Onaangetaste natuur bestaat niet meer.
Akkerkruiden meest bedreigd in ons land
In Nederland is veel van onze natuur gevormd door de mens. De planten die het meest met uitsterven zijn bedreigd zijn akkerkruiden, en een van onze waardevolste ecosystemen is de heide. De natuur in Nederland wordt met man en macht gemaakt en beheerd. Maakt dat deze natuur minder mooi, of minder het behouden waard? Nee, mensen hebben behoefte aan mooie natuur – natuur die fijn is om doorheen te wandelen en naar te kijken, natuur die verassend is, en natuur die dichtbij is. Die natuur is belangrijk voor de biodiversiteit, en kan ook prima cultuurlandschap, of gevarieerd boerenlandschap zijn.
Maar dat de menselijke invloed overal merkbaar is, betekent niet dat er geen wilde natuur bestaat – natuur waar de natuur zijn gang kan gaan. Grote aaneengesloten gebieden waar nauwelijks mensen komen, waar de natuur met rust wordt gelaten, waar je geen auto’s of vliegtuigen hoort, en waar natuurlijke processen weer een rol spelen. Dat is misschien wel de mooiste natuur.
De grootste vijand van biodiversiteit is homogenisatie, oftewel overal hetzelfde landgebruik of ecosysteemAlles is natuur, maar niet alle natuur is hetzelfde. Verschillende natuurgebieden kunnen verschillende doelen dienen – recreatie, koolstof (CO2)-opslag, specifieke populaties of gemeenschappen van planten of dieren beschermen, waterberging – maar uiteindelijk is het beschermen van de biodiversiteit het hoofddoel. Dat doel hangt van de schaal af waarop we kijken: elk ecosysteem heeft een eigen kenmerkende vegetatie, bovengronds voedselweb en ondergronds voedselweb, met een totaal aantal soorten. Maar we willen niet overal hetzelfde type natuur, want dan zouden we overal dezelfde soorten hebben. Een diversiteit aan ecosystemen en landschappen zorgt ervoor dat we in totaal veel meer verschillende soorten hebben, met verschillende gemeenschappen en interacties.
Biodiversiteit is hoofddoel
De grootste vijand van biodiversiteit is homogenisatie, oftewel overal hetzelfde landgebruik of ecosysteem. Het is lastig om zonder ingrijpen en beheer een gevarieerd landschap terug te krijgen, omdat veel van de natuurlijke dynamiek die voor landschappelijke variatie zorgt nu ontbreekt. Maar in Nederland is regelmatig beheer ook nodig om de negatieve invloed van menselijke activiteiten te minimaliseren, bijvoorbeeld bekalken of steenmeel strooien om de effecten van verzuring te herstellen.
Hoewel actief beheer waarschijnlijk altijd nodig zal blijven, denk ik dat het creëren van landschappelijke diversiteit en de juiste omstandigheden voor de natuur die bij dat landschap – bodemsoort, hydrologie, en klimaat – past, de beste aanpak is. Daarvoor is een visie nodig voor wat we waarderen in een landschap, welke natuur we willen behouden, en of en hoe verschillende activiteiten kunnen samengaan in een landschap. Aan de hand van die visie – die bij voorkeur samen is ontwikkeld door alle belanghebbenden in dat landschap – kunnen de juiste omstandigheden gecreëerd worden voor de natuur. Op sommige plaatsen zal dat betekenen grote, aangesloten natuurgebieden met zoveel mogelijk herstel van natuurlijke dynamiek, in andere gebieden intensieve landbouw met een schil van natuurinclusieve landbouw en cultuurlandschap, en alle gradaties daar tussenin.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
#68 Bij Ben Koks gaat het juist om akkervogels
Wat mij betreft stoppen we nu onze discussie Martinus.
Ik vond het leuk om zo even van alles uit te wisselen over deze onderwerpen.
#67 Barbara, ik wil liever niet samenwerken wat betreft weidevogels, het zijn mijn patrijzen en daar gaan we netjes mee om. wil er geen subsidie of geld voor, maar gewoon de vrijheid om het op onze manier te doen. Wij krijgen een vergoeding/subsidie voor de akkerranden, en door onze manier van werken denk ik dat deze terecht is. (PS de patrijzen maken er dankbaar gebruik van maar nemen bij ons niet toe, zie wel door de akkerranden elders patrijzen verschijnen dus ik denk dat ze meer spreiden)
Ben geen fan van Bas Bloem, zijn beweringen en conclusies kloppen van geen kant. Hij legt een regionale toename van parkinson naast mancozeb (bestrijdingsmiddel op basis van een mangaan/zink verbinding) echter werd mancozeb toegepast in intensieve teelten, en daar werd vroeger manebtin (mangaan/zink/tin) verbinding toegepast, samen met temic (chloor verbinding), etc. Zijn causale verband klop dus voor geen kant, en verder geen verbanden aangetoond.
