3 min
Het Belgische supermarktconcern Colruyt Group gaat landbouwgronden aankopen om er producten voor in de eigen supermarkten te verbouwen. Door lokale zetboeren. Het plan stuit op veel weerstand bij de boerenorganisaties. Die vrezen dat het toch al grote onevenwicht in de keten nog verder vergroot zal worden.
Met de oprichting van de exploitatievennootschap Agripartners, zet de Belgische Colruyt Group een nieuwe stap in het verticaal integreren met de land- en tuinbouwsector. Het supermarktconcern wil zijn bestaande landbouwgronden (grond die met het oog op een mogelijke uitbreiding werd gekocht rondom distributiecentra en winkelvestigingen) verder gaan exploiteren en nieuwe landbouwgronden aankopen. Zo wil Colruyt zeker stellen dat landbouwgrond ook "gevrijwaard blijft voor landbouw" en niet aangewend wordt voor andere bestemmingen. In België is het niet ongebruikelijk dat landbouwgrond kan worden gebruik voor woningbouw.
Niet zelf bewerken
"Het is niet de bedoeling dat we die gronden zelf gaan bewerken, dat zullen we doen in samenwerking met lokale landbouwers”, legt Stefan Goethaert uit op VILT. Hij is algemeen directeur Colruyt Group Fine Food en verantwoordelijk voor het landbouwbeleid. "Ieder zijn expertise en wij zijn geen expert in het telen van gewassen. We weten wel welke producten en welke kwaliteit we nodig hebben in onze winkels. Daarom willen we in alle transparantie samenwerken met lokale landbouwers die er producten willen telen die in onze winkels verkocht zullen worden.”
Het is niet voor het eerst dat Colruyt stappen zet op het gebied van verticale integratie en ketenverkorting. Zo werkt de keten al samen met een aantal aardappeltelers, werd een nieuwe Belgische biovarkensketen opgezet en ging Colruyt zelf biologisch boeren op Het Zilverleen (de grootste biologische boerderij van België). “Essentieel element in al deze projecten is dat het in samenwerking gebeurt met Belgische, lokale landbouwers. Als Belgische speler willen we ons aanbod immers zoveel als mogelijk Belgisch en lokaal aanbieden en verankeren”, legt Goethaert uit.
'Gesprek in twee richtingen' versus...
Op termijn ziet Colruyt Group nog meer voordelen in verduurzaming of innovaties. "Ik denk bijvoorbeeld aan het gebruik van water of gewasbeschermingsmiddelen. Wij hebben zelf veel expertise in huis, zeker over water en waterzuivering. We willen samen met de landbouwers rond de tafel gaan zitten en bekijken wat mogelijk is. Dat is een gesprek dat in de twee richtingen zal verlopen, we rekenen dus ook op de kennis en expertise van de landbouwers”, zegt Goethaert.
... 'terug naar het feodale tijdperk'
Belgische boerenorganisaties steigeren door het initiatief van Colruyt om zelf landheer te worden. Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) spreekt van een stap terug, naar het feodale tijdperk: "Het komt erop neer dat ze landbouwers in loondienst nemen, en de boer speelt volledig zijn vrijheid, zelfstandigheid en onafhankelijkheid kwijt,” citeert RetailDetail. Op VILT is ABS-voorzitter Hendrik Vandamme nog uitgesprokener: "Dit is niet het nieuwe verdienmodel waar de Vlaamse land- en tuinbouwer op zit te wachten. Wanneer een eigenaar beveelt wat waar, wanneer en hoe moet geteeld worden, is dat meer dan een stap terug in de tijd.”
Volgens de boerenorganisaties zijn er wel andere manieren om een duurzame relatie met producenten op te bouwen, in de vorm van preferentiële samenwerkingmodellen. "Verticale integratie kan anders ingevuld worden dan de manier waarop deze retailer dat vandaag ziet," aldus Vandamme.
In Nederland werkt Albert Heijn samen met boeren om zijn huismerkzuivel te produceren, maar blijven de boeren eigenaar van hun grond en bedrijf en wordt de rauwe melk verwerkt door de private zuivelaar Aware. De boeren 'van' Albert Heijn zeggen dat ze heel tevreden zijn en zien zichzelf als zelfstandige ondernemers. In Zaandam spreken ze niettemin van 'blauwe boeren'. Daar zijn ze net als Colruyt trots op het feit dat ze boeren een merkintegratie naar ons als consumenten kunnen aanbieden.
Dit artikel afdrukken
Niet zelf bewerken
"Het is niet de bedoeling dat we die gronden zelf gaan bewerken, dat zullen we doen in samenwerking met lokale landbouwers”, legt Stefan Goethaert uit op VILT. Hij is algemeen directeur Colruyt Group Fine Food en verantwoordelijk voor het landbouwbeleid. "Ieder zijn expertise en wij zijn geen expert in het telen van gewassen. We weten wel welke producten en welke kwaliteit we nodig hebben in onze winkels. Daarom willen we in alle transparantie samenwerken met lokale landbouwers die er producten willen telen die in onze winkels verkocht zullen worden.”
