2 min
De Duurzame Troonrede van 4 september jongstleden uitgesproken door Volkert Engelsman, oprichter van biologische fruithandel Eosta en nummer 1 van de duurzame Top 100 van Trouw, staat vol misleidende cijfers, valse aannames en onwaarheden. Zijn rede draagt niet bij aan de transitie naar een duurzamere wereld. Dat zegt ecomodernist en journalist Hidde Boersma. Volgens Trouw doet Engelsman juist aan 'fatsoenlijk rekenen'.
In de Troonrede richt Engelsman zich op de verborgen kosten van ons voedselproductiesysteem. Dat ons voedsel te goedkoop is omdat bijvoorbeeld de kosten van het zuiveren van vervuild water niet worden meegenomen in de prijs, is een prima te verdedigen standpunt, maar in de uitwerking laat Engelsman ideologie boven wetenschappelijk feiten prevaleren. Veel van zijn uitspraken doorstaan de toets der kritiek niet.
Neem het voorbeeld van de appel, waarvan volgens Engelsmans eigen berekeningen de biologische variant eigenlijk 19 cent goedkoper is dan de conventionele als alle externe kosten worden meegenomen. Die uitkomst strookt niet met de wetenschappelijke literatuur. Een Belgische studie (Belgische teelttechnieken zijn vergelijkbaar met de Nederlandse) liet vorig jaar zien dat de verborgen kosten van biologische appels juist hoger liggen, vooral door de lagere opbrengst per hectare en door het gebruik van natuurlijk bestrijdingsmiddelen, die wel gebruikt mogen worden in de biologisch landbouw. Die laatste worden in Engelsmans berekeningen gemakshalve ‘vergeten’ en niet meegerekend.
Engelsman gaat vervolgens door naar de campagne die hij hier aan verbond onder de slogan ‘Bio is niet te duur, gangbaar is te goedkoop’. Biologische landbouw zou beter voor het milieu, klimaat en biodiversiteit zijn, stelt hij, en daardoor eigenlijk goedkoper. Ook dat staat op gespannen voet met de feiten: een overzichtsstudie van 164 wetenschappelijke artikelen uit 2017 laat zien dat reguliere en biologische landbouw ongeveer even duurzaam zijn. Bij conventionele landbouw logen bijvoorbeeld minder meststoffen uit naar de omgeving en is er minder uitstoot van verzurende stoffen als zwaveldioxide, terwijl biologisch minder energie kost en de bodem meer organische stof bevat. De biodiversiteit is weer meer gebaat bij conventionele landbouw, omdat er door de hogere opbrengst minder landbouwgrond voor nodig is en er meer ruimte is voor natuur. Biologische velden herbergen weliswaar meer leven, maar dat compenseert niet het verlies van extra natuurgronden.
Met bijna elke alinea van de Duurzame Troonrede is wel iets mis. Zo is de keuze voor Bhutan als lichtend voorbeeld in het begin op zijn minst opvallend. Engelsman geeft hoog op van ’s lands plan om volledig over te gaan op biologische landbouw, maar laat achterwege dat Duitse modelberekeningen deze zomer laten zien dat dit gepaard gaat met lagere opbrengsten, verlies van welvaart en een daling van de voedselzekerheid aldaar. Een land waar een derde van de bevolking onder de armoedegrens leeft, dat de helft van zijn voedsel importeert, zou niet onderworpen moeten worden aan een agrarisch experiment met zulke ongewisse uitkomsten.
Engelsman en ondergetekende zijn het er over eens dat de landbouw duurzamer moet om toekomstbestendig te worden, en er zijn ongetwijfeld maatregelen waar we het eens over zijn, zoals reductie van de vleesconsumptie en het stimuleren van natuurlijke bestrijders als vervanging van bestrijdingsmiddelen. De discussie is echter wel gebaat bij eerlijkheid en juiste cijfers; een winnaar van de duurzame tot 100 is dat aan zijn stand verplicht.
Deze tekst verscheen gisteren al op ecomodernisme.nl
Dit artikel afdrukken
Neem het voorbeeld van de appel, waarvan volgens Engelsmans eigen berekeningen de biologische variant eigenlijk 19 cent goedkoper is dan de conventionele als alle externe kosten worden meegenomen. Die uitkomst strookt niet met de wetenschappelijke literatuur. Een Belgische studie (Belgische teelttechnieken zijn vergelijkbaar met de Nederlandse) liet vorig jaar zien dat de verborgen kosten van biologische appels juist hoger liggen, vooral door de lagere opbrengst per hectare en door het gebruik van natuurlijk bestrijdingsmiddelen, die wel gebruikt mogen worden in de biologisch landbouw. Die laatste worden in Engelsmans berekeningen gemakshalve ‘vergeten’ en niet meegerekend.
