Ik heb het eens op me in laten werken. Douwe Egberts spant een proces aan tegen de provincie Groningen wegens discriminatie. Het bedrijf is boos omdat de provincie Groningen het niet serieus neemt als kandidaat voor duurzame koffie. Na jaren geëmmer heeft DE namelijk ook een duurzame koffie. Die heet natuurlijk niet Max Havelaar - dat was tenslotte de grote opponent van DE - maar Good Origin. Verder lijkt het er erg op.
De advocaten van beide partijen pleitten er lustig op los. Die van DE was onvoldoende overtuigend en kon niet voorkomen dat de rechter afgelopen week oordeelde dat DE ongelijk heeft. Groningen wil gewoon wat anders, ook al was de provincie niet erg helder over wat ze nou precies wilde. Als Groningen alleen al denkt dat Havelaar sociaal en milieutechnisch duurzamer is dan DE, dan staat het de provincie vrij om daarvoor te kiezen, vindt de rechter.
Een argument waar geen speld tussen te krijgen is: de rechter is voor keuzevrijheid en past er wel voor op in de keuze zelf te treden. Fikse teleurstelling bij DE dat hoopte de rechter dat wél had gedaan. Een beetje naief waarschijnlijk, want waarom zou de rechter zich in zo'n wespennest steken als het simpelweg om keuzevrijheid gaat? Had DE een kans willen maken, dan moest het ook maar Havelaar-koffie doen, zegt de rechter. Nee, zegt DE, want wij doen aan een ander keurmerk, Utz Kapeh (spreek uit: Oets Kapée), dat minstens zo goed en een beetje anders is. Maar in ieder geval óók duurzaam en óók netjes voor het milieu.
Toeval wil dat ik vorige week de belangrijkste van de meer dan 10 actieve keurmerken mocht aanhoren terwijl ze kern van hun keur neerzetten. Mijn conclusie: er zijn accentverschillen, maar geen wezenlijke. De een wil meer met garantieprijzen voor boeren werken, de ander gelooft meer in scholing en kwaliteitsverbetering om de boeren mee te laten groeien met de toenemende eisen van de markt. De eerste benadering is o.m. die van Max, de tweede die van Oets. Dáár ligt een wezenlijk verschil, dat lijkt op dat tussen de economische opvattingen van de PvdA en de VVD. Die zijn echter ook al aan het vervagen.
Wil je flink in duurzaam groeien (nu is het nog geen 2% van de markt), dan moet je als Max dus de middelen hebben om de boer boven de marktprijs te betalen, terwijl de gemiddelde koffiedrinker er niet voor betaalt. Dat zou een reden kunnen zijn om voor de economisch realistischer benadering van bijv. Utz te kiezen, als die tenminste aannemelijk kan maken dat de kwaliteitsverbeteringen en scholingsprogramma's de koffieboer verder helpen uit het drama van de uitbuiting.
Zo is het toch weer een beetje een kwestie van smaak.
Naar mijn bescheiden mening zit het hele probleem dan ook niet daar, maar simpelweg in DE zelf. Zonder dat bedrijf had Douwes Dekker, alias Multaltuli, zijn Max Havelaar niet geschreven. Ook het keurmerk met die naam zou niet bestaan hebben zonder DE, het bedrijf dat het Grote Kwaad belichaamde. Van dat stigma komt DE niet af, zelfs niet nu het op het rechte pad is en zelfs meer 'nette' koffie verkoopt dan de andere keurmerken. Ook de rechter brandt er zijn handen niet aan. Dat steekt de mensen die vandaag dat merk vormgeven. Daarom moesten ze maar eens achter hun kwaaie merk vandaan komen en laten zien dat ze mensen zijn. Via de rechter werkt niet.
Volgens mij is er één oplossing: hef al die koffiekeuren op en maak er 1 nieuw van. Geen consument immers die weet waar ze voor staan. Onderhandel de punten uit, maak dat flink duidelijk en begin opnieuw. Dan is eindelijk het Kwaad van DE de wereld uit en kan de huidige generatie mensen gewoon z'n werk doen - betere en zuiverder koffie verkopen - in plaats van processen te voeren.
Stel dat DE over de wij-zij kloof heen zou stappen, zouden de anderen het dan ook durven?