Het is niet voor het eerst dat Colruyt stappen zet op het gebied van verticale integratie en ketenverkorting. Zo werkt de keten al samen met een aantal aardappeltelers, werd een nieuwe Belgische biovarkensketen opgezet en ging Colruyt zelf biologisch boeren op Het Zilverleen (de grootste biologische boerderij van België). “Essentieel element in al deze projecten is dat het in samenwerking gebeurt met Belgische, lokale landbouwers. Als Belgische speler willen we ons aanbod immers zoveel als mogelijk Belgisch en lokaal aanbieden en verankeren”, legt Goethaert uit.
Ieder zijn expertise en wij zijn geen expert in het telen van gewassen. We weten wel welke producten en welke kwaliteit we nodig hebben in onze winkelsEr zullen vooral gangbare akkerbouwgewassen geteeld worden, zoals aardappelen en wortelen. Colruyt streeft naar een 'stabiele relatie' met de boeren die de gronden gaan bewerken. "Langs beide kanten moet het gevoel leven dat er vertrouwen is en dat er een economisch rendabel verhaal kan geschreven worden”, aldus Goethaert. "Als aan onze kwaliteitseisen is voldaan, dan engageren wij ons dat we de gewassen zullen afnemen."
'Gesprek in twee richtingen' versus...
Op termijn ziet Colruyt Group nog meer voordelen in verduurzaming of innovaties. "Ik denk bijvoorbeeld aan het gebruik van water of gewasbeschermingsmiddelen. Wij hebben zelf veel expertise in huis, zeker over water en waterzuivering. We willen samen met de landbouwers rond de tafel gaan zitten en bekijken wat mogelijk is. Dat is een gesprek dat in de twee richtingen zal verlopen, we rekenen dus ook op de kennis en expertise van de landbouwers”, zegt Goethaert.
... 'terug naar het feodale tijdperk'
Belgische boerenorganisaties steigeren door het initiatief van Colruyt om zelf landheer te worden. Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) spreekt van een stap terug, naar het feodale tijdperk: "Het komt erop neer dat ze landbouwers in loondienst nemen, en de boer speelt volledig zijn vrijheid, zelfstandigheid en onafhankelijkheid kwijt,” citeert RetailDetail. Op VILT is ABS-voorzitter Hendrik Vandamme nog uitgesprokener: "Dit is niet het nieuwe verdienmodel waar de Vlaamse land- en tuinbouwer op zit te wachten. Wanneer een eigenaar beveelt wat waar, wanneer en hoe moet geteeld worden, is dat meer dan een stap terug in de tijd.”
Verticale integratie kan anders ingevuld worden dan de manier waarop deze retailer dat vandaag zietColruyt wordt de grootste boer van België en dat zal het "al grote onevenwicht in de keten verder vergroten”, sputtert Boerenbond. Volgens de boerenorganisatie dreigt Colruyt het ondernemerschap in de keten te beschadigen door structureel te veel rollen tegelijk op zich te nemen. "Pionieren met nieuwe vormen van samenwerking is op zich positief want er is absoluut nood aan meer samenwerking, afspraken op langere termijn en een betere verdeling van kosten en baten. Maar in deze zijn de intenties misschien goed, de consequenties zijn dat in geen geval."
Volgens de boerenorganisaties zijn er wel andere manieren om een duurzame relatie met producenten op te bouwen, in de vorm van preferentiële samenwerkingmodellen. "Verticale integratie kan anders ingevuld worden dan de manier waarop deze retailer dat vandaag ziet," aldus Vandamme.
In Nederland werkt Albert Heijn samen met boeren om zijn huismerkzuivel te produceren, maar blijven de boeren eigenaar van hun grond en bedrijf en wordt de rauwe melk verwerkt door de private zuivelaar Aware. De boeren 'van' Albert Heijn zeggen dat ze heel tevreden zijn en zien zichzelf als zelfstandige ondernemers. In Zaandam spreken ze niettemin van 'blauwe boeren'. Daar zijn ze net als Colruyt trots op het feit dat ze boeren een merkintegratie naar ons als consumenten kunnen aanbieden.
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_84_s_c1.jpg)
#1 Jur Hendrik van Damme is onjuist geciteerd volgens mij, want zijn uitspraak in Landbouwleven was: “De visie is duidelijk: we kopen grond aan, laten de boer het werk dat wij willen zien, gebeuren, uitvoeren en verkopen ons verhaal naar de buitenwereld toe als zouden we fijne partners zijn voor de landbouwsector.”...Kortom, Agripartners is volgens Vandamme niet het nieuwe verdienmodel waar de Vlaamse landbouw op zit te wachten. “Een terugkeer naar de middeleeuwen wil ik het niet noemen, maar een eigenaar die beveelt wat waar, wanneer en hoe moet geteeld worden, dat is meer dan een stap terug in de tijd.”