Engelsman gaat vervolgens door naar de campagne die hij hier aan verbond onder de slogan ‘Bio is niet te duur, gangbaar is te goedkoop’. Biologische landbouw zou beter voor het milieu, klimaat en biodiversiteit zijn, stelt hij, en daardoor eigenlijk goedkoper. Ook dat staat op gespannen voet met de feiten: een overzichtsstudie van 164 wetenschappelijke artikelen uit 2017 laat zien dat reguliere en biologische landbouw ongeveer even duurzaam zijn. Bij conventionele landbouw logen bijvoorbeeld minder meststoffen uit naar de omgeving en is er minder uitstoot van verzurende stoffen als zwaveldioxide, terwijl biologisch minder energie kost en de bodem meer organische stof bevat. De biodiversiteit is weer meer gebaat bij conventionele landbouw, omdat er door de hogere opbrengst minder landbouwgrond voor nodig is en er meer ruimte is voor natuur. Biologische velden herbergen weliswaar meer leven, maar dat compenseert niet het verlies van extra natuurgronden.
De discussie is gebaat bij eerlijkheid en juiste cijfers; een winnaar van de duurzame tot 100 is dat aan zijn stand verplichtEngelsman beweert bovendien dat de verborgen kosten van de landbouw die hij noemt onderschreven worden door de FAO, de landbouworganisaties van de Verenigde naties. Dat klopt niet: in het rapport waar hij de cijfers uithaalt, staat expliciet dat het rapport niet de mening van de FAO vertegenwoordigt, maar die van de schrijvers. Al deze hele en halve onwaarheden schoten boer Michiel van Andel begin dit jaar zo in het verkeerde keelgat, dat hij de belangenbehartiging van biologische boeren Bionext, die Engelsmans cijfers gebruikte in hun reclame-uitingen, voor de reclame code commissie sleepte. Hij kreeg gelijk: Bionext werd opgedragen de cijfers niet meer te gebruiken.
Met bijna elke alinea van de Duurzame Troonrede is wel iets mis. Zo is de keuze voor Bhutan als lichtend voorbeeld in het begin op zijn minst opvallend. Engelsman geeft hoog op van ’s lands plan om volledig over te gaan op biologische landbouw, maar laat achterwege dat Duitse modelberekeningen deze zomer laten zien dat dit gepaard gaat met lagere opbrengsten, verlies van welvaart en een daling van de voedselzekerheid aldaar. Een land waar een derde van de bevolking onder de armoedegrens leeft, dat de helft van zijn voedsel importeert, zou niet onderworpen moeten worden aan een agrarisch experiment met zulke ongewisse uitkomsten.
Engelsman en ondergetekende zijn het er over eens dat de landbouw duurzamer moet om toekomstbestendig te worden, en er zijn ongetwijfeld maatregelen waar we het eens over zijn, zoals reductie van de vleesconsumptie en het stimuleren van natuurlijke bestrijders als vervanging van bestrijdingsmiddelen. De discussie is echter wel gebaat bij eerlijkheid en juiste cijfers; een winnaar van de duurzame tot 100 is dat aan zijn stand verplicht.
Deze tekst verscheen gisteren al op ecomodernisme.nl
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_84_s_c1.jpg)
#3, Piet, over wiens kerk heb je het hier? Ik heb begrepen dat ecomodernisten ook tot een 'kerk' behoren.
Wouter #2 Wie is die polarisatie begonnen, wie heeft om zich te profileren afgezet tegen wie en luister maar eens hoe A.v. V. communiceert.
Nu even de externe kosten, een eeuwige discussie die afleid van waar het werkelijk om gaat.
De Swedish Food Agency (Svenska Livsmedelsverket SLV) publiceerde onlangs een rapport over een veelzijdige verdeling van de milieueffecten in de landbouw per kilogram van het landbouw product. Zij hadden zich de vraag gesteld,
Wat zijn de Milieueffecten van voedsel productie.
In het verslag van dit SLV keken onafhankelijke onderzoekers naar milieueffecten gescheiden in de sub onderwerpen van het klimaat, vermesting, verzuring, ecotoxiciteit, energieverbruik en landgebruik.
