven gaat leiden, en een self-fulfilling prophecy wordt?
Dat weidegang met zo'n aantal zo goed als onmogelijk wordt, en dat daarvoor wel eens een randvoorwaarde als maatschappelijk draagvlak zou kunnen ontbreken?
Veel boeren zullen verleid worden te denken: ik moet er ook zoveel hebben, gaan ook naar dat
casino dat schaalvergroting heet, en drukken vervolgens bij winst de boeren die nu gewoon ronddraaien met het huidige gemiddelde van ca. 100 koeien weg.
Die krijgen dan namelijk weer een ongunstiger staffel bij de voerleverancier, bij Rendac, bij de melkrijder, bij de melkfabriek, bij de bank, en in nieuwe regelgeving en subsidies.
BTW: Is dat Deense cijfer van 229 - in 2007 reeds! - misschien de reden dat zoveel Deense melkboeren hun Hollandse collega's voorgegaan zijn, en zich zo de kop op hol hebben laten jagen dat ze failleerden?
Een vanuit studeerkamers aangejaagd autonoom schaalvergrotingsproces, dat op ondemocratische wijze van weidegang en grondgebondenheid bij voorbaat onrealiseerbare ambities maakt.
Heb ik grote moeite mee. Net zoals met weglaten van miljarden kostende zoönosen uit
"integrale" berekeningen van externaliteiten.
P.S.: Mooie bespiegeling trouwens. Zou het niet jammer zijn als nieuwe generaties dat tuinpad van onze vaders nooit meer zouden kunnen zien?
Dick V. #93, die vraag is al grotendeels door Dick B. in #98 beantwoord. Ook voor onbekende risico's kun je maatregelen nemen: financiële buffers, scenario-planning, stress-testen van investeringsplannen etc. Veel ondernemers doen dat ook (of hun accountants), en nemen soms bewust de gok - en hebben dan soms geluk en soms pech.
Dank overigens voor je benzinepomp voorbeeld. Mooier had ik het niet kunnen illustreren. Op die manier komt er uit de concurrentie van de Intermarché een lokale innovatie voort, je kunt er nu een broodje eten. En ach, dat de lokale brandweer er tankt, dat lijkt me een logische opdracht van de lokale burgemeester. Veel mensen kopen bewust in eigen dorp om de winkels in stand te houden. En het hele dorp weet dat van die brandweer dus dat in de boeken van de gemeente de diesel niet per tender is ingekocht en de grootboekrekening "Materiaal brandweer" ook een kleine subsidie plattelandsbeleid bevat lijkt me geen probleem. Er zijn grotere issues, misschien ook wel in dat Franse dorp. Kortom een mooi voorbeeld om naar de Franse president te sturen ;-)
Natuurlijk gaat er iets verloren in zo'n dorp dat leger wordt. Zoals de boerenkinderen in de klas, ja zelfs het schooltje. Dat is jammer en levert de nostalgie op van Wim Sonnevelds Het Dorp (ook een Frans chanson). Overigens kun je in de meeste Europese rurale gebieden beter de bijstand en de kinderbijslag verhogen dan de graanprijs als je koopkracht voor de lokale winkels wil vergroten - zo placht mijn Groningse collega Dirk Strijker altijd uit te leggen. Trouwens: on-line winkelen en thuisbezorgen zou hier wel eens de grootste oorzaak van toekomstige verandering kunnen zijn.
@Dick B. #98: die modellen als Agmemod rekenen vooral een toekomstig evenwicht uit maar zijn er niet op gericht om voor 2015 een puntschatting van de prijs te doen die rekening houdt met veel Amerikaans melkaanbod, instorten van de Chinese beurs en onrust in MiddenOosten en NoordAfrika. Je ziet dat ook altijd bij OECD grafieken: veel schommelingen in prijzen over afgelopen jaren en dan een rechte lijn voor komende jaren die wat omhoog of omlaag gaat. Iedere lezer weet dan dat de prijsvolatiliteit voor die individuele jaren niet is ingemodelleerd. Zoals de studenten econometrie in mijn tijd op de Erasmus op hun bumpersticker zetten: "Elk model is minder dan de werkelijkheid (behalve het fotomodel, dat is meer dan de werkelijkheid)".
Wat betreft de 210 koeien, dat is afgeleid uit cijfers uit het LEI Bedrijven Informatienet. Mijn Deense collega Svend Rasmussen schatte voor 2007 de optimale bedrijfsgrootte al op 229 (en die bedrijven hebben meer eigen ruwvoerwinning en meer ha), dus lager ligt het zeker niet. Ik vind het altijd een geliefde vraag als ik een lezing in Flevoland geef: als we nu Flevoland zouden inpolderen, hoe groot zouden we de bedrijven dan maken? Ondernemers geven daar altijd heel realistische antwoorden op. Een stuk groter dan de meeste bedrijven nu zijn.
@Huib,#90: las gisteren bij wat literatuur checken ivm NRC artikel over terrasrijst en GM dat 90% van de Japanse rijstboeren dat gewoon erbij doet, dus nebenerwerb, parttime, op de onmogelijkste hellingen op piepkleine akkertjes met behulp van kleine speciale machientjes om in te planten en te oogsten. Het zijn ook allemaal oude knarren, wordt dit, mutatis mutandis, ook de toekomst van Europa? Er is wel een ondernemer die hun rijst (van echte, door schoon bergwater gevoede terrassen, zo heet het) opkoopt en daar dure rijstazijn etc van bereidt, de redding? Ik denk trouwens niet dat onder de talloze japanners die hier de Dom komen bekijken en langs de Oude Gracht slenteren ook maar een rijstboertje zit, geen behoefte aan (en geen tijd voor)!
Dat zelfde is hier in mindere mate op het platteland ook aan het gebeuren, Dick.
Mede dank zij de schaalvergroting en verbeterde arbeidsproductiviteit in de landbouw.
De sociale aspecten van duurzaamheid...
De leefbaarheid van kleinere kernen holt achteruit doordat de middenstand ook niet kan opboksen tegen de Action's en de Lidl's. Hele dorpen raken zonder zelfs een flappentap of bushalte.
Een zichzelf versterkend proces: schooltjes verdwijnen, waardoor zo'n dorp minder aantrekkelijk wordt voor jonge gezinnen, enzovoort.
Is dat vooruitgang, welvaart?