Mocht dat niet gaan, dan is er altijd nog een lapmiddel: maak de keuren gewoon vergelijkbaar met zo'n consumentenbond-matrixje.
Duidelijkheid, daar kan toch niemand tegen zijn?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het idee van 1 keurmerk is geprobeerd in de vorm van godsdienst en absolutistische politiek. Allemaal hetzelfde denken en doen werkt bevrijdend, maar ook weer beklemmend.
Wat ik van de makelaardij in koffie begrijp is dat het een zeer diverse wereld is. Wat in het ene land werkt, werkt niet noodzakelijk in het andere. Als je op 1 keurmerk overgaat, moet die politiek-economische pluriformiteit door 1 bestuur worden gedragen. Dat zou zomaar kunnen mislukken.
Dat zou idd zomaar kunnen. Maar het zou ook zomaar niet kunnen. Maak bijv. een paar duidelijke smaken binnen het palet en maak die glashelder als een keuze.
Neem bijv. de sociaal-liberale aard van Oets vs. de meer socialistische van Max. Een boeiende tegenstelling waar je lang over kunt twisten. Rapporteer er open over (stel je projecten gevraagd en ongevraagd open voor journalisten) en neem zo het publiek mee in wat die keuren echt doen voor echte plukkers, telers en hun familie. Dan gebeurt er iets en stel je de 'foute' oude bedrijven in staat om te laten zien wat ze bedoelen en doen.
Dan hebben we het niet meer over vrijzwevende gedachtenspinsels van de 'zomaars' maar wordt het tast- en controleerbaar. Het lijkt me een verademing in keurmerkenland.
Ik geloof niet zo in een actieve rol van de journalistiek hierin. Kranten en bladen zijn niet heel kritisch in het volgen van goede doelen en aanverwanten. Is er trouwens al een KvW-uitzending geweest waarin een Fair Trade-keten werd uitgeplozen?
Een FT-organisatie zou per project de ROI moeten aangeven. Hoe ontwikkelt zo'n koffieboer zich daadwerkelijk? Dan weten we op het echt zinnig is dat de Groningse ambtenaar zich daarmee wakker slurpt.
KvW: ja, over FT kruidenzout. De boer bleek niet te weten dat er fair met hem gehandeld werd en er ook financieel niks van te voelen. Pijnlijk, temeer omdat de prijs van het potje - uit m'n hoofd - 2,5 zo hoog lag.
Beste vrienden,
ik stuur de link van deze knappe analyse door Dick Veerman en dito reacties van Wouter naar de Fairtrade-hoofdkwartieren in Vlaanderen. Lijkt me het moment om hen eens te doen participeren op deze blog. Want wanneer DE hier wel heel stuntelig communiceert (wellicht hiertoe geïnspireerd door een overbetaald advocatenbureau ?), is duidelijke communicatie ook niet bepaald de sterkste troef vanuit de Fairtrade-beweging.
Feit is dat Douwe Egberts ondertussen weeral in het zand bijt, maar dat dit inderdaad geen gram extra Fairtrade-koffie doet verkopen. Daar zou DE voor kunnen zorgen, door zich aan te sluiten bij Max Havelaar, om zo ook de kans te krijgen mee te denken in waar dit concept naar toe moet (volgens hen).
Wat mij betreft heeft DE zich hier echter van zijn domste kant getoond. Het deed dit ook al eerder met haar lompe claim op een patent op koffiepads voor de Senseo, een strijd die al bij voorbaat verloren was. Niet dat de consument hiermee bezig is, maar in de bedrijfswereld verlies je op deze manier heel snel alle geloofwaardigheid inzake MVO.
En je bevestigt de (voor)oordelen vanuit de NGO-sector naar ondernemers weeral eens.
En verder kan ik me moeilijk voorstellen dat de andere koffiebranders, die Max Havelaar verkopen, gelukkig zijn met deze demarche.
Kauri probeert in Vlaanderen heel integer NGO's en bedrijven samen te brengen en in dialoog te laten treden.
Interessant verslag m.b.t. Douwe Egeberts, dd dinsdag, 24 mei 2005 :
Rondetafel duurzaamheidinitiatieven in de Nederlandse koffiemarkt
Geef mij dan maar de aanpak van MIKO: kwaliteitskoffie, bereid tot dialoog (lid van KAURI, bijv.) en bovenal ondernemers, die het zonder subsidies waarmaken op de markt.