Wat ik net als van Damme opmaak uit het verhaal vanuit Colruyt is dat: je kunt voor eigen rekening en risico telen, maar je verpachter is dezelfde man als je afnemer die nog eens mee bepaalt wat en hoe dit product tot stand komt. Dan kun je inderdaad kiezen je "baan" op te zeggen, dat is dan je pacht los te laten en in het ergste geval je boerderij op te geven, want je grond is je basis en kun je niet zomaar elders bemachtigen. De totale autonomie geraak je kwijt in deze constructie mijns inziens.
Dan de vraag hoe en van wie gaan zij deze gronden verwerven en krijgen de boeren in de omgeving zelf een eerlijke kans in dit proces mee te doen en/of is het een vrijwillige keuze hier in mee te gaan. De casus onder andere bij ONCW Gent belooft weinig goeds. Het zijn transacties op een ander level dan waar de gewone boer zich in kan mengen. En dan nog als het geld daar op de plank ligt, kun je als gewone boer die strijd nooit aan. Ik ken verder de vlaamse wetgeving inzake pacht niet voldoende. Naar ik meen bestaat er wel een voorkooprecht bij verkoop in verpachte staat, maar goed dat moet je dan wel kunnen bekostigen. Dus hoe vrij ben je als pachter, wanneer je verpachter zijn grond wil overdoen en Colruyt staat vooraan in de rij. Dan ben ik dus benieuwd welke vrijheden er bestaan binnen de pachtwetgeving in Vlaanderen.
De ware beweegredenen van Colruyt zijn denk ik net als van Damme denkt, weinig vernieuwend en zijn zoals Krijn aangeeft mogelijk mede ingegeven door andere strategische en financieel/fiscale motieven. Belgische industriëlen (families) hebben altijd al een bijzondere band met landbouwgrond gehad, anders dan ons Hollanders. Hier in de grensstreek, de polders tussen vlaanderen en nederland is zoals Piet aangeeft grondbezit van Belgische industriëlen heel gewoon. Grote koopgolven zijn geweest tijdens de grote landbouwcrisis eind 19e eeuw en in de jaren '30. In slechte tijden kopen de heren.
De laatste jaren neemt de interesse sterk toe en grondbezit in combinatie met een zetboer is niet nieuw. Hier net over de grens zitten ze ook. Lees "Dit is mijn hof" nog maar eens en je krijgt er een gevoel bij over hoe het werkt en de ware motieven. Het gaat om de grond. En dan liefst grond van lieden (boeren, maar inmiddels ook overheden) die krap bij kas zitten, om op het juiste moment financieel/fiscaal interessant ze te bemachtigen. Het rendement op dit vermogen is lang zo slecht nog niet als dat hier wordt geuit. Zeker wanneer je het afzet naar risico en het werk dat je er aan hebt en je de tijdshorizon die deze families hebben hierin mee neemt. Het staat compleet los van de activiteiten die er op worden uitgeoefend, al komt ze dit in dit verhaal wel mooi uit. Pure marketing.
Ik kan me niet voorstellen dat een supermarktconcern op een landbouwbedrijf meer rendement kan maken dan een boer, al was het alleen maar omdat die supermarkt alle arbeid moet betalen.
Maar ik snap de commentaren van de boerenorganisaties eigenlijk niet zo. Er komt een extra partij voor landbouwgrond op de markt, lijkt mij alleen maar goed voor de waarde van de grond. Extra product komt er niet op de markt, beschikbare grond is de beperkende factor.
Ik zie in mijn eigen sector wel steeds meer integraties ontstaan, vooral ingegeven door afnemende beschikbaarheid van vrij te verhandelen product. Handelsbedrijven kunnen niets zonder handel. Daarnaast worden de specificaties waar de productie aan moet voldoen steeds specifieker, en dat is lastig te krijgen op de markt.
Ej #8 Vanuit het oogpunt van de boer is het verschil niet zo groot. iets meer status als dat van een ondernemer groter is dan van een medewerker in loondienst. Daarmee samenhangend: fiscale voordelen. En hij kan wel zijn contract kwijt raken maar niet ontslagen worden. Opdrachten zijn vooraf duidelijk in het contract en worden niet gegeven als opdracht van de baas.
Voor de economie: idee is dat zelfstandigen vanuit eigen belang met de lokale informatie die zij wel hebben en de contractgever niet, betere resultaten realiseren (meer welvaart scheppen) dan wanneer ze een centraal aangestuurde werknemer zouden zijn.
Ze hoeven niet te hopen. Dat is het verschil.
Als je dan het vergelijk maakt tussen Colruit die grond aankoopt en er personeel op zet en de kalverhouderij hier waar ze zelf een bedrijf moeten financieren en dan hopen dat Van Drie of consorten er kalveren op voergeld wil onderbrengen wat is dan het wezenlijke verschil naast het feit dat Colruit meer gebonden/verantwoordelijk is.