Ook zijn vriendschap met de NGO's en zijn optredens vind ik nogal sturend en opportuun.
Wat betreft de sloten zijn er redelijk strakke regels en vind men vaak restanten van inmiddels verboden middelen (restanten van vroeger). Het is nooit helemaal te voorkomen om niets te vinden maar 3m1 spuitvrije zones, driftbeperkingen van de spuit, etc beperken dit tot een minimum. Ik denk dat we ons op dit moment meer zorgen moeten maken over de PFAS en Glycol.
Minder vlees betekend ook weer minder mest, minder beheer van de pampa's, maar laten we Amerikaans en Braziliaans Feedlot vlees hier nu is bestempelen als ongewenst. komen wij al een heel eind.
#66 Ik ben het met je eens Martinus, de grote klappen naar verdere verduurzaming moeten komen van de gangbare landbouw, in dit geval waarover we het hebben de akkerbouw.
Zoals jij aangeeft zijn de huidige bestrijdingsmiddelen in de akkerbouw/ sierteelt heel veilig, de patrijzen rond boerderij nemen toe , er leven volop insecten in de akkerranden.
Daar is Ben Koks ( in boekje: vogels wijzen ons de weg) nu juist naar opzoek, ...naar akkerbouwsystemen waar het goed gaat met de vogels en andere natuur. Hij pleit juist voor samenwerking tussen boeren die dat kunnen, en ecologen ( en andere natuurkenners) die er verstand van hebben. Misschien kun je het gesprek met hem aangaan hierover.
Wellicht kan er dan op korte termijn een nieuw boekje komen met als thema: " De nederlandse akkerbouw/sierteelt heeft deze eeuw geweldige sprongen vooruit gemaakt wat betreft het reduceren van bestrijdingsmiddelen, het vormgeven van akkerranden, permanente lijnvormige begroeiingen en natuurvriendelijk slootonderhoud. Dit alles heeft ervoor gezorgd dat er weer veel verschillende vogels en natuur voorkomt op de akkers en daarom heen" .
Ik meen echt dat dat heel goed nieuws zou zijn en ook de communicatie tussen landbouw en burgers kan verbeteren.
Zoals ik al zei, zal ik me weer eens wat meer gaan verdiepen in bestrijdingsmiddelen.
Van de afgelopen jaren is het interview met neuroloog Bas Bloem me wel bijgebleven over de mogelijke relatie tussen bestrijdingsmiddelen gebruik en het voorkomen van parkinson bij gebruikers en omwonenden:
neuroloog Bas Bloem interview
Ook wat ik lees hierover in het boekje "Sloten, ecologisch functioneren en beheer" van oa Edwin Peeters stelt me nog niet gerust. De hoogste concentraties bestrijdingsmiddelen worden gevonden tijdens het groeiseizoen. Effecten van langjarige blootstelling aan mengsels van bestrijdingsmiddelen zijn niet voldoende bekend. Wel wordt daarin ook melding gemaakt van het feit dat sinds eind jaren 90 vorige eeuw vooruitgang is geboekt met reduceren !
- ALLE landbouw is een boekhouding van nutriënten, en grondstoffengebruik deels van elders.
- Als we minder vlees gaan eten, zal er mogelijk ook binnenkort niet meer een teveel zijn aan kippemest in NL.
- Als we in de EU ( NL is te klein) minder vlees gaan eten, zal er binnen de EU meer ruimte komen voor natuurontwikkeling. Maar als we ook helemaal geen veevoer meer importeren, zullen we wel een deel van de landbouwgrond voor veevoer moeten bestemmen. Dan komen we uit bij het werk van Hannah van Zanten waarbij binnenkort op Europese Unie schaal uitgerekend kan worden hoe dit uitpakt.
kringlooplandbouw
#65 Barbara, de huidige in EU toegestane chemie heeft dus steeds minder bezwaren. De biociden en natuurlijke bestrijders meer vanwege het moeilijk te isoleren disruptieve effect van natuurlijke bestrijders en biociden.
Dus zones zou ik als onzinnig willen bestempelen.