In dit onderzoek is niet mee genomen het onterechte gebruik van koperdioxide en andere onterechte toxische middelen in de biologische landbouw en de toxiciteit van de natuurlijke schimmels die ontstaan door een gebrek aan bestrijdingsmogelijkheden.
Als we het onderzoek bekijken is er beoordeeld op 54 criteria waarvan de biologische landbouw er op 14 het beste scoort. De conventionele landbouw op 19 criteria beter scoorde en de overige criteria waren onbeslist.
Wel heeft de biologische sector wereldwijd meer dan 3500 onderzoeken gedaan op de door hun geproduceerd voedsel, om te kijken of het gezonder zou zijn dan het conventioneel geproduceerd voedsel maar dat niet heeft kunnen aantonen.
Welke conclusies kunnen worden getrokken uit dit onderzoek?
Noch conventionele of biologische is duidelijk ecologisch superieur. De bewering dat een van deze twee systemen de moeite waard zou zijn voor speciale subsidies, of hogere kosten voor de consument, of een betere reputatie, zijn niet gegrond. Als er al op een dergelijk verschil gezinspeeld zou worden, lijkt het voordeel enigszins te verblijven aan de kant van de conventionele landbouw.De enige eerlijke conclusie die we kunnen trekken, aldus de onderzoekers, is dat er geen duidelijke superioriteit is van de bedrijfssystemen. In de vier belangrijke milieuaspecten zijn ze veruit vaker gelijk dan ze anders zijn. Een Europees meta-analyse van honderden studies constateert dat vermesting, verzuring, en landgebruik zijn meer problematische aspecten in de biologische landbouw, terwijl het neigt dat de biologische sector minder energie-eist dan de conventionele landbouw.
De allerlaatste conclusie, en misschien ook een aanbeveling:
Zou het beste van beide niet het allerbeste zijn?
Dan komen we uit op een Ecologische teeltwijze die uitgaat van het natuurlijke denken. Dat betekend de natuur leren begrijpen in al zijn facetten en in die lijn handelen. Dat impliceert dat we de natuur niet gaan domineren vanuit het chemisch denken maar hem gaan faciliteren met natuurlijke hulpstoffen. Onderzoeken, uit een onafhankelijk laboratorium, geven aan dat ecologisch geteeld voedsel binnen een totaal nieuw teeltconsept er gemiddeld, in een bandbreedte, tussen 25 en 65% meer nutriënten in dat geproduceerd voedsel aanwezig is dan dat van de conventionele en biologische collega’s Meer vitamines (antioxidanten) en meer biostimulanten voedingstoffen voor de maagdarm flora.
Sorry Dick.
ik vind het begrip externe kosten zo slecht.. geld is een ruilmiddel om goederen tussen mensen te verhandelen. Als aan conventioneel zoveel externe kosten hangen volgens de profeten dan ben je toch stom om biologisch te kopen?? ondanks dat je biologisch koopt deel je net zo hard mee in die externe kosten doordat die niet in geld uit te drukken zijn. Dus je betaald je scheel voor een biologische bloemkool + plus je aandeel in de externe kosten
Ik zou trouwens niet weten aan wie ik moet betalen voor de punten die genoemd worden. Als externe kosten betekenen dat de productiekosten in de toekomst gaan stijgen komt de rekening toch vanzelf bij de consument te liggen???
En als dat van die externe kosten waar is is ligt straks de kostprijs van conventioneel en biologisch gelijk. Maar ik zie dat allemaal niet gebeuren. Grond water lucht zijn nog nooit zo schoon geweest als nu ondanks een zeer klein biologisch areaal.
moet even mijn gedachten kronkel kwijt.
Zeker, Dick, maar Volkert heeft zelf de biologische landbouw als voorbeeld genomen van een systeem dat beter zou scoren als externe kosten worden doorberekend. Voor je het weet zit iedereen dan meteen weer in de loopgraven.
Wouter #2, Hidde Boersma evalueert de speech toch juist in termen van geëxternaliseerde kosten?
Feitelijk zegt hij - als ik hem goed begrijp - dat Engelsman niet benoemd welke beschikbaarheden van voedsel er zijn bij zijn systeem. Om die reden wijst hij zijn getallen af omdat ze gecorrigeerd moeten worden voor de benodigde hoeveelheid. Dat leidt tot de juiste verdieping van de getallen.