Uit een langlopend onderzoek naar de relatie tussen glyfosaat en kanker is geen verband gebleken. Dat meldden diverse media, waaronder Reuters, deze week.

Het onderzoek maakt deel uit van de Agricultural Health Study (AHS), waarbij wetenschappers sinds de jaren '90 de gezondheid volgen van tienduizenden landbouwarbeiders, boeren en hun gezinnen in de Amerikaanse landbouwstaten Iowa en North Carolina. Het gaat om boeren die regelmatig pesticiden gebruiken ('licensed pesticide applicators'). In de samenvatting staat: "Van de 54.251 bestudeerde toepassers van pesticiden, gebruikten 44.932 personen, ofwel 82,9%, glyfosaat. [..] Glyfosaat werd niet statistisch significant geassocieerd met kanker op geen enkele lokatie." Op Reuters onderschrijven niet bij het onderzoek betrokken experts de zorgvuldigheid en conclusies van het onderzoek.

De politicus zei met zoveel worden dat het publiek bestrijdingsmiddelen niet meer wil en dat het zinloos is geworden nog een inhoudelijk debat te voeren over wat waar en verstandig is
Opvallend is dat de voorlopige resultaten van het onderzoek al in februari en maart 2013 in omloop kwamen. Maar omdat er nog geen sprake was van een officiële publicatie, is het onderzoek niet meegenomen door het IARC, het kankerpanel van de Wereldgezondheidsorganisatie, dat in 2015 oordeelde dat glyfosaat 'waarschijnlijk kankerverwekkend' is. Vorige maand bracht Reuters het nieuws dat het IARC meer 'onwelgevallige' onderzoeksresultaten zou hebben geweerd.

'Gouden Standaard'
Scott Partridge, vice-president strategie van Roundup-producent Monsanto, dat steeds gesteld heeft dat het onkruidbestrijdingsmiddel veilig is, zegt op Reuters: "Dit is de grootste studie van landbouwarbeiders aller tijden, over de langste tijdsperiode. Het is de Gouden Standaard ... en het toont definitief aan, in een reële omgeving, dat glyfosaat geen kanker veroorzaakt." Volgens Nina Holland van NGO Corporate Europe kiest journalist Kate Kelland van Reuters steevast de zijde van Monsanto en moet het nieuwsagentschap gewantrouwd worden.

Minder teelbalkanker
"Er komt gewoon niks uit, punt", zei epidemioloog Lidwien Smit (Universiteit Utrecht) in de Volkskrant; ze staat geheel los van het onderzoek van Agricultural Health Study. "Als je 25 soorten kanker gaat onderzoeken, dan kun je verwachten dat je iets tegenkomt dat iets verhoogd of iets verlaagd is. Deze studie vond bijvoorbeeld ook iets minder teelbalkanker dan je zou verwachten. Dat duidt er toch ook niet op dat deze stof kanker voorkomt?"
Niettemin schreef de Maastrichtse biostatisticus Christopher Portier een brandbrief aan de Europese Commissie om te wijzen het kankerrisico van glyfosaat. Portier is bovendien leidend in het samenstellen van juridische dossiers met wetenschappelijke feiten tegen Monsanto, het bedrijf dat glyfosaat op de markt bracht en zich verzet tegen een verbod op het middel. Monsanto heeft grote belangen in zaden die alleen in combinatie met de op glyfosaat gebaseerde formule Roundup worden geteeld.

De Vlaamse bestrijdingsmiddelenexpert Guido Sterk maakte tijdens de bijeenkomst duidelijk dat er zoveel onzin in omloop is over bestrijdingsmiddelen dat te radicale voorstellen een niet gering risico in zich dragen om heel geschikte middelen uit te bannen
Juiste wil
Tijdens een symposium gistermiddag bij de Nederlandse veevoer-, zaad- en bestrijdingsmiddelencoöperatie Agrifirm in Apeldoorn, bepleitte het Nederlandse Tweede Kamerlid Rik Grashoff (GroenLinks) het maken van afspraken over de uitfasering van glyfosaat en andere schadelijk geachte stoffen in de EU omdat de publieke opinie anders de politiek zal dwingen om abrupte verboden in te stellen zonder dat er vervangende middelen zijn. De politicus zei dat het publiek bestrijdingsmiddelen waar felle debatten over bestaan niet meer wil. Het is volgens hem zinloos geworden nog een inhoudelijk debat te voeren over wat waar en verstandig is. Beter zou het zijn naar nieuwe wegen van bestrijding te zoeken, daar fondsen voor ter beschikking te stellen en van daaruit het vertrouwen van het publiek in plaagbestrijding weer op te bouwen. Hou maar op en begin opnieuw, zegt Grashoff met zoveel woorden. De Vlaamse bestrijdingsmiddelenexpert Guido Sterk maakte tijdens de bijeenkomst duidelijk dat er zoveel onzin in omloop is over bestrijdingsmiddelen dat te radicale voorstellen van stoppen-en-opnieuw-beginnen het niet geringe risico in zich dragen om heel geschikte middelen uit te bannen. Dat zal kunnen leiden tot slechtere oogsten en juist geen betere milieueffecten. Wel vindt Sterk dat er snellere voortgang te maken is als de wil daartoe nadrukkelijker wordt aangezet.

Grashoff zei ook zich te verbazen over het feit dat er na twaalf jaar studie nog steeds geen voortgang is geboekt met het in kaart brengen van de risico's van zogeheten stapeleffecten zoals Trouw die afgelopen weekend onder de aandacht van het publiek bracht. Dat moet toch veel sneller kunnen, suggereerde hij. Ook daar zouden extra fondsen voor moeten worden vrijgemaakt door de overheid.

De AHS-studie komt precies op het moment naar buiten waarop de besluitvorming over verlenging van het gebruik van op glyfosaat gebaseerde herbiciden in de EU na jaren van mislukte onderhandelingen vermoedelijk zal leiden tot een verlenging van 5 jaar. De vraag is alleen nog of dit een verlengings- of een uitfaseringsperiode wordt. Grashoff adviseerde gisteren het laatste aan de nieuwe Nederlandse minister van Landbouw Carola Schouten.
Dit artikel afdrukken