Wat betreft de vogels, de trekvogels bevatten chemie wat hier al decennia verboden is maar in Afrika volop wordt toegepast. De vogel standen worden schromelijk overdreven, en als agrarische sector hebben wij weinig zin om dit te melden. De patrijzen stand rondom mijn boerderij is toegenomen, er worden bij ons geen patrijzen genoteerd. Er zijn akkerranden gemonitord bij een gangbaar bedrijf waar uitgestorven gewaande bijen en insecten werden gevonden. Wij zijn echter als de dood dat dit aanleiding geeft tot bescherming etc vanuit natuur organisaties. Oftewel de biodiversiteitsonderzoeken worden half gedaan en kunnen vanuit de “kenners” van het landelijkgebied niet ondersteund.
- Alle leuke initiatieven zoals herenboeren, permacultuur, voedselbossen zijn leuk maar zijn enkele recreatief economisch uit te rekenen en dus zeer beperkt.
- vegan bio landbouw is leuk, maar zoals Hendrik Kaput altijd zegt, landbouw is jatten, dus vegan landbouw is enkel mogelijk door elders te jatten. Uiteindelijk is het gewoon een boekhouding van mineralen.
- mineralen uit menselijke uitwerpselen klinkt leuk, kijken vol verwachting, voedselveiligheid voorop. Laten we eerst stoppen met het verbranden van kippenmest (grootste gedeelte kippenmest wordt verbrand voor groene energie).
- stel we gaan minder dierlijke producten eten en we hebben minder landbouwgrond nodig, gaan we dan minder regenwoud kappen of meer natuur creëren in Nederland?
#63,#64 interessante info over de bestrijdingsmiddelen Martinus !
Zeker om verder te gaan bekijken.
Ik weet niet genoeg van de bestrijdingsmiddelen/ methoden die jij noemt.
Ik kan me wel voorstellen, dat er toch echt wel veel bezwaren aan kunnen zitten.
Rond natuurgebieden zou dan bv ruimte kunnen zijn voor boeren die geen " chemie" gebruiken. Daarom vind ik het denken in " zones" wel interessant.
Ben Koks beschrijft in zijn boekje " Vogels wijzen ons de weg", dat vogelsoorten die voorkomen in akkerbouwgebieden die hij gevolgd heeft in een lange reeks van jaren, van Nederland tot Afrika, juist de landbouwpercelen uitkiezen waar geen of heel weinig bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Ook zoeken vogels juist de plekken uit waar variatie is in gewassen en behoud van lijnvormige structuren zoals houtwallen en geschikte oevers van sloten en watergangen.
Ik weet dat er ook aan de biologische landbouw haken en ogen zitten. Alleen al het feit dat ze wat betreft organische mest afhankelijk zijn van de gangbare landbouw ( ik geloof ca 25%?).
Daarmee is de biologische sector in NL in de huidige vorm dus indirect afhankelijk van kunstmest.
Dat weten veel consumenten niet, ...dat wordt ze niet verteld bij het kopen van producten.
Henk Breeman heeft ook al meerdere keren gewezen op de beperkingen van biologische landbouw wat betreft lagere opbrengsten per ha, en het grotere benodigde oppervlak voor het houden van vee voor de mestproductie. Nu ook weer in zijn bijdrage in deze natuurserie.
Daar ben ik het allemaal wel mee eens.
Met andere landbouwsystemen bedoel ik zowiezo niet alleen de biologische landbouw.
Ik hoor via via ook over onderzoek naar het kweken van vliegenlarven op afval voor kippenvoer bv. Of bv de teelt van kroos obv afvalstromen voor het gebruik als veevoer.
Aquaponics is ook een voorbeeld. Permacultuur ook.
Heerenboeren is ook een voorbeeld. Zover ik gelezen heb werken die niet strikt biologisch.
Meerdere landbouwvormen kan inspirerend werken en nieuwe inzichten geven door te vergelijken van hoe de bodem er uit ziet bv, ...en het kan je ook bevestigen in de wijze die je nu zelf doet.
Wat betreft de biologische landbouw noemde ik Joost van Strien ergens op foodlog.
Hij werkt als veganistische akkerbouwer en heeft dus geen dierlijke mest meer nodig.
Als meer biologische groentetelers en akkerbouwers hem volgen wordt de biologische sector dus veel minder afhankelijk of zelfs onafhankelijk van de gangbare landbouw.
Hij benadrukt ook dat we menselijke mest weer meer moeten gebruiken om de kringloop van nutriënten beter te benutten ( helemaal sluiten gaat nooit).
Wat betreft consumenten, die maken ook hun eigen keuzes. Als ze minder vlees gaan eten, hebben we veel minder landbouwgrond ( en zoet water !) nodig voor voedselproductie.
Als ze meer biologisch willen eten, of bio-bollen/ bloemen willen kopen dan is er ook ruimte voor bio-boeren die dat kunnen leveren.
Kortom, er is veel gaande.